Olga Maria Czerniawska, urodzona 4 kwietnia 1930 roku w Łodzi, była wybitną postacią w polskim świecie edukacji, która zmarła 1 listopada 2020 roku, także w Łodzi. Jej wkład w pedagogikę, szczególnie w obszarze andragogiki, jest nieoceniony.
Była profesorem doktorem habilitowanym, a także cenionym wykładowcą na Uniwersytecie Łódzkim oraz Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Czerniawska była również znaczącą popularyzatorką idei uniwersytetów trzeciego wieku, co miało ogromny wpływ na kształtowanie edukacji dostosowanej do potrzeb osób starszych.
Życiorys
Olga Czerniawska otrzymała wykształcenie w dziedzinie historii, kończąc studia na Uniwersytecie Łódzkim. Po ukończeniu nauki zaczęła pracować jako nauczycielka historii w szkołach dla dorosłych w Łodzi oraz w Państwowym Studium Kulturalno-Oświatowym i Bibliotekarskim. Jej kariera akademicka nabrała tempa po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w dziedzinie nauk humanistycznych na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UŁ, co miało miejsce 22 lutego 1968 roku. Praca doktorska nosiła tytuł „Szkoła a środowisko rodzinne dorosłego ucznia” i została napisana pod opieką naukową prof. Aleksandra Kamińskiego.
Po rozpoczęciu pracy na Uniwersytecie Łódzkim w 1972 roku, do momentu przejścia na emeryturę w 2000 roku, Olga Czerniawska pełniła szeregi funkcji akademickich. Zaczynała jako starszy wykładowca Międzywydziałowego Studium Kulturalno-Oświatowego, później awansując na adiunkta w Katedrze Pedagogiki Społecznej. W swojej karierze była kierownikiem zarówno Zakładu Historii i Teorii Wychowania, jak i Katedry Teorii Wychowania, a także Zakładu Oświaty Dorosłych. W 1978 roku uzyskała stopień doktora habilitowanego, przedstawiając rozprawę na temat „Poradnictwo jako wzmacnianie środowiska wychowawczego”. W latach 1981-1984 pełniła funkcję prodziekana ds. dydaktyki na Wydziale Filozoficzno-Historycznym UŁ oraz była zastępcą dyrektora Instytutu Pedagogiki i Psychologii.
W 1990 roku została powołana na stanowisko profesora nadzwyczajnego, a sześć lat później uzyskała tytuł profesora. W 2000 roku przeszła do pracy na pełny etat w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, która od 2009 roku nosi nazwę Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Pracowała również w Wyższej Szkole Humanistyczno-Ekonomicznej w Sieradzu.
W zakresie swoich badań Olga Czerniawska zajmowała się różnorodnymi aspektami edukacji dorosłych oraz poradnictwa, zarówno w wymiarze instytucjonalnym, jak i indywidualnym, szczególnie w kontekście osób w trudnych sytuacjach życiowych. Jej zainteresowania obejmowały także historię oświaty dorosłych oraz metodologię badań biograficznych. W trakcie swojej pracy naukowej była promotorką 10 rozpraw doktorskich oraz recenzentką 7 rozpraw habilitacyjnych i 11 prac doktorskich.
W 2015 roku miał miejsce szczególny moment w jej karierze, gdy odbyło się seminarium naukowe „Oświata dorosłych. Inspiracje i wyzwania”, zorganizowane z okazji jej 85. urodzin, 60-lecia pracy naukowej oraz 20-lecia pracy w Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Natomiast w 2018 roku Uniwersytet Łódzki uroczyście odnowił doktorat prof. Olgi Czerniawskiej w związku z 50. rocznicą jego nadania.
Publikacje
Olga Czerniawska jest autorką wielu istotnych publikacji dotyczących edukacji dorosłych oraz zagadnień związanych z andragogiką. Poniżej przedstawiamy jej wybrane dzieła:
- Kształcenie dorosłych a środowisko rodzinne, Warszawa 1970,
- Poradnictwo jako wzmacnianie środowiska wychowawczego, Warszawa 1977,
- Erwachsenenbildung in Polen. Theoretisch-methodologische Grundlagen und ausgewählte Forschungsbereiche (współredator Hartmut M. Griese), Baltmannsweiler 1989, ISBN 3-87116-642-1, ISBN 978-3-87116-642-6,
- Edukacja dorosłych we Włoszech: wybrane problemy, Łódź 1996,
- Szkice z andragogiki i gerontologii, Łódź 2007,
- Drogi i bezdroża andragogiki i gerontologii, Łódź 2012,
- Nowe drogi w andragogice i gerontologii, Łódź 2017.
