Stanisław Radajewicz

---

Życiorys

Stanisław Radajewicz, który uczył się do 1914 roku w Łodzi w szkole realnej, rozpoczął swoją działalność w Polskiej Organizacji Wojskowej w marcu 1916 roku, a następnie wstąpił do Legionów Polskich 12 kwietnia. Jednakże po zaledwie dwóch miesiącach, na prośbę rodziców, opuścił szeregi legionowe. Kontynuując naukę w gimnazjum realnym w Radomsku, w 1917 roku ukończył IV klasę, a jednocześnie angażował się w lokalną komórkę POW.

W szeregach Wojska Polskiego zadebiutował 1 listopada 1918 roku, początkowo organizując oddziały w Radomsku. 1 stycznia 1919 roku przeniesiono go do Obozu „Jabłonna”, gdzie ukończył szkołę podoficerską, a także dowodził plutonem w kompanii sztabowej tego obozu. 3 kwietnia 1919 roku awansowano go na plutonowego, a jego służba w sądzie polowym 2 Dywizji Piechoty Legionów trwała aż do zakończenia wojny polsko-bolszewickiej.

Od 3 kwietnia do 3 sierpnia 1919 roku pełnił rolę protokolanta, a następnie do 31 grudnia 1920 roku był zastępcą sekretarza. Na przełomie 1920 i 1922 roku, po awansie na starszego sierżanta, został sekretarzem. Po zakończeniu konfliktu, 1 sierpnia 1921 roku, został zweryfikowany jako wojskowy urzędnik XI rangi. Piastował stanowiska w Wojskowych Sądach Rejonowych, najpierw w Warszawie, a potem w Częstochowie.

W latach 1922–1923, po ukończeniu kursu przeszkalającego w Grudziądzu, zdał egzamin z przedmiotów gimnazjalnych. Przez następne lata, od 15 kwietnia 1923 do 1 stycznia 1925 roku, służył jako oficer ewidencyjny w PKU Krzemieniec i został awansowany do stopnia chorążego.

Od maja 1925 roku Radajewicz był członkiem 43 pułku piechoty. Wkrótce, w 1926 roku, awansował na podporucznika i trafił do 51 pułku piechoty, gdzie dowodził plutonem ckm oraz plutonem strzeleckim. Po awansie na porucznika piechoty, stał się oficerem ewidencji personalnej oraz dowódcą plutonu pionierów. W 1935 roku, na krótko, przejął dowództwo nad kompanią strzelecką. W 1937 roku został przeniesiony do 84 pułku piechoty w Pińsku, pełniąc funkcje związane z logistyką i dowodzeniem.

W marcu 1939 roku, w obliczu mobilizacji, objął dowództwo 4 kompanii ckm, a następnie 12 kompanii strzeleckiej. Jego dowodzenie trwało nawet w trakcie kampanii wrześniowej, aż po rozbiciu IV baonu 84 pp pozostał bez przydziału pod nadzorem dowódcy pułku.

Podczas obrony Modlina zajął miejsce oficera żywnościowego, a od 22 września 1939 roku działał jako oficer materiałowy pułku. Choć planowano, że zostanie dowódcą baonu w 83 pułku piechoty, nie objął tej funkcji z uwagi na kapitulację. Po kapitulacji Modlina, przedostał się na wschód, jednak w 1940 roku został aresztowany przez NKWD i trafił na Syberię.

Uwolniony na mocy paktu Sikorski–Majski, wstąpił do Armii Polskiej w ZSRR, a jego ścieżka zawodowa prowadziła do 9 Dywizji Piechoty, gdzie był zaangażowany w różnorodne funkcje, m.in. szefa oddziału III sztabu. Po ewakuacji do Iranu pełnił rolę polskiego dowódcy portu i komendanta miasta.

W maju 1942 roku jego dywizja włączona została do 3 Dywizji Strzelców Karpackich, w której był odpowiedzialny za różne szkolenia. 1 marca 1944 roku awansował na majora piechoty. Po powrocie do 2 Korpusu Polskiego w 1944 roku, miał znaczący wpływ na organizację batalionów, a także walczył w końcowym okresie wojny, odnosząc rany nad rzeką Santrano w 1945 roku.

Po wojnie znalazł się w Wielkiej Brytanii, działał w Wojskowym Przeglądzie Historycznym oraz był dowódcą obozu oficerskiego w ramach Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.Wyróżniając się w służbie, zmarł w Nowym Jorku 10 czerwca 1991 roku, a jego prochy spoczęły w Doylestown, w cmentarzu kombatanckim. W 1981 roku ukazał się jego list dotyczący udziału IV batalionu 84 pp Strzelców Poleskich w boju pod Mokrą, co świadczy o jego trwałym zaangażowaniu w dzieje polskiego wojska.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Radajewicz był osobą, która posiadała zaszczytne wyróżnienia oraz liczne odznaczenia, świadczące o jego heroicznych czynach i zaangażowaniu.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari,
• Krzyż Niepodległości,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych – trzykrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami,
• Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami,
• Srebrny Krzyż Zasługi.

---

Oceń: Stanisław Radajewicz

---