Aleksander Milker, urodzony 7 lipca 1867 roku w Łodzi, to postać, która wpisała się na stałe w dzieje lokalnego dziennikarstwa i polskiej społeczności. Zmarł 22 listopada 1924 roku w tym samym mieście, gdzie przez lata współtworzył kulturalne i społeczne życie. Jako dziennikarz i wydawca, był jednym z kluczowych reprezentantów łódzkich gazet pisanych w języku niemieckim.
Był synem Franciszka, który prowadził skład artykułów metalowych, i Marii z Zeiserów. W 1898 roku ożenił się z Marią Rachalewską, prawdopodobnie siostrą Honoraty Sellin, aktorki i dyrektorki teatrów łódzkich. Swoje wykształcenie zdobył w czteroklasowej szkole Jana Graczyka w Łodzi, a także w IV gimnazjum realnym w Warszawie i Szkole Handlowej im. L. Kronenberga w Warszawie.
Po powrocie do rodzinnego miasta, w 1892 roku rozpoczął swoją karierę pisarską w Lodzer Zeitung, gazecie prowadzonej przez Jana Petersilgego od 1865 roku. Warto zaznaczyć, że początkowo była ona znana pod innym tytułem, Łódzkie Ogłoszenia - Łodźer Anzeiger od 1863 roku. Milker pisał tam różnorodne felietony i artykuły dotyczące tematów społecznych oraz artystycznych, jednak z czasem zraził się do prorosyjskiej i niemiecko-szowinistycznej atmosfery panującej w redakcji.
W wyniku tego zrezygnował z dalszej współpracy i postanowił stworzyć własną gazetę. W 1902 roku, wspólnie z Aleksandrem Drewingiem, otworzyli drukarnię przy ul. Piotrkowskiej 15, gdzie od 28 września 1902 roku zaczęli wydawać trzecią łódzką gazetę niemiecką Handels – und Industrieblatt. W 1910 roku nastąpiła zmiana tytułu na Neue Lodzer Zeitung, która szybko zyskała ogromną popularność i stała się najważniejszym forum dla zwolenników asymilacji Niemców oraz tolerancji dla innych narodowości.
Milker stał na czołowej pozycji tej gazety, publikując setki artykułów oraz wspomnień, jakie pozostawili po sobie zasłużeni łodzianie. Wśród jego opracowań wyróżnia się praca pt. Geschichte der Stadt Lodz, która miała na celu obiektywne ukazanie roli Niemców w kształtowaniu łódzkiego przemysłu. Był jednak osobą złożoną, jeśli chodzi o swoją tożsamość językową. Współczesne relacje świadczą, że znał lepiej język polski niż niemiecki, co często skutkowało tym, że jego teksty wymagały korekty lub tłumaczenia.
Jako publicysta, dziennikarz oraz działacz społeczny starał się o współpracę z Polakami i propagował ideę asymilacji mniejszości niemieckiej. Unikał wszelkich konfrontacji związanych z polsko-niemieckimi napięciami w Łodzi, sprzeciwiając się szowinizmowi i deklarując swoje poparcie dla polskich praw politycznych oraz społecznych. Zygmunt Bartkiewicz opisywał, że jego propolskie nastawienie narażało go na represje podczas I wojny światowej, a niemieckie władze okupacyjne krytycznie odnosiły się do jego publikacji.
W wyniku tych wydarzeń, drukarnia została poddana rekwizycjom, a wydawanie gazety zostało wstrzymane. Zabrane maszyny zostały użyte do uruchomienia „Drukarni Państwowej” zorganizowanej przez okupacyjne władze w 1916 roku przy ul. Piotrkowskiej 85. Milker obchodził 25-lecie pracy redakcyjnej 29 kwietnia 1917 roku. W swojej drukarni wydawał nie tylko niemieckie periodyki, ale również polskie publikacje, a do 1917 roku zrealizowano 55 wydanych książek.
Milker zmarł 22 listopada 1924 roku w Łodzi. Po jego śmierci, w drukarni przestały działać usługi, a całe jej wyposażenie zostało zlikwidowane. Spoczywa na Starym Cmentarzu w Łodzi przy ul. Ogrodowej, w części ewangelickiej. Jego spuścizna jednak wciąż żyje w pamięci, jako przykład otwartości i dialogu między narodami w trudnych czasach historycznych.
Przypisy
- Zygmunt Bartkiewicz Złe miasto
- Dzienniki Łodzi do 1939 roku
- Henryk Stanisław Dinter Spod czarnych dymów. Łódź w latach 1861–1918, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1978, s. 291
Pozostali ludzie w kategorii "Media i komunikacja":
Anita Werner | Zbigniew Jasiński | Marian Miszalski | Sławomir Jastrzębowski | Andrzej Królikowski (dziennikarz) | Jan Płócienniczak | Piotr Słowikowski (dziennikarz) | Paweł Wieczorek | Leszek Głowiński | Wiktor Świetlik | Johannes Renner | Jacek Łęski | Ewa Heine | Johannes Danielewski | Wacław Bierkowski | Andrzej Bińkowski | Marzanna Zielińska | Michał Sieczko | Władysław Huzik | Jerzy ZieleńskiOceń: Aleksander Milker