Andrzej Kostenko

---

Życiorys

Andrzej Kostenko, zanim rozpoczął swoje studia w Szkole Filmowej w Łodzi, zdobywał doświadczenie jako oświetlacz w Wytwórni Filmów Fabularnych. Jego przygoda z Wydziałem Operatorskim łódzkiej Filmówki rozpoczęła się w 1954 roku, ale niestety już na pierwszym roku został skreślony z listy studentów. Po dwóch latach przerwy ponownie podjął studia, które zakończył w 1961 roku. W trakcie nauki miał okazję wystąpić w epizodzie polsko-czeskiej komedii „Zadzwońcie do mojej żony” w reżyserii Jaroslava Macha, a także zagrał rolę Kolosa w filmie Jerzego Passendorfera „Zamach”. Co więcej, współpracował z Romanem Polańskim przy jego debiutanckim pełnometrażowym filmie „Nóż w wodzie”.

Przed tym, jak stał się autorem zdjęć, pełnił rolę operatora kamery, w tym przy filmach, w których zdjęcia realizował Jerzy Lipman. Wśród tego typu produkcji znalazły się filmy Janusza Nasfetera („Zbrodniarz i panna”), Jerzego Stefana Stawińskiego („Rozwodów nie będzie”) oraz Andrzeja Wajdy („Popioły”). W latach 60. Kostenko nawiązał współpracę z Jerzym Skolimowskim, z którym wspólnie pisał scenariusze do filmów „Bariera”, „Rąk do góry” oraz „Start”, który zdobył Złotego Niedźwiedzia na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie. Dodatkowo był autorem zdjęć do noweli Skolimowskiego w filmie „Dialog 20-40-60”.

W 1967 roku Andrzej Kostenko objął rolę operatora przy debiucie reżyserskim Witolda Leszczyńskiego pt. „Żywot Mateusza”. Pięć lat później, wspólnie z Leszczyńskim, stworzył film „Rewizja osobista”, gdzie razem napisali scenariusz, zajmowali się zdjęciami oraz reżyserią. W 1977 roku zdecydował się na samodzielną reżyserię dramatu psychologicznego „Sam na sam”, angażując do głównych ról Piotra Fronczewskiego i Jadwigę Jankowską-Cieślak, która za swoją rolę zdobyła nagrodę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Kontynuując swoją karierę, w 1979 roku wyreżyserował pięcioodcinkowy serial „Przyjaciele”. Mimo, że próbował sił w reżyserii, nadal pracował jako operator zdjęć, współpracując na przykład z Barbarą Sass przy telewizyjnym filmie „Ostatni liść”.

Kostenko to także autor wielu filmów krótkometrażowych, w tym zdjęć do „Ssaki” w reżyserii Romana Polańskiego, który to film zdobył Złoty Smok Wawelski oraz Nagrodę Główną na festiwalu w Oberhausen. Pracował z Polańskim nad realizacją etiud „Dwaj ludzie z szafą” oraz „Lampa”, a także zagrał w krótkiej fabule „Gdy spadają anioły”, wcielając się w rolę zniewieściałego klienta szaletu. Jego dorobek obejmuje również etiudy fabularne Witolda Leszczyńskiego, takie jak „Portret mężczyzny z medalem” oraz „Zabawa”, za które zdobył Dyplomy Honorowe na Festiwalu Etiud PWSFTviT w Warszawie. Poza tym brał udział w produkcjach dokumentalnych Jerzego Bednarczyka, w tym „Mauthausen 1965” oraz „Podróże Sołtysa Kierdziołka. Cz 1. Próba generalna”.

W 1978 roku zrealizował dokument „Białowieża”, dla którego napisał własny scenariusz. Film ten zdobył nagrodę główną za film dokumentalny na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlovych Varach. Dodatkowo był współautorem dokumentalnego obrazu „The Evolution of Snuff” obok Karla Martine i Wesa Cravena. Stworzył także animowany film „Polacy na galeonie” oraz dokumenty „Powrót”, „O każdej porze” oraz „Świadek”. W 1995 roku wyreżyserował przedstawienie Teatru Telewizji „Ekscelencja” według opowiadania Fiodora Dostojewskiego. Dla Telewizji Polskiej stworzył 7-odcinkowy serial „Zaginiona”, a także pracował nad „Lokatorami”, „Bulionerami” oraz „Helą w opałach”, emitowanym na TVN.

Co ciekawe, według dokumentacji IPN, był on Tajnym Współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa pod pseudonimem „Irena”. W Archiwum IPN znajdują się dokumenty potwierdzające jego współpracę z SB, oznaczone sygnaturą AIPN 00191/282.

Życie prywatne

W latach 1964–1970 Andrzej Kostenko był w związku małżeńskim z aktorką Polą Raksą, z którą ma syna, Marcina, urodzonego w 1967 roku. Z związku tego pochodzi również córka Natalii, która jest uznawaną scenarzystką i reżyserką. Andrzej Kostenko zmarł i spoczął na cmentarzu św. Rocha na Radogoszczu w Łodzi. Jego grób znajduje się w kwaterze starej, numer 8, na froncie głównym 6.

Wybrana filmografia

Reżyseria

Andrzej Kostenko jest uznawanym reżyserem, którego prace na przestrzeni lat zyskały dużą popularność. Poniżej przedstawiamy jego wybrane dokonania:

• 1972: Rewizja osobista,
• 1977: Sam na sam,
• 1979: Przyjaciele,
• 1986: My Blood, Your Blood (Moja krew, twoja krew),
• 1991: Kapitan Conrad (Joseph Conrad),
• 1993: Maigret se défend,
• 1994: Tajemnica Czeskiego Zamku (Un Chateau en Boheme),
• 1994: La Patience de Maigret,
• 1999–2005: Lokatorzy,
• 2000: Sukces,
• 2003: Zaginiona,
• 2004–2006: Bulionerzy,
• 2005: Świadek,
• 2006–2007: Hela w opałach,
• 2007: Mamuśki,
• 2007: Stary człowiek i pies,
• 2007: Teczka,
• 2008: Ojciec Mateusz (odcinki 5-13).

Scenariusz

W dziedzinie scenariuszy, jego twórczość również jest imponująca. Oto niektóre z jego najbardziej rozpoznawalnych prac:

• 1967: Ręce do góry,
• 1972: Rewizja osobista,
• 1977: Sam na sam,
• 1990: Kapitan Conrad,
• 1993: Maigret se défend,
• 1994: La Patience de Maigret.

Zdjęcia

Kostenko swoją karierę rozpoczął też jako operator zdjęć. Jego wkład w tę dziedzinę przedstawia się następująco:

• 1959: Portret mężczyzny z medalem,
• 1962: Ssaki,
• 1967: Ręce do góry,
• 1967: Żywot Mateusza,
• 1968: Dialog 20-40-60 (Dialóg 20-40-60),
• 1972: Rewizja osobista,
• 1972: Ostatni liść,
• 1980: Sherlock Holmes and Doctor Watson (Sherlock Holmes i Doktor Watson),
• 1990: Las katyński.

Nagrody filmowe

Andrzej Kostenko, znany reżyser i twórca filmowy, w swoją karierę filmową zdobył różnorodne odznaczenia. W 1973 roku, film jego autorstwa zatytułowany „Rewizja osobista” przyciągnął uwagę podczas Lubuskiego Lata Filmowego, otrzymując nagrodę „Skisłe Grono”, przyznawaną za najgorszy film.

---

Oceń: Andrzej Kostenko

---