Kościół św. Józefa, znany wcześniej jako Kościół pw. Wniebowzięcia NMP, to niezwykle ważny obiekt dla społeczności rzymskokatolickiej w Łodzi. Został wzniesiony w II połowie XVIII wieku i do dzisiaj zachwyca swoim pięknem oraz historią.
Usytuowany przy ul. Ogrodowej 22, stanowi nie tylko miejsce kultu, ale również świadectwo bogatej przeszłości miasta. Kościół ten jest najstarszym łódzkim gmachem, a zarazem jedynym zachowanym budynkiem z czasów, gdy Łódź była wciąż rolniczą osadą.
Jego unikalna architektura oraz znaczenie w kontekście rozwoju lokalnej społeczności ukazują, jak istotne miejsce zajmuje w historii regionu. Warto zwrócić szczególną uwagę na detale i elementy architektoniczne, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów z różnych zakątków Polski.
Historia
W 1763 roku, pierwszą łódzką świątynię z XIV wieku wizytował ks. kan. Antonii Sikorski. Po jej dokładnej ocenie uznał, że obiekt jest w katastrofalnym stanie i grozi zawaleniem. Na polecenie biskupa kujawskiego Antoniego Ostrowskiego, zdecydowano o rozbiórce tego miejsca kultu. Rozpoczęcie budowy nowej świątyni miało miejsce w 1765 roku dzięki funduszom biskupa Ostrowskiego. Nowy kościół, dedykowany Wniebowzięciu NMP, stanął na tym samym miejscu, na obecnym placu Kościelnym. Jego konsekracja miała miejsce w 1768 roku.
Nowa budowla, to niewielki modrzewiowy kościółek o prostokątnym kształcie, mierzyła niecałe 8 metrów szerokości, 14 metrów długości i ponad 6 metrów wysokości. W miarę upływu czasu, w latach trzydziestych XIX wieku, stwierdzono, że przestrzeń stała się niewystarczająca. W konsekwencji zlecono prace wydłużające kościół do ponad 30 metrów, które wykonał majster budowlany Fryderyk Hoffman w latach 1835–1837.
W 1881 roku wykonano kolejną przebudowę, jednak nie spełniła ona oczekiwań. Dlatego w 1888 roku podjęto decyzję o budowie nowego murowanego kościoła Wniebowzięcia NMP. Proboszcz parafii, ks. Jan Siemiec, pragnąc ocalić drewnianą świątynię, zdecydował się na jej przeniesienie. Wybrano do tego celu lokalizację na dawnym cmentarzu katolickim przy ul. Ogrodowej, który był nieczynny od 1852 roku.
Podczas tego przeniesienia zaplanowano umieszczenie w ołtarzu głównym obrazu św. Mikołaja, patrona cara. Robotnicy fabryki Poznańskiego, pod czujnym okiem architekta Konstantego Wojciechowskiego, przystąpili do pracy 10 kwietnia 1888 roku. Jak głosi legenda, sama operacja przenosin zajęła zaledwie jeden dzień. Ukończono ją 10 maja, a 21 maja 1888 roku arcybiskup warszawski Wincenty Teofil Popiel dokonał rekonsekracji kościoła, nadając mu tytuł patrona św. Józefa.
Do 1909 roku kościół pełnił rolę świątyni filialnej, jednak w 1910 roku erygowano parafię pw. św. Józefa, która stała się jego siedzibą. Pierwszym proboszczem został ks. inf. Henryk Przeździecki. Jego działania zaowocowały kolejną rozbudową, w której kościół zyskał nawy boczne, kaplice oraz przeorganizowane prezbiterium. Na zakończenie tego etapu, odkupił przylegający teren starego cmentarza ewangelickiego, który zamieniono na park parafialny.
W tym czasie rodzina Poznańskich ufundowała pięć nowych ołtarzy, wykonanych przez firmę Święty Wojciech z Poznania. W 1935 roku zrealizowano remont dzwonnicy, do której wstawiono dzwony: Józef, Walenty, Antoni, które niestety zostały skradzione przez hitlerowców w czasie II wojny światowej, kiedy kościół został zamknięty. W 1951 roku zakupiono nowe, większe organy, zastępując przy tym dawne z końca XIX wieku.
Do 1957 roku poszerzono kaplice boczne, dodając w nich drzwi, a w 2008 roku, po długim zaniedbaniu, oddano do użytku park parafialny. 29 lipca 2023 roku kard. Grzegorz Ryś, wspólnie z duchownymi łódzkich wspólnot chrześcijańskich, poprowadził nabożeństwo ekumeniczne, z okazji 600-lecia lokacji miasta Łodzi.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Kard. Ryś: Chcecie wiedzieć, gdzie jest Bóg w mieście? | Nabożeństwo ekumeniczne z okazji 600- lecia Łodzi [online], www.archidiecezja.lodz.pl, 29.07.2023 r. [dostęp 02.08.2023 r.]
- Gronczewska 2011 ↓.
- Stefański 2009 ↓, s. 73.
- Chrzanowski 2013 ↓.
- Rynkowska 1970 ↓, s. 178.
- Stowarzyszenie Topografie ↓.
- Historia kościoła na stronie parafii ↓.
- Nalepa 2003 ↓.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Kościół św. Józefa w Łodzi (Ruda) | Bazylika archikatedralna św. Stanisława Kostki w Łodzi | Kościół garnizonowy św. Jerzego w Łodzi | Klasztor Franciszkanów w Łodzi (Łagiewniki) | Kościół Dobrego Pasterza w Łodzi | Kościół Najświętszego Zbawiciela w Łodzi | Kościół Najświętszej Maryi Panny Ostrobramskiej – Matki Miłosierdzia w Łodzi | Kościół Przemienienia Pańskiego w Łodzi | Kościół św. Antoniego Padewskiego w Łodzi (Żubardź) | Kościół św. Wojciecha w Łodzi | Kościół Środowisk Twórczych w Łodzi | Kościół Najświętszego Serca Jezusowego i Świętej Małgorzaty Marii Alacoque w Łodzi | Kościół luterański św. Jana w Łodzi | Parafia św. Antoniego Padewskiego w Łodzi | Parafia św. Andrzeja Boboli w Łodzi | Kościół Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Łodzi | Parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Łodzi | Kościół Opatrzności Bożej w Łodzi | Parafia Matki Bożej Fatimskiej w Łodzi | Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w ŁodziOceń: Kościół św. Józefa w Łodzi