Kościół w skansenie łódzkiej architektury drewnianej

---

Historia i architektura

XIX w.

Kościół, który stanowi świadectwo bogatej historii architektury drewnianej, został zbudowany przez niemieckich kolonistów w miejscowości Neusulzfeld, znanej dzisiaj jako Nowosolna. To małe osiedle zostało założone przez osadników w około 1802 roku, a większość z nich wyznawała luteranizm. Na początku należeli do parafii ewangelickiej w pobliskim Zgierzu, lecz już od 1826 roku przynależeli do parafii w Łodzi. W 1811 roku architekt Sylwester Szpilowski opracował projekt budynku kościoła. Samodzielna parafia w Nowosolnej została utworzona w 1838 roku.

Budowa kościoła trwała od 1846 do 1852 roku. W trakcie prac wprowadzono modyfikacje do pierwotnego projektu z 1811 roku, dodając murowaną część frontową do drewnianej, wykonanej z modrzewiowego drewna konstrukcji. Szkarpy kościoła zwieńczone są trójspadowym dachem, a dekorację frontu zdobią dwie pary pilastrów oraz drewniana sygnaturka. Prace wykończeniowe trwały aż do lat 80. XIX wieku. Wnętrze świątyni ozdabiało ołtarz z obrazem przedstawiającym Ostatnią Wieczerzę. Nad nim wznosiła się ambona, a obok znajdowała się chrzcielnica. Niestety, zarówno chrzcielnica, jak i obraz Ostatniej Wieczerzy nie przetrwały do naszych czasów.

Pobliskie plebania została wzniesiona w 1856 roku, dopełniając otoczenia kościoła.

XX w.

W 1936 roku do kościoła dobudowano dzwonnicę, co przyczyniło się do dalszej dekoracji kompleksu. W trakcie I wojny światowej, budynek ucierpiał; dach został uszkodzony, a przy jego remoncie zmieniono tradycyjny gont na trwałą blachę.

Po zakończeniu II wojny światowej kościół został przejęty przez wiernych katolickich, tworząc miejscową parafię pw. św. Andrzeja Boboli. W wyniku adaptacji, emporę skrócono, a we wnętrzu postawiono nową ścianę, która oddzieliła przestrzeń zakrystii. Pozostał tylko ołtarz mensy, który znalazł nowe miejsce jako ołtarz boczny. Główny ołtarz, który obecnie możemy podziwiać, został wykonany w latach 50. XX wieku. W latach 70. XX wieku nad ołtarzem powstała polichromia, której twórcami byli Józef Wasiołek oraz Mieczysław Saar.

Od 1987 roku, po oddaniu nowego budynku katolickiego, dawny kościół nie był użytkowany.

XXI w.

W 2008 roku kościół został przeniesiony do skansenu, który znajduje się na terenie muzeum włókiennictwa. Po demontażu, obiekt został całkowicie odtworzony w nowym miejscu, co pozwoliło na zachowanie jego charakterystycznych cech. Tylko częściowo przednia ceglana ściana została zrekonstruowana przy użyciu nowych materiałów. Wnętrze zyskało pierwotną kolorystykę, a z epoki ewangelickiej pozostała polichromia z Okiem Opatrzności oraz prospekt organowy. Na fasadzie, nad drzwiami, znajduje się malowidło ukazujące św. Andrzeja Bobolę, a na przedniej ścianie zamontowano zegar. Kościół ma wymiary 20,48 m długości i 11,60 m szerokości.

W przyszłości planuje się również przeniesienie starej dzwonnicy z Nowosolnej, aby zachować pamięć o tej niezwykłej świątyni oraz jej historycznym kontekście.

---

Oceń: Kościół w skansenie łódzkiej architektury drewnianej

---