Ryszard Herczyński

---

Działalność naukowa

Ryszard Herczyński uzyskał wykształcenie w 1951 roku, kończąc studia na Wydziale Matematyki na Uniwersytecie Łódzkim. Cztery lata później, w 1955 roku, obronił swoją pracę doktorską na Uniwersytecie Moskiewskim. Następnie, od 1955 do 1986 roku, był zatrudniony jako pracownik naukowy w Zakładzie Mechaniki Cieczy i Gazów Polskiej Akademii Nauk, a także w Instytucie Podstawowych Problemów Technicznych PAN.

W 1960 roku uzyskał roczne stypendium naukowe w Cambridge, gdzie miał okazję spotkać się z wybitnymi naukowcami, takimi jak profesor Geoffrey Taylor oraz doktor George Batchelor. Po zakończeniu kariery zawodowej, od 1986 roku przeszedł na wcześniejszą emeryturę. W latach 1987-1988 pełnił funkcję wykładowcy (Visiting Fellow) w Trinity College w Cambridge, a następnie, w latach 1989-1990, w Queens College w Oksfordzie.

W latach 1992–1995 był zastępcą dyrektora Instytutu Kultury Polskiej w Londynie, gdzie odpowiadał za rozwijanie współpracy naukowej między Polską a Wielką Brytanią.

Działalność polityczna

W okresie 1942–1948 Ryszard Herczyński był zaangażowany w Polską Partię Robotniczą, a następnie, od 1948 do 1968 roku, w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. Zdecydował się opuścić tę drugą partię w proteście przeciwko jej polityce. Przez długi czas, od 1955 do 1980 roku, był również członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego.

W 1975 roku Herczyński podpisał słynny „List 59”, który był sprzeciwem wobec zmian w Konstytucji PRL. Jego działalność twórcza objęła też publikacje: w 1976 roku w paryskiej „Kulturze” (pod pseudonimem Bazyli Łopata), a także w anonimowym artykule w „Nature” w latach 1976–1977 oraz w 1978 roku w „Zapisie” (jako Kornel Jankowski).

W okresie od września 1980 roku był aktywnym członkiem „Solidarności”. Był inicjatorem stworzenia Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk w 1980 roku. W grudniu 1981 roku brał udział w Kongresie Kultury Polskiej, który odbył się w Warszawie.

Jednak sytuacja polityczna w Polsce doprowadziła do jego internowania w czasie stanu wojennego. Ryszard Herczyński przebywał w Ośrodku Odosobnienia w Warszawie-Białołęce oraz w Jaworzu. Został aresztowany 9 maja 1982 roku, postawiono mu zarzuty związane z kontaktami z osobami działającymi na rzecz obcych organizacji, co miało na celu działanie na szkodę interesów PRL. W wyniku doraźnego procesu sądowego, 26 czerwca 1982 roku skazany został na 2 lata więzienia przez Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego.

Jednakże, 15 września 1982 roku, po rewizji przed Izbą Wojskową Sądu Najwyższego, Herczyński został uniewinniony i zwolniony. W dniu 1 października tego samego roku Sąd Najwyższy uwzględnił rewizję prokuratora oraz uchylił wcześniejszy wyrok. Sprawa ta wróciła do sądu I instancji w celu ponownego rozpatrzenia.

W dniu 18 października 1982 roku, po kolejnej analizie sprawy, Sąd Warszawskiego Okręgu Wojskowego skazał Ryszarda Herczyńskiego na 16 miesięcy pozbawienia wolności. Ostatecznie, 30 lipca 1983 roku został uwolniony na mocy amnestii.

Publikacje

W dorobku Ryszarda Herczyńskiego znajduje się szereg istotnych publikacji, które odzwierciedlają jego wkład w naukę i badania. Poniżej prezentujemy przegląd niektórych z nich:

• Herczyński Ryszard, Jaworski Wojciech, Automatyczne przetwarzanie informacji, «Nowe Drogi» 1961 nr 1 s. 96–108,
• Gajewski Piotr, Herczyński Ryszard, Teoria mechanicznej pompy molekularnej, IPPT PAN, 1971,
• Herczyński Ryszard, On the effective transport coefficients, Warszawa, IPPT, 1976,
• Bratos Magdalena, Herczyński Ryszard, The Shock Wave Structure in One-component Gas and in Binary Gas Mixture, IPPT PAN, 1983,
• Herczyński Ryszard, Spętana nauka: opozycja intelektualna w Polsce 1945–1970, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Semper, 2008,
• Herczyński Ryszard, Fåhræus effect revisited, Archives of Mechanics 68, p. 81–93, 2016.

---

Oceń: Ryszard Herczyński

---