Aleksander Rode

---

Życiorys

Służba w armii II Rzeczypospolitej

Aleksander Rode był synem drukarza o imieniu Aleksander oraz Marii, z rodu Witkowskich. Po ukończeniu gimnazjum humanistycznego w Łodzi, zdecydował się na dalszą edukację w Szkole Podchorążych Artylerii, mieszczącej się w Toruniu. 15 sierpnia 1930 roku, Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień podporucznika z 56. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a minister spraw wojskowych przydzielił go do 7 pułku artylerii polowej w Częstochowie. Tam rozpoczął służbę jako dowódca plutonu, a następnie awansował do roli dowódcy baterii.

W kolejnych latach, Aleksander pełnił funkcję dowódcy plutonu artylerii piechoty w 31 pułku strzelców kaniowskich, z siedzibą w Łodzi. W 1938 roku rozpoczął kształcenie na XIX Kursie Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Jego kariera wojskowa przyspieszyła, gdy w marcu 1939 roku awansował na kapitana, z 83. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Niestety, jego edukacyjne aspiracje przerwał wybuch II wojny światowej, w trakcie której walczył jako oficer zwiadowczy w sztabie 7 Dywizji Piechoty, a po walce dostał się do niewoli niemieckiej. Został uwięziony w oflagach, gdzie przebywał aż do 1945 roku.

Służba w ludowym Wojsku Polskim

Po zakończeniu II wojny światowej i zwolnieniu z niewoli, Aleksander Rode zdecydował się wrócić do ojczyzny z zamiarami kontynuowania kariery wojskowej. W marcu 1945 roku powierzono mu organizację Państwowego Urzędu Repatriacyjnego na Pomorzu. Po ukończeniu kursu kvalifikacyjnego w Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych w Modlinie, został przydzielony do 27 pułku artylerii samochodowej w Zgierzu. W 1947 roku uzyskał stopień podpułkownika, a następnie awansował na różne kluczowe stanowiska, w tym na zastępcę i pełniącego obowiązki inspektora broni pancernej w Warszawskim Okręgu Wojskowym oraz szefa sztabu 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku.

Następnie Rode został starszym inspektorem wyszkolenia broni pancernej w Oddziale Inspekcji Rodzajów Wojsk, Broni i Służb Głównego Inspektoratu Wyszkolenia Bojowego, gdzie awansował do rangi pułkownika. Jego służba w wojsku zakończyła się jednak w lipcu 1952 roku, gdy został zwolniony.

Represje

Niestety, niedługo po odejściu z wojska, 11 sierpnia 1952 roku, Aleksander został aresztowany. W trakcie śledztwa doświadczył zarówno psychicznego, jak i fizycznego maltretowania. W ramach tzw. odpryskowego procesu gen. Tatara, oskarżono go o kierownictwo konspiracyjnej organizacji oficerów broni pancernej oraz usiłowanie obalenia władzy ludowej, a także szpiegostwo. Pod wpływem brutalnych tortur zeznał, że został wciągnięty do konspiracyjnej organizacji przez płk. Skibińskiego. W śledztwie uczestniczyli kpt. Marian Urbaniak oraz ppłk Edmund Czekała, mjr Mieczysław Wojda i kpt. Anatol Borel.

Zarządzeniem z dnia 28 stycznia 1953 roku, Najwyższy Sąd Wojskowy, pod przewodnictwem mjr. Teofila Karczmarza, skazał płk. Aleksandra Rode na karę śmierci na podstawie art. 86 § 1 i 2 KKWP oraz 15 § 2 MKK (sygn. Sn 2/53). Władze, w tym Rada Państwa, nie skorzystały z przysługującego im prawa łaski, w wyniku czego wyrok został wykonany 26 maja 1953 roku.

Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane, aczkolwiek przypuszcza się, że spoczywa w Trojanowie, obok Zefiryna Machalli. Uroczysty grób symboliczny znajduje się w Kwaterze „na Łączce” na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 29-półkole I-7).

7 maja 1956 roku, prokurator generalny PRL, Marian Rybicki, wręczył rodzinie dokument rehabilitacji, co stanowiło symboliczny krok w kierunku uznania jego niewinności.

---

Oceń: Aleksander Rode

---