Łódzkie Towarzystwo Naukowe

Organizacje

Łódzkie Towarzystwo Naukowe, w skrócie ŁTN, to wieloletnie stowarzyszenie naukowe, które aktywnie funkcjonuje w Łodzi od 1936 roku. Przez pierwsze dziesięć lat swojego istnienia, do 1946 roku, organizacja była znana jako Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Łodzi.

Od momentu swojego powstania, ŁTN skupiło się na promocji nauki i kultury w regionie, organizując różnorodne wydarzenia naukowe oraz stwarzając platformę dla badaczy i pasjonatów nauki.

Historia

„Łódzkie Towarzystwo Naukowe powstało dzięki inicjatywie grupy 27 obywateli Łodzi, którzy reprezentowali zróżnicowane tło narodowe oraz wyznaniowe, tworząc inteligencję tego miasta. W skład tej grupy wchodzili m.in. prof. Teodor Vieweger, ówczesny rektor Wolnej Wszechnicy Polskiej Oddział w Łodzi, a także Kazimierz Tomczak, biskup rzymskokatolicki, Henryk Berkowicz, dyrektor Związku Przemysłu Włókienniczego w Państwie Polskim, oraz Aleksander Heiman-Jarecki, senator i przemysłowiec. Do grona założycieli zaliczały się również Stefania Kuropatwińska, dyrektor Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Zgierzu, Zygmunt Lorentz, prezes Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego, oraz Stefania Skwarczyńska, polonistka i teoretyk literatury.

Celem Towarzystwa, w myśl jego założycieli, miała być integracja osób oraz instytucji związanych z nauką i jej wsparciem. W mieście, które na nowo budowało swoje szkolnictwo wyższe, Towarzystwo miało kluczowe znaczenie dla rozwoju środowiska naukowego i podejmowania badań w zakresie, który wcześniej był zaniedbywany w Łodzi oraz regionie łódzkim. W okresie międzywojennym działalność Towarzystwa skupiała się głównie w dwóch sekcjach: Nauk Humanistycznych oraz Nauk Matematyczno-Przyrodniczych, a jej formą były głównie zebrania i odczyty popularnonaukowe.

Podczas okupacji w latach 1939–1945 działalność TPN została wstrzymana. Po wojnie, od lutego 1945 roku, organizacja wznowiła swoją działalność. Łódź, która uniknęła większych zniszczeń podczas działań wojennych, stała się nowym domem dla wielu naukowców z miast takich jak Warszawa, Lwów, Wilno, Poznań czy Kraków. W nowej sytuacji, Towarzystwo odegrało kluczową rolę w tworzeniu akademickiego środowiska w Łodzi, będąc miejscem spotkań profesorów, którzy dyskutowali o kształcie szkolnictwa wyższego oraz potrzebie podjęcia systematycznych badań naukowych.

Od 1946 roku Towarzystwo skoncentrowało swoje wysiłki na trzech głównych obszarach: działalności wydawniczej, badaniach naukowych koncentrujących się na regionie Polski Środkowej oraz popularyzacji nauki. Szczególnie intensywnie pracowano nad uruchomieniem wydawnictwa ŁTN, które w początkowym okresie istnienia łódzkiego ośrodka akademickiego stało się istotnym elementem integrującym tamtejsze środowisko naukowe oraz stanowiło okazję do prezentacji i upublicznienia dokonań badawczych.

W latach 1950 – 1970, Towarzystwo finansowało projekty badawcze o tym regionalnym charakterze, w tym badania paleogeograficzne dotyczące czwartorzędu oraz ewaluację słownictwa ludowego w regionach łódzkim i kieleckim. W latach 1951 – 1955 współpracowało z Polskim Towarzystwem Geograficznym w prowadzeniu stacji badawczej w Wojcieszowie Górnym k. Jeleniej Góry, gdzie prowadzone były badania gór Kaczawskich. Po zakończeniu działalności tej stacji, została ona przejęta przez Polską Akademię Nauk.

