Barbara Z. Kielar

---

Życiorys

Barbara Z. Kielar to wybitna postać w świecie lingwistyki i translatoryki. Była córką Franciszka. Ukończyła prywatne Liceum Fundacji Wandy z Posseltów Szachtmajerowej w 1948 roku, a już od 1944 była aktywną członkinią Związku Harcerstwa Polskiego, co trwało do 1950 roku. Następnie, w latach 1948–1952, studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskała dyplom magistra filozofii w zakresie języka angielskiego. Dodatkowo, w latach 1950–1953 odbyła studia pierwszego stopnia na Wydziale Prawa tej samej uczelni.

W okresie 1953–1958 pracowała z nakazu pracy jako starsza radczyni ds. międzynarodowych w Centralnym Zarządzie Radiostacji, a po tym czasie pełniła funkcję kierowniczki biura w Ośrodku Informacyjno-Naukowym Pfizer oraz w Przedsiębiorstwie Handlu Zagranicznego Polcomex (1958–1964). W 1964 roku była sekretarzem redakcji Wydawnictw Informacyjno-Katalogowych Polskiej Akademii Nauk. W międzyczasie, w latach 1964–1972, uczyła języka angielskiego w Wyższym Studium Języków Obcych.

W 1969 roku obroniła pracę doktorską pod kierunkiem Olgierda Wojtasiewicza, a w 1976 roku uzyskała stopień naukowy doktora habilitowanego na podstawie rozprawy zatytułowanej „Language of the Law in the Aspect of Translation”. W roku 1989 została profesorem nadzwyczajnym, a w 1993 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego Uniwersytetu Warszawskiego. Jej badania koncentrowały się na komunikacji językowej i łączności między tworzeniem, a stosowaniem prawa.

W swoich pracach zajmowała się wieloma istotnymi zagadnieniami, takimi jak ekwiwalencja przekładu, kryteria oceny jakości tłumaczeń, granice przekładalności oraz profesjonalne kształcenie tłumaczy. Jej osiągnięcia obejmują różnorodne dziedziny, w szczególności lingwistykę, translatorykę, terminologię i terminografię.

Barbara Z. Kielar przez wiele lat była związana z Wydziałem Lingwistyki Stosowanej i Filologii Wschodniosłowiańskich UW (1972–2010), pracując w Instytucie Lingwistyki Stosowanej (1972–2000), w Katedrze Języków Specjalistycznych (2000–2009) oraz w Instytucie Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej (2010). Ponadto przez 20 lat pełniła rolę konsultantki naukowej dla czasopisma „Lingua Legis”, które działało pod egidą Polskiego Towarzystwa Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych TEPIS (1994–2014).

Za swoją pracę została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi (1985), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2000) oraz tytułem „Członek Honorowy PT TEPIS”. Jej dorobek badawczy obejmuje ponad sto publikacji z zakresu lingwistyki, translatoryki i dydaktyki translacyjnej, w tym cztery monografie, pięć podręczników, sześćdziesiąt artykułów oraz dwadzieścia osiem recenzji książek naukowych związanych z teorią przekładu, które ukazały się w takich czasopismach jak „Kwartalnik Neofilologiczny”, „Przegląd Glottodydaktyczny” oraz „Państwo i Prawo”.

Pod jej opieką powstały prace magisterskie ponad 200 studentów, a jednym z nich była Danuta Kierzkowska, która obroniła doktorat pod jej kierunkiem w 2001 roku. Barbara Z. Kielar zmarła 8 lipca 2021 roku i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Publikacje

Monografie

W roku 1969 wydano rozprawę doktorską pt. „Angielskie ekwiwalenty polskiej terminologii z zakresu zagadnień prawno-ustrojowych w Polsce”, która miała objętość 220 stron. Cztery lata później, w 1973 roku, opublikowano „Angielskie ekwiwalenty polskich terminów prawno-ustrojowych” nakładem Państwowego Wydawnictwa Naukowego, liczącym 115 stron. W 1977 roku z jego inicjatywy powstała książka „Language of the Law in the Aspect of Translation”, której wydanie miało miejsce w Warszawie i obejmowało 169 stron. Ostatnia z monografii, „Tłumaczenie i koncepcje translatoryczne”, ukazała się w 1988 roku we Wrocławiu, w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, i składała się z 135 stron.

Podręczniki i słowniki

W 1973 roku Barbara Z. Kielar była częścią zespołu redakcyjnego, który opracował obcojęzyczny słownik prawniczy w wersji polsko-angielskiej. Publikacja ta, wydana przez Instytut Nauk Prawnych PAN, miała 265 stron. Dwa lata później, w 1975 roku, na rynku pojawiła się książka „Terminologia konferencyjna”, która była polskim dodatkiem do „Conference Terminology” autorstwa J. Herberta, liczącym 58 stron. W 1986 roku weryfikował hasła do „Słownika prawniczego polsko-angielskiego”, wydanego pod redakcją L. Bara, obejmującego 212 stron. Kolejne jego opracowanie, „Translatoryka”, ukazało się w 2001 roku i liczyło 158 stron. W 2003 roku wydano „Zarys translatoryki”, który w późniejszych latach doczekał się wielu edycji, a jego pierwsza wersja liczyła 161 stron.

Rozprawy naukowe

Barbara Z. Kielar jest autorką wielu rozpraw naukowych. W 1970 roku jej artykuł „The Method of Double Context in Translation” ukazał się w „Studia Anglica Posnaniensia”, gdzie zajął strony 89–93. W 1976 roku w zbiorze pod redakcją F. Gruczy, zatytułowanym „Lingwistyka stosowana i glottodydaktyka”, opublikowała tekst o dwujęzycznych słownikach prawniczych, mieszczący się na stronach 155–164. W latach 70. napisała także prace dotyczące Instytutu Lingwistyki Stosowanej UW oraz obrony koncepcji języka prawnego. Jej badania dotyczyły również łączności między nauczaniem języka obcego a tłumaczeniem. W 1988 roku w Publikacji „Translating Statutory Texts Interlingual and Interlegal Confrontations”, omówiła kwestie związane z tłumaczeniem tekstów szczegółowych oraz ich interpretacją.

---

Oceń: Barbara Z. Kielar

---