Marian Malinowski (oficer)

---

Życiorys

I wojna światowa 1914–1918

W okresie od 1913 do 1918 roku Marian Malinowski aktywnie uczestniczył w ruchu niepodległościowym. Jego działalność rozpoczęła się w Polskiej Organizacji Skautowej, a następnie przeniósł się do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), gdzie odegrał istotną rolę. W 1918 roku, powracając do Łodzi, miał znaczący wkład w rozbrajanie niemieckich żołnierzy, działając w obronie wyzwolenia Polski.

Wojna polsko-bolszewicka 1920 roku

Po zgłoszeniu się do wojska, otrzymał przydział do 1 Batalionu Harcerskiego Wojska Polskiego, a później do plutonu zabezpieczającego Naczelnego Wodza, Józefa Piłsudskiego, w Belwederze. Jako doświadczony instruktor, był odpowiedzialny za szkolenie tworzonych jednostek, takich jak Kompania Osłony Naczelnego Wodza. Pragnąc aktywnie uczestniczyć w działaniach frontowych, na własną prośbę został przydzielony do 5 Pułku Piechoty Legionów. Jako zastępca dowódcy plutonu, a później jako jego dowódca, miał zaszczyt przebiegać przez szlaki wojenne, które prowadziły przez Wilno, Dzwińsk, Kijów, aż do Warszawy, kończąc swój udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. W lutym 1922 roku został przeniesiony do rezerwy.

Po zakończeniu służby wojskowej, Marian Malinowski zajął się pracą w instytucjach prywatnych. Aktywnie działając w sferze społecznej, pełnił funkcję sekretarza Zarządu Okręgu Związku Oficerów Rezerwy. Ponadto, pełnił rolę komendanta Obwodu Związku Strzeleckiego w Łodzi oraz był sportowcem. Był kapitanem drużyny piłkarskiej w latach 1922-1930, a później członkiem zarządu i prezesem Robotniczego Towarzystwa Sportowego Widzew w Łodzi, co miało miejsce w latach 1932-1934.

II wojna światowa 1939–1945

W marcu 1939 roku Marian Malinowski został mianowany porucznikiem rezerwy, jednak we wrześniu 1939 roku wrócił do służby czynnej w wynikach mobilizacji przemysłu wojskowego. Po zajęciu Łodzi przez wojska niemieckie, stał się celem działań Gestapo, które poszukiwało go z powodu jego działalności antyniemieckiej, zwłaszcza w kontekście ostatniego miejsca pracy.

W lutym 1940 roku, posługując się nazwiskiem Tadeusz Wolski, przedostał się do stolicy, Warszawy, gdzie kontynuował swoją działalność konspiracyjną. Był aktywnym członkiem SZP, ZWZ oraz AK, działając w Grupie Operacyjnej Wojska Polskiego „Edward”, pod dowództwem płk „Radwana” – Edwarda Pfeiffera, do momentu likwidacji tej grupy w lipcu 1944 roku, gdzie pełnił rolę dowódcy batalionu.

Powstanie warszawskie

W czasie Powstania Warszawskiego, w stopniu porucznika (później kapitana), dowodził 4 kompanią VIII zgrupowania Armii Krajowej „Krybar” na Powiślu. W pierwszych dniach walki jego jednostka zaatakowała Pałac Namiestnikowski oraz hotel „Bristol”. Przez ponad miesiąc jego kompanię udało się utrzymać tereny ulic Bednarska, Dobra, Tamka, Solec, Browarna, Furmańska. Uczestniczył także w atakach na Uniwersytet Warszawski, a 5 września musiał wycofać się do Śródmieścia. Po kapitulacji powstania został uwięziony w obozach Bergen-Belsen, a później Gross Born.

Po zakończeniu II wojny światowej, jako były członek Armii Krajowej, Marian Malinowski zajął się pracą w przemyśle włókienniczym oraz kolejowym. Przez długi czas zaangażował się społecznie, pełniąc rolę prezesa RTS Widzew Łódź w latach 1947-1952, a od 1952 roku aż do swojej śmierci był prezesem honorowym Łódzkiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej.

Życie prywatne

Marian Malinowski był poza swoją działalnością zawodową także oddanym mężem i ojcem. W październiku 1939 roku związał się małżeństwem z Eufemią Malinowską (zwaną także „Myszką”), a ich życie rodzinne wzbogaciło się o syna, Janusza, który żył w latach 1947−1993.

Rodzina Malinowskich była głęboko zaangażowana w działalność niepodległościową oraz walkę zbrojną, zwłaszcza w okresie 1905–1945. Wśród bliskich Mariana znajdowało się również rodzeństwo, które również dało się poznać jako aktywni uczestnicy tych wydarzeń. Jego brat, Henryk Pobóg-Malinowski, żył w latach 1889–1931, a siostra, Maria Sylwia Szymańska, znana jako Pobóg-Malinowska, zmarła w 1978 roku. Seweryn Malinowski, kolejny z braci, przeżył do roku 1952. Bogdan Malinowski, jeden z jego braci, zginął tragicznie w 1943 roku, co tylko potwierdza ich głębokie powiązania z historią niepodległościową Polski.

Odznaczenia

Marian Malinowski był odznaczanym oficerem, a jego osobista kolekcja wyróżnień świadczy o jego odwadze oraz poświęceniu. Poniżej przedstawiamy szereg odznaczeń, jakie otrzymał w trakcie swojej służby:

• Order Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych – przyznany trzykrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Medal Niepodległości,
• Warszawski Krzyż Powstańczy – przyznany pośmiertnie,
• Krzyż za Wojnę,
• Medal Wojska – przyznany czterokrotnie,
• Krzyż POW,
• Krzyż Legionowy,
• Krzyż 5 pułku piechoty Legionów*,
• Honorowa Odznaka m. Łodzi,
• Medal za Zasługi w Kulturze Fizycznej,
• Medal 100-lecia Sportu Polskiego,
• Zasłużony Działacz Kultury Fizycznej,
• Odznaka Honorowa 100 lat Widzewa Łódź – przyznana pośmiertnie 5 grudnia 2010 r.,
• Medal Łotewski za Wojnę.

Inne informacje

W 2008 roku, w szczególnym miejscu, jakim jest Pałac Kazimierzowski, miała miejsce uroczystość, która miała na celu przekazanie do zbiorów Archiwum Akt Nowych wyjątkowych dokumentów związanych z osobą Mariana Malinowskiego. Wśród przekazanych materiałów znalazło się m.in. Archiwum 4 Kompanii Grupy „Krybar” Armii Krajowej.

---

Oceń: Marian Malinowski (oficer)

---