W okresach sprzyjających finansowaniu, Towarzystwo wspierało badania terenowe w dziedzinach takich jak biologia, geografia, archeologia, etnografia i językoznawstwo. W ramach swych celów, aż do końca lat osiemdziesiątych, Towarzystwo organizowało szeroką działalność popularyzującą naukę. W 1953 roku powołano Komisję Popularyzacji Wiedzy, która w 1964 roku przekształciła się w Komisję Upowszechnienia Nauki, organizującą cykle odczytów związanych z tematyką prawniczą, społeczną, historyczną, przyrodniczą, medyczną oraz artystyczną. Odczyty odbywały się zarówno w środowiskach edukacyjnych, jak i w miejscach pracy w Łodzi i całym województwie łódzkim. Realizacja tych działań zaowocowała przygotowaniem i przedstawieniem ponad 1000 odczytów przez członków Towarzystwa.

Wraz z przemianami społeczno-politycznymi w Polsce pod koniec lat osiemdziesiątych oraz w dziewięćdziesiątych, działalność Łódzkiego Towarzystwa Naukowego musiała przejść pewną transformację. Zaprzestanie finansowania przez Polską Akademię Nauk oraz nowe zasady organizacji nauki w Polsce, które nie uwzględniały finansowania statutowych działań towarzystw naukowych, stawiały Towarzystwo w trudnej sytuacji. Nie bez znaczenia był również proces komercjalizacji nauki oraz pojawienie się wolnego rynku pracy dla pracowników naukowych.

Struktura ŁTN

Łódzkie Towarzystwo Naukowe (ŁTN) ma na celu wspieranie rozwoju nauki, szczególnie w obszarach istotnych dla Łodzi oraz regionu łódzkiego. Towarzystwo koncentruje się na integracji lokalnego środowiska naukowego, a także prowadzi działalność związaną z publikacjami, badaniami naukowymi oraz edukacją. Kluczowym przedsięwzięciem jest organizacja Festiwalu Nauki, Techniki i Sztuki, który odbywa się corocznie w Łodzi, a także działania promocyjne, w ramach których ŁTN uczestniczy jako współorganizator. Organizacja ta uzyskała status pożytku publicznego.

Głównym organem statutowym ŁTN jest Zgromadzenie Ogólne, natomiast organem wykonawczym, który kieruje działalnością towarzystwa, jest zarząd. Zarząd ten jest prowadzony przez prezydium, na którego czele stoi prezes i sekretarz generalny. Od 2016 roku prezesem ŁTN jest prof. dr hab. Antoni Różalski.

Struktura łódzkiego towarzystwa obejmuje sześć wydziałów, w skład których wchodzi około 500 członków:

  • Wydział I – Językoznawstwa, Nauk o Literaturze i Filozofii,
  • Wydział II – Nauk Historycznych i Społecznych,
  • Wydział III – Nauk Matematyczno-Przyrodniczych,
  • Wydział IV – Nauk Medycznych,
  • Wydział V – Nauk Technicznych,
  • Wydział VI – Sztuki i Nauk o Sztuce.

ŁTN wydaje szereg czasopism naukowych, w tym:

  • Acta Archaeologica Lodziensia,
  • Acta Geographica Lodziensia,
  • Art Inquiry,
  • Bulletin de la Societe des Science et des Lettres de Łódź,
  • Folia Medica Lodziensia,
  • Prace Polonistyczne,
  • Przegląd Socjologiczny,
  • Rozprawy Komisji Językowej,
  • Studia Prawno-Ekonomiczne,
  • Studia Wyborcze,
  • Zagadnienia Rodzajów Literackich.

Oprócz tego ŁTN publikuje różnorodne serie informacyjne, takie jak:

  • Informator nauki łódzkiej, zawierający wykaz stopni i tytułów naukowych nadanych przez uczelnie w regionie,
  • Sylwetki doktorów honoris causa łódzkiej nauki z lat 1945–2000,
  • Moja droga do nauki – cykl wspomnień łódzkich naukowców,
  • Sylwetki łódzkich uczonych.

Członkowie honorowi ŁTN

Łódzkie Towarzystwo Naukowe ma wyjątkowych członków honorowych, którzy poprzez swoje osiągnięcia znacząco przyczynili się do rozwoju nauki oraz kultury w regionie. Wśród nich znajdują się:

Oceń: Łódzkie Towarzystwo Naukowe

★★★★★
Średnia ocena:4.76 Liczba ocen:13