Członkostwo w organizacjach naukowych i społecznych
Olga Czerniawska jest aktywną członkinią wielu organizacji naukowych oraz społecznych, gdzie jej działalność przyczynia się do rozwoju i promowania wiedzy. Wśród jej działań można wyróżnić:
- Klub Inteligencji Katolickiej w Łodzi,
- Łódzkie Towarzystwo Naukowe,
- Towarzystwo Wiedzy Powszechnej w Łodzi,
- Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej,
- Towarzystwo Wolnej Wszechnicy Polskiej,
- Polskie Towarzystwo Gerontologiczne, w roli przewodniczącej Łódzkiego Oddziału,
- Akademickie Towarzystwo Andragogiczne, gdzie pełni funkcję wiceprzewodniczącej,
- Association Internationale des Universites du 3e Age, będąc członkiem Zarządu,
- European Society for Research on the Education of Adults.
Od roku 1980 była także zaangażowana w NSZZ Solidarność, co podkreśla jej aktywność w sferze społecznej.
Nagrody, ordery i odznaczenia
Olga Czerniawska, jako ceniona postać w dziedzinie pedagogiki, zdobyła wiele prestiżowych nagród oraz odznaczeń, które odzwierciedlają jej zaangażowanie i osiągnięcia w edukacji. Poniżej przedstawiamy listę wyróżnień, które otrzymała.
- Złota Odznaką Zasłużony Popularyzator Wiedzy TWP (1976),
- Honorowa Odznaka Miasta Łodzi (1984),
- Złota Odznaka Uniwersytetu Łódzkiego (1992),
- Medal Komisji Edukacji Narodowej (1990),
- Medal Uniwersytet Łódzki w Służbie Społeczeństwu i Nauce (1996),
- Złoty Krzyż Zasługi (1979),
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1988),
- Medal Universitas Lodziensis Merentibus (2006),
- Medal za Długoletnie Pożycie Małżeńskie (2005),
- Nagroda Ministra Edukacji Narodowej (1997) za książkę „Edukacja dorosłych we Włoszech”,
- Nagroda Rektora Uniwersytetu Łódzkiego (wielokrotnie).
Wszystkie te odznaczenia świadczą o jej wkładzie w rozwój edukacji oraz o wysokim uznaniu, jakim się cieszy w środowisku akademickim.
Życie prywatne
Olga Czerniawska miała troje dzieci, w tym córkę, która nosi tytuł dr hab. i jest znana jako Kaja Kaźmierska. Pracuje ona w roli socjologa na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie pełni funkcję dyrektora Instytutu Socjologii oraz kierownika Katedry Socjologii Kultury.
Po jej śmierci, Olga Czerniawska została pochowana na Starym Cmentarzu w Łodzi, znajdującym się przy ul. Ogrodowej.
Przypisy
- pedagog: Odnowienie doktoratu po 50 latach - prof. Olgi Czerniawskiej [online], blogspot.com [dostęp 24.04.2024 r.]
- Pożegnanie - Profesor Olga Czerniawska (1930-2020) [online], Łódzkie Towarzystwo Naukowe [dostęp 12.12.2020 r.]
- Prof. dr hab. Olga Maria Czerniawska, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 21.11.2020 r.]
- zob. Sprawozdanie „Edukacja Dorosłych” ISSN 1230929X, 2015 nr 1, s. 187-191
- http://kronika.uni.lodz.pl/numery/kronika-6-2018/artykuly/1268/profesor-olga-czerniawska
- Wykaz publikacji w katalogu Biblioteki Narodowej w Warszawie
- Instytut Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Stanisław Pawłowski (geolog) | Przedzisław Polakowski | Joanna Stasiak | Bartosz Hunger | Tomasz Ganicz | Krystyna Niewiarowska | Henryk Frąckiewicz | Barbara Z. Kielar | Adam Palma | Jerzy Hauptmann | Witold Hurewicz | Paweł Jokiel | Krzysztof Lipka (muzykolog) | Zygmunt Niedzielski | Stanisław Papuziński | Barbara Śreniowska-Szafran | Paweł Prindisz | Robert Kozielski | Walentyna Węgrzyn-Klisowska | Witold Orłowski (ekonomista)Oceń: Olga Czerniawska (pedagog)