Józef Halperin

---

Życiorys

Józef Halperin przyszedł na świat w 1922 roku w Łodzi, gdzie wychował się w żydowskiej, syjonistycznej rodzinie. Jego rodzice, posługując się głównie językiem niemieckim, wpłynęli na jego młodzieńcze życie. Dzięki edukacji Halperin przyswoił także język polski. Już od najmłodszych lat przejawiał zainteresowania entomologią oraz naturą, szczególnie owadami i lasami.

W obliczu wydarzeń września 1939 roku, po tym jak Łódź została zajęta przez niemieckie wojska, Halperin podążył w kierunku Baranowicz, gdzie rozpoczął swoją karierę pedagogiczną, obejmując stanowisko nauczyciela oraz dyrektora lokalnej szkoły w Dubrownej. Jego późniejsza praca jako zarządca gospodarstwa rolnego wiązała się z działalnością przemytniczą, w wyniku której dostarczał żywność do baranowickiego getta. Z tego powodu został na krótko aresztowany.

Halperin nie wyróżniał się z tłumu lokalnej społeczności; dzięki swojemu „dobremu wyglądowi”, znajomości języków polskiego i niemieckiego, uniknął zagłady. Ostatecznie znalazł zatrudnienie jako tłumacz w oddziale Straży Leśnej, a w 1944 roku przeniesiono go do bazy leśnej w Suchedniowie. W tym charakterze korzystał z munduru niemieckiej formacji pomocniczej, co pozwalało mu na podróże do Warszawy i Radomia, gdzie poszukiwał swoich rodziców. W Suchedniowie Halperin nawiązał kontakt z żołnierzami 2 kompanii 2 Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej pod dowództwem Eugeniusza „Nurta” Kaszyńskiego. W tym czasie starannie ukrywał swoje żydowskie pochodzenie przed współtowarzyszami.

Gdy jego tożsamość została ujawniona, doświadczył zaskakującej akceptacji od partyzantów, którzy dalej traktowali go przyjaźnie. Halperin aktywnie służył w Armii Krajowej aż do stycznia 1945 roku.

Po wojnie, w 1945 roku, postanowił stworzyć grupę żydowskich sierot w Kielcach, z zamiarem przeprowadzenia ich do nowego miejsca, gdzie mogłyby odnaleźć spokój. Działania te zaowocowały transportem do Włoch na statku „Enzo Sereni”, a w 1946 roku grupę dotarła do Izraela. Halperin opisał te doświadczenia w swojej książce „Ha-derekh le-herut 1945-1946” (co tłumaczy się jako „Droga do wolności 1945-1946”). Po dotarciu do Palestyny, zamieszkał w kibucu Geszer, a po upływie kilku miesięcy przeniósł się do Jerozolimy, gdzie uczęszczał do szkoły w Beit HaKerem. W 1947 roku wstąpił do batalionu „Moria” brygady Ecjoni. W trakcie operacji Kilshon w 1948 roku odniósł poważne obrażenia nogi.

Po zakończeniu działań wojennych Halperin zainicjował tworzenie wioski młodzieżowej w Ein Kerem oraz uczęszczał do seminarium nauczycielskiego. W latach 1952–1957 studiował na wydziale rolniczym Uniwersytetu Hebrajskiego, gdzie w 1971 roku uzyskał tytuł doktora. Po zakończeniu studiów, w 1958 roku, został starszym pracownikiem naukowym w dziedzinie entomologii leśnej w Instytucie Badawczym Leśnictwa Ilanot, gdzie założył własne laboratorium badawcze. W 1986 roku przeniósł się do Centrum Wulkanicznego w Beit Dagan, gdzie kontynuował swoją pracę badawczą, skupiając się na szkodnikach dotyczących tui i sosen. Dzięki jego badaniom powstały efektywne, ekonomiczne i przyjazne dla środowiska metody walki z tymi szkodnikami. Halperin przeszedł na emeryturę w 1996 roku.

W 1989 roku, po zakończeniu okresu komunistycznego w Polsce, miał okazję odwiedzić miejsca swojej młodości, w tym Polskę, Białoruś i Niemcy, by odszukać przyjaciół z czasów sprzed wojny oraz napisać swoją autobiografię „Ludzie są wszędzie” (opublikowaną w 2002 roku).

Życie prywatne

Józef Halperin był synem Haima Halperina oraz Heleny z domu Goldlust, oboje zginęli tragicznie w obozie zagłady w Treblince. W 1951 roku poślubił Sarę Resnik, z którą rozwiódł się po sześciu latach, mając jednocześnie syna o imieniu Efraim. W ostatnich latach życia, przed swoją śmiercią w 2007 roku, mieszkał w Ness Cijjona.

Zmarł 1 maja 2010 roku, a jego ostatni spoczynek znajduje się na cmentarzu w Be’er Ja’akow.

Działalność naukowa

Józef Halperin to wybitny entomolog, który odkrył siedliska 615 dotąd nieznanych owadów w Izraelu oraz zarejestrował 44 zupełnie nowe gatunki. Jego wkład w naukę jest nieoceniony. Na jego cześć nazwano co najmniej 15 różnych gatunków owadów, a wśród nich wyróżnia się chrząszcz Clada Halperini. Halperin zyskał uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, publikując ponad 200 prac w językach hebrajskim i angielskim.

W jego dorobku naukowym znajdują się m.in. 25 szczegółowych wykazów systematycznych dotyczących różnych grup owadów, 12 monografii na temat owadów-szkodników oraz 7 monografii poświęconych poszczególnym gatunkom drzew i ich szkodnikom. Halperin zaprezentował innowacyjne metody wykrywania porażonych drzew oraz skutecznych technik zwalczania szkodników, co przyniosło jego badaniom praktyczne zastosowania w ochronie przyrody.

Był również autorem dwóch wpisów do tomu C Encyklopedii Rolnictwa z 1975 roku oraz aż 15 wpisów do tomu 3 Encyklopedii Zwierząt i Roślin Izraela z 1989 roku. W 1978 roku zorganizował i prowadził pierwsze międzynarodowe sympozjum dotyczące Korowódka sosnówka w Izraelu, co stanowiło ważny krok w kierunku unifikacji wiedzy w tej dziedzinie.

W latach 1979–1980 Halperin był zapraszany jako wykładowca na Wydział Leśnictwa w Getyndze, gdzie prowadził wykłady na temat subtropikalnych szkodników lasów. Poza tym był aktywnym uczestnikiem licznych wizyt studyjnych, konferencji oraz seminariów organizowanych w krajach europejskich, USA i Indiach. Był także członkiem Towarzystwa Entomologicznego Izraela, co podkreśla jego zaangażowanie w rozwój entomologii zarówno lokalnie, jak i na arenie międzynarodowej.

Odznaczenia

Józef Halperin jest postacią, która zasługuje na szczególne wyróżnienie za swoje osiągnięcia i dokonania. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego odznaczeń.

• Order walki z nazizmem,
• Laureat Nagrody Ministerstwa Rolnictwa Izraela za efektywność w roku 1970.

Publikacje

Józef Halperin był autorem kilku znaczących publikacji, które odzwierciedlają jego przeżycia oraz przemyślenia. Wśród najważniejszych dzieł znajdują się:

• „Ha-derekh le-herut 1945-1946” (Droga do wolności 1945–1946, 1996),
• „Ludzie są wszędzie” (2002) – autobiografia.

---

Oceń: Józef Halperin

---