Johannes Renner

---

Życiorys

Johannes Renner był synem Maxa Alberta Rennera (1881–1909), który zainicjował działalność księgarni w Łodzi w 1904 roku, oraz Julianny z domu Freundt, która zmarła przed rokiem 1925. W 1925 roku Johannes zakończył gimnazjum i rozpoczął swoje praktyki w branży księgarskiej, a w 1932 roku objął kierownictwo w firmie, którą ojciec uruchomił przy ul. Piotrkowskiej 165.

W obligacji ze swoimi religijnymi przekonaniami, jego ojciec, będący ewangelikiem, traktował prowadzenie księgarni jako sposób na szerzenie słowa bożego. Księgarnia oferowała przeważnie literaturę religijną, w tym biblię, śpiewniki, obrazy oraz nuty w języku niemieckim i polskim. Po tragicznej śmierci ojca, działalność księgarni została przejęta przez wdowę, a później przez Juliusza Buchholza. W 1925 roku formalnie księgarnia należy do ich dzieci, a opiekę nad nimi sprawował Reinhold Stelzer.

Pomimo, że Johannes postanowił kontynuować działalność księgarni, brat Paul nie dołączył do rodzinnego interesu. W swoim zespole zatrudniał takie sprzedawczynie jak: Eugenię Schlieske, Almę Sommerfeld, Frydę Semmler, a czasami także Martę Pawłowicz. Po 1935 roku w działalności wspierała go również jego żona, Erna.

Od roku 1936 zaczyna prowadzić również wydawnictwo, gdzie publikował katechizmy, świadectwa konfirmacji oraz książki dotyczące konfirmacji. Materiały te były pisane w języku niemieckim przez pastorów R. Schmidta z Pabianic i B. Loeffera z Łodzi, a także śpiewniki. Drukowane były w zakładach „Kompas”, a śpiewniki oprawiane w introligatorni Józefa Pfeiffera przy ul. Nawrot 13.

W 1937 roku wydał tani plan miasta, który był drukowany u R.A. Weissbacha, a w 1938 roku „Hasła Braci Morawskich” w „Libertasie”. Księgarnia nabywała książki głównie z firmy H.G. Wallmanna w Lipsku, zajmującym się handlem książkami wydanymi w języku niemieckim. Z biegiem lat, na skutek wysokich ceł na wydawnictwa niemieckie, które sięgały do 3 zł za kalendarz, opłacalność ich importu spadła. W tym czasie Renner zaczął drukować je w wydawnictwie Dittmana w Bydgoszczy.

Podobnie, jak jego ojciec w czasie I wojny światowej, kiedy braki w przychodach ze sprzedaży książek stały się poważne, również on musiał rekompensować to dochodami z handlu artykułami piśmiennymi, które były poszukiwane przez niemieckojęzycznych mieszkańców Łodzi oraz okolic.

W 1937 roku mieszkał przy ul. Gdańskiej 135. W czasie II wojny światowej prowadził księgarnię, aż do momentu wezwania do wojska. Po tym wydarzeniu, mimo licznych trudności, jej przetrwanie zapewniła jego żona, sprzedając głównie materiały piśmienne, ponieważ dostęp do książek religijnych był wówczas ograniczony.

Gdy zbliżały się ruskie wojska do Łodzi, jego żona, zostawiając księgarnię, wyjechała do Niemiec z trójką dzieci. W międzyczasie Johannes był wzięty do niewoli jako żołnierz na froncie zachodnim. Po wojnie nie wrócił już do Łodzi, osiedlając się w Metzingen w Niemczech, w Badenii-Wirtembergii. Do momentu przejścia na emeryturę w 1977 roku pracował w wydawnictwie z siedzibą w Metzingen.

---

Oceń: Johannes Renner

---