Wanda Kiedrzyńska

---

Życiorys

W 1920 roku Wanda Kiedrzyńska zakończyła edukację w gimnazjum Wacławy Arciszowej w Lublinie, po czym zdecydowała się na przeprowadzkę do Warszawy. W Warszawie, w 1922 roku, podjęła studia na Wydziale Filologii Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim. Dwa lata później, w 1924 roku, wyszła za mąż za rotmistrza Karola Kiedrzyńskiego. W 1928 roku uzyskała tytuł magistra, co otworzyło jej drogę do pracy w Archiwum Wojskowym. W roku 1932 przeniosła się do Instytutu Badania Najnowszej Historii Polski, znanego również jako Instytut Piłsudskiego, gdzie w 1935 objęła stanowisko kierowniczki archiwum, sprawując tę funkcję aż do wybuchu drugiej wojny światowej.

W trakcie swojej kariery naukowej prowadziła badania nad dokumentami Związku Walki Czynnej, Polskim Skarbem Wojskowym oraz różnymi organizacjami strzeleckimi. Wnioski z tych badań publikowała w latach 1933-1939 w piśmie „Niepodległość”. Po wybuchu II wojny światowej, razem z mężem, włączyła się w działalność Związku Walki Zbrojnej. Ich zaangażowanie zostało niestety zauważone, co doprowadziło do ich aresztowania 20 listopada 1941 roku. Po przejściu śledztwa, Wanda trafiła do Pawiaka, skąd 30 maja 1942 roku została deportowana do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück (numer 11402), gdzie przebywała do 28 kwietnia 1945.

W obozie, mimo trudnych warunków, aktywnie angażowała się w tajne nauczanie i rozwijała życie kulturalne wśród innych więźniarek. Po wojnie wróciła do Warszawy, gdzie otrzymała zadanie kierowania archiwum i biblioteki w Instytucie Pamięci Narodowej, działającym przy Prezydium Rady Ministrów. W 1947 roku publikowała recenzje książek dotyczących więźniów obozów koncentracyjnych w „Dziejach Najnowszych”. Po likwidacji Instytutu w 1950 roku, podjęła pracę jako normalizator w Polskim Komitecie Normalizacyjnym.

Od 1957 roku była związana z Instytutem Historii PAN, gdzie gromadziła materiały dotyczące historii obozu Ravensbrück i publikowała je w języku francuskim. W 1961 roku opublikowała ważną pracę naukową „Ravensbrück. Kobiecy obóz koncentracyjny”, na podstawie której uzyskała stopień doktora nauk historycznych. W 1965 roku nastąpiło wznowienie tej pracy. Również w 1964 roku ukazała się bibliografia dokumentów dotyczących hitlerowskich obozów koncentracyjnych, a w 1972 roku publikacja „Powstanie warszawskie w książce i prasie”.

Wiele lat pełniła rolę przewodniczącej polskiego Klubu Byłych Więźniarek Obozu Ravensbrück, który sama założyła razem z Olgą Nider-Dickman. Zasiadała również jako wiceprzewodnicząca międzynarodowej organizacji Byłych Więźniarek Obozu Ravensbrück oraz była członkiem Rady Naczelnej ZBoWiD. W 1972 roku przeszła na zasłużoną emeryturę, a pięć lat później, w 1985 roku, zmarła. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 124-2-27.

Ordery i odznaczenia

Wanda Kiedrzyńska, znana z licznych osiągnięć, została odznaczona wieloma prestiżowymi nagrodami. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Srebrny Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 19 marca 1937, 22 lipca 1948).

---

Oceń: Wanda Kiedrzyńska

---