Witold Józef Kopeć, który urodził się 5 lipca 1958 roku w Łodzi, był wybitnym polskim artystą, który odcisnął znaczący ślad w polskiej kulturze teatralnej. Zmarł w Lublinie 3 stycznia 2022 roku, pozostawiając po sobie niezatarte wspomnienia i osiągnięcia.
Jego kariera obejmowała wiele ról, zarówno jako aktor, jak i reżyser. Pełnił funkcję pedagoga, wnosząc ogromny wkład w edukację artystyczną młodych adeptów sztuki teatralnej. Witold Kopeć był aktywnym działaczem społecznym, angażującym się w różnorodne inicjatywy mające na celu promowanie oraz wspieranie kultury.
Był doktorem habilitowanym sztuki teatralnej i senioralnym aktorem Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie, w którym zrealizował wiele pamiętnych ról. Witold Kopeć był także prezesem Fundacji Prawda Dobro Piękno, która działała na rzecz wspierania twórczości artystycznej.
W 2004 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi, co potwierdza jego poświęcenie dla sztuki i społeczeństwa. Jego wkład jest niezapomniany, a pamięć o nim będzie trwać w sercach tych, którzy mieli przyjemność z nim współpracować lub go podziwiać.
Życiorys
Wykształcenie
Witold Kopeć pochodzi z rodziny o silnym zapleczu akademickim, jego rodzice byli ekonomistami. Ukończył XXVI Liceum Ogólnokształcące imienia M. Fornalskiej, które obecnie nosi imię K. K. Baczyńskiego w Łodzi, zdobywając dyplom w 1977 roku. Jego akademicka droga kontynuowana była na Wydziale AktorskimPaństwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. L. Schillera w Łodzi, którą ukończył w 1981 roku. W 2006 roku uzyskał tytuł doktora, a pięć lat później doktora habilitowanego w dziedzinie sztuki teatralnej w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.
Kariera aktorska
W swoim dorobku artystycznym, Witold Kopeć współpracował z wieloma renomowanymi teatrami polskimi. W latach 1981–1984 można go było zobaczyć na scenie Teatru im. Stefana Jaracza w Olsztynie. W 1984 roku przeniósł się do Bydgoszczy, gdzie przez trzy lata pracował w Teatrze Polskim. Następnie w latach 1987–1989 mieszkał w Szczecinie, gdzie związany był krótko z Teatrem Polskim oraz Teatrem Współczesnym. Od 1989 do końca życia był związany z Lublinem, gdzie był członkiem zespołu Teatru im. Juliusza Osterwy.
Mimo że jego kariera obejmowała różne formy teatralne, to monodramy stały się kluczowym elementem jego artystycznej wypowiedzi i przyniosły mu szereg cennych nagród. Kopeć wystąpił także w wielu filmach, takich jak: Dzień Czwarty (1984), Życie za życie. Maksymilian Kolbe (1991), Generał polskich nadziei… Władysław Anders (2007) oraz Nad życie (2012). W 2020 roku ubiegał się o stanowisko dyrektora Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie. Mimo że uzyskał tylko jeden głos na dziewięć, konkurs nie został rozstrzygnięty, ponieważ komisja stwierdziła, że żaden z kandydatów nie spełnił wymaganych kryteriów.
Praca pedagogiczna
Witold Kopeć rozpoczął swoją działalność pedagogiczną w 2001 roku, współpracując z różnymi instytucjami edukacyjnymi. W szczególności uczył na Wydziale Artystycznym Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej oraz na Wydziale Prawa i Administracji UMCS. Należał również do Katedry Retoryki KUL, a także do Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. W latach 2011–2014 piastował stanowisko adiunkta w Katedrze Filozofii Kultury KUL.
Działalność społeczna
Niezłomne zaangażowanie Kopecia w działalność społeczną rozpoczęło się w 1981 roku, kiedy to wstąpił w szeregi NSZZ „Solidarność”. Od 1991 roku był aktywnym członkiem Komisji Zakładowej przy Teatrze im. J. Osterwy w Lublinie, a od 2006 roku pełnił funkcję przewodniczącego tej komisji. W latach 2002–2011 był też członkiem Rady Artystycznej Teatru im. J. Osterwy w Lublinie.
Od 2014 roku prowadził Laboratorium Teatralne im. Heleny Modrzejewskiej, które koncentrowało się na pracy z młodymi talentami. W ramach tej działalności zrealizowano m.in. spektakle „Antygonę”, „Damy i Huzary” oraz „Gwałtu, co się dzieje!”. W 2014 roku, z okazji 60. rocznicy likwidacji więzienia na Zamku Lubelskim, stworzył spektakl „Lubelskie Dziady” oparty na motywach „Dziadów” Adama Mickiewicza. Premiera tego dzieła miała miejsce 20 maja 2014 roku w malowniczej scenerii dziedzińca Zamku Lubelskiego.
W 2017 roku Kopeć założył Fundację Prawda Dobro Piękno, która ma na celu promowanie uniwersalnych wartości prawdy, dobra i piękna w sztuce. W ramach tej organizacji zrealizował monodram „Obrona Sokratesa” i kontynuuje wspieranie działalności Laboratorium Teatralnego.
Ważniejsze role teatralne
W dorobku artystycznym Witolda Kopeća można znaleźć wiele pamiętnych ról, które na stałe wpisały się w historię teatru.
