Jan Reliszko

---

Życiorys

Jan Reliszko przyszedł na świat 24 grudnia 1886 roku w Łodzi, która wówczas była miastem powiatowym w guberni piotrkowskiej. Urodził się w rodzinie Andrzeja oraz Katarzyny z domu Hejpel. Warto dodać, że był starszym bratem Alfreda, który urodził się w 1893 roku i odznaczył się tytułem rotmistrza, korzystając z zaszczytu, jakim był Krzyż Walecznych. W 1905 roku zakończył edukację w Szkole Handlowej w Łodzi. Ten sam rok przyniósł mu możliwość aktywnego uczestnictwa w strajku szkolnym.

W 1908 roku postanowił kontynuować swoją karierę wojskową i wstąpił do Twerskiej Szkoły Junkrów Kawalerii (ros. Тверское кавалерийское юнкерское училище). 6 sierpnia 1910 roku, po zakończeniu nauki, został mianowany kornetem armijnej kawalerii, z datą starszeństwa przypadającą na 6 sierpnia 1909 roku. Następnie wcielono go do 13 narwskiego pułku huzarów (ros. 13-й гусарский Нарвский полк) w Siedlcach. Zaledwie kilka lat później, bo już 10 września 1913 roku, awansował na porucznika, z datą starszeństwa datowaną na 6 sierpnia 1913. Walcząc w szeregach narwskich huzarów, brał udział w I wojnie światowej, a 27 sierpnia 1914 roku odniósł kontuzję pod wsią Prawno (Józefowem nad Wisłą), co doprowadziło do jego awansu na stopień sztabsrotmistrza.

W listopadzie 1917 roku, po rewolucji październikowej, przyjął dowództwo nad oddziałem składającym się z Polaków – żołnierzy rosyjskiej 13 Dywizji Kawalerii i złożył przysięgę w I Korpusie Polskim w Rosji. Oddział, którym dowodził, został włączony do 2 szwadronu 3 pułku ułanów, a sam Reliszko objął jego przywództwo. Służył w korpusie generała Dowbora-Muśnickiego aż do momentu jego rozbrojenia.

Po powrocie do kraju wstąpił do odtwarzanego 3 pułku ułanów, gdzie zajmował stanowisko zastępcy dowódcy pułku. 15 lipca 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, obejmując tę rangę w kawalerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich oraz byłej armii rosyjskiej. W okresie od 1 września do 18 października 1920 roku dowodził kombinowanym pułkiem jazdy, a szczególnie wyróżnił się 5 września 1920 roku, kiedy to prowadził swój oddział w walkach z Litwinami. 25 lipca 1921 roku major Cyprian Bystram z 3 pułku ułanów przedłożył wniosek o odznaczenie Reliszko Orderem Virtuti Militari.

Po zakończeniu wojennych zmagań powrócił na stanowisko zastępcy dowódcy 3 pułku ułanów, a od 1 marca 1921 roku pełnił obowiązki dowódcy 27 pułku ułanów. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu podpułkownika, z datą starszeństwa 1 czerwca 1919, oraz 56. lokatą w korpusie oficerów jazdy (wówczas znanym jako kawaleria). Następnie, 1 kwietnia 1926 roku, przeszedł na trzymiesięczny kurs doszkolenia sztabowych oficerów kawalerii w Obozie Szkolnym Kawalerii w Grudziądzu. W maju 1927 roku odebrano mu stanowisko dowódcy pułku, a w ślad za tym został oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX.

W grudniu tego samego roku Reliszko został mianowany na stanowisko rejonowego inspektora koni w Sandomierzu, a w listopadzie 1928 roku przeniesiono go na podobne stanowisko w Grodnie. W marcu następnego roku przestał pełnić tę funkcję i został ponownie oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr III. 31 sierpnia 1929 roku przeszedł w stan spoczynku. Jeszcze w 1934 roku, jako oficer w stanie spoczynku, pozostawał zarejestrowany w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Grodno, gdzie posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III i był „przewidziany do użycia w czasie wojny”.

W grudniu 1931 roku rozpoczął pracę w 3 Okręgowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Grodnie, zajmując się nadzorowaniem Przysposobienia Wojskowego Konnego jako okręgowy komendant. Jego działalność początkowo była honorowa, a od stycznia 1933 roku obfitowała w regularne wynagrodzenie wynoszące 200 zł. W ramach polityki osadnictwa wojskowego otrzymał działkę o powierzchni 14 ha w folwarku Jazowiec, w gminie Snów. Zmarł 30 stycznia 1937 roku w Warszawie, po długotrwałych i ciężkich cierpieniach. Został pochowany 3 lutego 1937 roku na cmentarzu Powązkowskim, jednak później jego ciało zostało ekshumowane i 13 maja 1937 roku ponownie pochowane na cmentarzu katolickim w Snowiu.

Jan Reliszko zawarł związek małżeński, z którego narodziło się troje pasierbów: Tadeusz i Halina (urodzeni 15 stycznia 1905) oraz Jarosław (ur. 15 kwietnia 1908).

Ordery i odznaczenia

Jan Reliszko, wybitny żołnierz i bohater, został odznaczony wieloma honorami, które odzwierciedlają jego odwagę oraz poświęcenie dla kraju. Oto lista jego najważniejszych osiągnięć w zakresie odznaczeń:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5287,
• Krzyż Walecznych dwukrotnie,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal Niepodległości – 23 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji,
• Medal Zwycięstwa,
• Order Świętego Włodzimierza 4 stopnia z mieczami i kokardą – 4 listopada 1915,
• Order Świętej Anny 2 stopnia z mieczami – 5 października 1916,
• Order Świętego Stanisława 2 stopnia z mieczami – 8 czerwca 1916,
• Order Świętej Anny 3 stopnia z mieczami i kokardą – 5 stycznia 1915,
• Order Świętego Stanisława 3 stopnia z mieczami i kokardą – 17 listopada 1915.

---

Oceń: Jan Reliszko

---