Eugeniusz Kaszyński

---

Życiorys

Młodość i udział w kampanii wrześniowej

W latach 1928–1931 Eugeniusz Kaszyński był uczniem II Państwowego Liceum i Gimnazjum im. I Prezydenta RP Gabriela Narutowicza w Łodzi, zlokalizowanym przy ul. Ogrodowej 26, obecnie przy ul. Nowej 11/13. To właśnie tam zdał maturę, co otworzyło mu drzwi do dalszej kariery. Po ukończeniu szkoły podjął decyzję o wstąpieniu do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 2 w Biedrusku, kształcąc się w niej aż do września 1932, kiedy to otrzymał przydział w rezerwie do 31 pułku Strzelców Kaniowskich w Łodzi. Został mianowany na stopień podporucznika ze starszeństwem z 1 stycznia 1935, zajmując 2801. lokatę w korpusie oficerów rezerwy piechoty. W 1937 roku wstąpił w szeregi Związku Strzeleckiego, gdzie pełnił rolę instruktora Przysposobienia Wojskowego oraz Wychowania Fizycznego. Po raz kolejny powołany do wojska 1 kwietnia 1938, służył jako oficer kontraktowy w 49 pułku piechoty Strzelców Huculskich w Kołomyi. Jako komendant hufca PW i WF w Horodence, brał czynny udział w obronie Polski w 1939 roku, będąc częścią batalionu Obrony Narodowej „Stryj” w Grupie Operacyjnej „Stryj”, pod dowództwem gen. Stefana Dembińskiego.

Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie

Po przekroczeniu granicy polsko-węgierskiej 19 września 1939 roku, Eugeniusz Kaszyński został internowany w obozie na terenie Węgier. Już w jesieni tego samego roku, udało mu się przedostać do Francji, gdzie otrzymał przydział jako dowódca plutonu piechoty do 8 pułku piechoty. Brał udział w działaniach w czerwcu 1940 roku, w ramach kampanii francuskiej. Gdy Francja upadła, ewakuował się do Wielkiej Brytanii, tam wstępując do 4 Brygady Kadrowej Strzelców, a później 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, pod wodzą płk. Stanisława Sosabowskiego. Po ukończeniu kursu spadochronowego, pracował jako instruktor w ośrodku spadochronowym w Ringway koło Manchesteru, gdzie intensywnie szkolił cichociemnych. Zdecydował się również na udział w akcji jako cichociemny, przechodząc wszystkie niezbędne kursy przygotowawcze, w efekcie czego 24 sierpnia 1942 roku został zaprzysiężony na rotę przysięgi Armii Krajowej.

Konspiracja w Górach Świętokrzyskich

Nocą z 1 na 2 października 1942 roku, Eugeniusz Kaszyński został zrzucony do Polski w ramach operacji „Chisel”. Do końca listopada 1942 roku przebywał w Warszawie, gdzie otrzymał przydział do Komendy Okręgu Radomsko-Kieleckiego AK. Od 1 grudnia 1942 do kwietnia 1943 roku pełnił rolę oficera technicznego Związku Odwetu oraz inspektora dywersji w Kedywie, odpowiedzialnego za organizację patroli dywersyjnych oraz szkolenie żołnierzy. Po przybyciu Jana Piwnika, ps. „Ponury”, którego zadaniem było sformowanie oddziału partyzanckiego, Kaszyński został jego zastępcą, jednocześnie pełniąc funkcję komendanta Zgrupowania nr 1 w ramach Świętokrzyskich Zgrupowań AK w lecie 1943 roku. Jego oddział, składający się z około 215 osób, obejmował trzy plutony. Operowali głównie w rejonie Gór Świętokrzyskich oraz na wzgórzu Wykus. Po pierwszej obławie niemieckiej, 28 października, oddział Kaszyńskiego przeniósł się w okolice Pasma Jeleniowskiego. Zimą, w okresie rozformowania zgrupowań, dowodził skadrowanym oddziałem oraz zajmował się żołnierzami w sytuacji czasowej demobilizacji. Po odejściu „Ponurego”, w wyniku konfliktu z Komendą Okręgu, 2 stycznia 1944 roku objął dowództwo nad całością Świętokrzyskich Zgrupowań AK. Na rozkaz płk. Emila Fieldorfa „Nila”, którego biografię można poznać bliżej na stronie Emila Fieldorfa „Nila”, zlikwidował po przesłuchaniu agenta niemieckiego, ppor. Jerzego Wojnowskiego ps. „Motor”. Na koniec 1944 roku, zgrupowania zostały rozwiązane.