- Gustaw w „Ślubach panieńskich” A. Fredry, w reżyserii J. Wierzbickiego,
- Artur w „Tangu” S. Mrożka, w reżyserii K. Szachnowskiego,
- Tadeusz w „Panu Tadeuszu” A. Mickiewicza, w reżyserii W. Jesionki,
- Seweryn w „Panu Damazym” W. Blizińskiego, w reżyserii R. Metzlera,
- ks. Myszkin w „Idiocie” F. Dostojewskiego, w reżyserii A. Maya,
- Pączek w „Adamie i Ewie” M. Bułhakowa, w reżyserii J. Andruckiego,
- Zbyszko w „Moralności Pani Dulskiej” G. Zapolskiej, w reżyserii A. Żarneckiego,
- Moczarski w „Rozmowach z katem” K. Moczarskiego, w reżyserii Z. Sztejmana,
- Septimus Hodge w „Arkadii” T. Stopparda, w reżyserii K. Babickiego,
- Poufalski w „Pięknej Lucyndzie” M. Hemara, w reżyserii E. Korina,
- Hrabia Szarm w „Operetce” W. Gombrowicza, w reżyserii K. Babickiego,
- „Ja jestem Żyd z Wesela” w reżyserii W. Wyspiańskiego, gdzie rolę tę zrealizował on sam.
Każda z tych postaci przyczyniła się do jego uznania jako wybitnego aktora teatralnego.
Ważniejsze monodramy
W twórczości Witolda Kopcia można zauważyć szereg wyjątkowych monodramów, które zachwycają swoją głębią i różnorodnością.
- „Nie będzie darowane” – tekst autorski,
- „Beniowski” – na podstawie dzieła Juliusza Słowackiego,
- „Trzy rozmowy z Panem Herbertem” – inspirowany utworami Zbigniewa Herberta (dostępna również w wersji anglojęzycznej),
- „Obrona Sokratesa” – według Platona (tłumaczenie: R. Legutko).
Nagrody
W ciągu swojej kariery Witold Kopeć zdobył wiele prestiżowych wyróżnień, które potwierdzają jego talent oraz zaangażowanie w sztukę teatralną.
- Nagroda Specjalna Jury Ogólnopolskiego Konkursu na Inscenizację Dzieł Polskich Romantyków (Warszawa, 1999),
- Nagroda im. Wojciecha Hasa I Międzynarodowych Spotkań Teatrów Jednego Aktora i Małych Form Teatralnych we Wrocławiu (Wrocław, 2000),
- Nagroda Specjalna Prezesa Radia „Merkury” Ogólnopolskiego Festiwalu Sztuki Słowa „Verba Sacra” w Poznaniu (Poznań, 2001),
- Nagroda Kulturalna Województwa Lubelskiego (Lublin, 2006),
- Wyróżnienie za reżyserię na Festiwalu Teatrów Niewielkich w Lublinie (Lublin, 2009).
Te osiągnięcia dowodzą jego wszechstronności oraz ciągłej chęci poszukiwania nowych form wyrazu artystycznego.
Przypisy
- Lublin. Nie żyje Witold Kopeć. e-teatr.pl, 04.01.2022 r. [dostęp 04.01.2022 r.]
- a (red.), Dyrektor wedle uznania | Nowy Tydzień [online], 07.07.2020 r. [dostęp 12.07.2020 r.]
- DziennikD. Wschodni DziennikD., Jak PiS wybiera dyrektorów od kultury. Teatr Osterwy w Lublinie to kolejne takie miejsce [online], Dziennik Wschodni [dostęp 10.07.2020 r.]
- SławomirS. Skomra SławomirS., Teatr Osterwy. Marszałek nie wybrał nowego dyrektora. Co dalej? [online], Kurier Lubelski, 18.06.2020 r. [dostęp 10.07.2020 r.]
- Obrona Sokratesa - Teatr Mały w Manufakturze Łódź [online], www.teatr-maly.pl [dostęp 03.01.2020 r.]
- teatrosterwy.pl [online], www.teatrosterwy.pl [dostęp 03.01.2020 r.]
- Witold Kopeć - Aktor - Agencja Aktorska Skene [online], www.skene.pl [dostęp 20.12.2019 r.]
- Myśleć to co prawdziwe, czuć to co piękne i kochać co dobre – w tym cel rozumnego życia – Platon [online] [dostęp 20.12.2019 r.]
- teatrosterwy.pl [online], www.teatrosterwy.pl [dostęp 20.12.2019 r.]
- a b c Witold Kopeć [online], FilmPolski [dostęp 20.12.2019 r.]
- Witold Kopeć, [w:] Encyklopedia teatru polskiego [dostęp 20.12.2019 r.]
- Spektakl - Ja jestem Żyd z „Wesela” | Centrum Spotkania Kultur [online], www.spotkaniakultur.com [dostęp 14.12.2019 r.]
- „Beniowski” wg Juliusza Słowackiego [online] [dostęp 14.12.2019 r.]
- MuzeumM. Lubelskie MuzeumM., Lubelskie Dziady [online], 2014 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Agnieszka Wawrzkiewicz-Kowalska | Barbara Sass | Dariusz Wiktorowicz | Benon Liberski | Andrzej Żarnecki | Katarzyna Pawlak | Jacek Różański (artysta) | Alina Świdowska | Wojciech Marczewski | Monika Alwasiak | Maciej Pawlicki | Andrzej Danowski | Jakub Markiel | Mira Michałowska | Dominika Barabas | Zdzisław Lubelski | Julian Tuwim | Ewa Polińska-Mackiewicz | Barbara Sobolczyk | Marta KronigOceń: Witold Kopeć