Akcja Burza i końcowy okres konspiracji

2 stycznia 1944 roku, dowodził Zgrupowaniami Partyzanckimi AK „Ponury”. W ramach przygotowań do akcji „Burza”, jednostki przemianowano na Oddział Partyzancki 2 pułku piechoty Legionów AK. 3 maja 1944 roku, awansował na kapitana. W lipcu tego samego roku, oddział został ponownie przemianowany na I batalion 2 pp Leg. AK. Przy batalionie zorganizowano grupę specjalną, która zajmowała się produkcją własnych pistolety maszynowe „KIS” oraz min przeciwpiechotnych. Dowodząc I/2 pp Leg. AK, Kaszyński przeszedł szlak bojowy pułku, biorąc udział w działaniach od Ostrowca Świętokrzyskiego do Staszowa, Opatowa, Dziebałtowa, prowadząc działania pod Przysuchą, gdzie miała odbyć się koncentracja oddziałów Korpusu AK „Jodła”, w celu wsparcia powstania warszawskiego. Po odwołaniu marszu do Warszawy, z 2 Dywizją Piechoty AK, przeszedł na południe, kierując się w stronę Końskich, a dalej Kielc i Włoszczowy. Z dniem 8 października 1944 roku, na rozkaz Komendanta Okręgu AK „Jodła”, został mianowany dowódcą 2 pułku piechoty Legionów AK, jednakże pełnił tę funkcję tylko do 12 października, gdy rozwiązano związki taktyczne na poziomie pułku. Po tym powrócił do swojego batalionu. W dniach 29-30 października 1944 roku, w rejonie wsi Chotów – Oleszno, oddział Kaszyńskiego odpierał atak niemieckiej obławy, lecz ostatecznie zmuszony został do odwrotu. 14 listopada 1944 roku, rozformował batalion w okolicy Świniej Góry. Przez okres, aż do rozwiązania Armii Krajowej, melinował w rejonie Włoszczowy. 18 stycznia 1945 roku, awansował na majora.

Lata powojenne

Po wojnie wyjechał do Warszawy, a następnie przeniósł się do Krakowa. Nielegalnie przekroczył granicę i poprzez Czechosłowację dotarł do Niemiec Zachodnich, gdzie stacjonowała jednostka, z którą był związany – 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa. Wraz z nią wrócił do Wielkiej Brytanii 8 października 1946 roku. Osiedlił się w Londynie, gdzie do końca życia zmagał się z problemami zdrowotnymi, pracując ciężko lub przebywając w szpitalach. Z diagnostyką schizofrenii, zmarł w osamotnieniu 24 marca 1976 roku. Na jego życzenie, prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone przy kapliczce na Wykusie, 11 czerwca 1994 roku. Za swoje wielkie zasługi w czasie II wojny światowej, Eugeniusz Kaszyński został odznaczony wieloma medalami, w tym Orderem Virtuti Militari V klasy, dwukrotnym Krzyżem Walecznych, trzykrotnym Medalem Wojska, a także Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Upamiętnienie

Imię Eugeniusza Kaszyńskiego zostało upamiętnione poprzez nadanie ulicy jego imienia w łódzkiej dzielnicy Widzew. W szczególnym dniu 12 listopada 2013 roku, w budynku jego byłej szkoły średniej (II LO im. prez. G. Narutowicza, obecnie przy ul. Nowej 11/13), z inicjatywy społeczności szkolnej, odsłonięta została tablica upamiętniająca jego osobę. To wyjątkowe wydarzenie zaszczycił swoją obecnością Tadeusz Barański, były podwładny mjr „Nurta”, znany również pod pseudonimem „Tatar”. Dodatkowo, imię Eugeniusza Kaszyńskiego nosi 10 Świętokrzyska Brygada Obrony Terytorialnej, co jest wyrazem jego niezłomnej postawy i oddania.

---

Oceń: Eugeniusz Kaszyński

---