Stanisław Pawłowski (geolog)

---

Życiorys

Stanisław Pawłowski, urodzony w rodzinie Piotra, tkacza, oraz Bronisławy z Kędzierskich, spędził swoje lata młodzieńcze w Łodzi. Tam w 1928 roku ukończył Gimnazjum Miejskie. W następnych latach, od 1929 do 1934, podejmował studia na Wydziale Geodezji Politechniki Warszawskiej, gdzie zdobył tytuł inżyniera geodety, osiągając przy tym bardzo dobre wyniki. Jego praca dyplomowa zatytułowana „Pomiary grawimetryczne wahadłami w Warszawie” została obroniona w 1933 roku. W kolejnych latach, od 1934 do 1937, pracował w Biurze Pomiarowym Ministerstwa Komunikacji, a w latach 1934–1935 był także asystentem na Politechnice Warszawskiej.

W roku 1937 rozpoczął pracę jako geofizyk w Państwowym Instytucie Geologicznym, gdzie miał okazję prowadzić badania geofizyczne pod kierownictwem Edwarda W. Janczewskiego, głównie na terenach Podola, Wołynia, w Górach Świętokrzyskich oraz w Lubelskiem, w latach 1937–1939.

W trakcie II wojny światowej Pawłowski pracował w Amt für Bodenforschung, był również aktywnym członkiem Armii Krajowej, przyczyniając się do konspiracyjnych badań dotyczących anomalii grawimetrycznych i magnetycznych.

Po wojnie, w latach 1945–1947 prowadził zajęcia z matematyki oraz fizyki w Miejskim Gimnazjum w Łodzi. W 1948 roku uzyskał doktorat na Politechnice Warszawskiej, broniąc rozprawy na temat „Anomalie magnetyczne w Polsce”. Następnie kontynuował pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym, gdzie do 1952 roku pełnił funkcję geofizyka. W latach 1952–1955 był kierownikiem Świętokrzyskiej Stacji Terenowej, a w latach 1955–1968 obejmował stanowisko kierownika Zakładu Geofizyki. W latach 1968–1982 kierował Zespołem Geofizyki Złóż Siarki.

Warto również wspomnieć, że we wrześniu 1953 roku był odpowiedzialny za prowadzenie wierceń w okolicy Mokrzyszowa, gdzie miało miejsce odkrycie złóż siarki. Oprócz tego był współodkrywcą złóż gazu ziemnego w okolicach Lubaczowa, a także eksploatacji wysadu solnego w Rogóźnie oraz fosforytów na Lubelszczyźnie. Współtworzył także program badań związanych z biłgorajską anomalią grawimetryczną.

W latach 1946–1947 pracował jako asystent w Katedrze Fizyki Eksperymentalnej na Uniwersytecie Łódzkim. Później, od 1965 do 1967 roku, pełnił funkcję kierownika Katedry Geofizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadził także wykłady z fizyki litosfery, kartografii matematycznej oraz geologii surowcowej w WAT oraz Politechnice Warszawskiej. Tytuł profesora uzyskał w 1954 roku, a w 1976 roku został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, przyczyniając się do rozwoju nauk geologicznych w Polsce. Dodatkowo był członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego.

W latach 1965–1972 zasiadał jako bezpartyjny poseł w Sejmie PRL. Od 1940 był w związku małżeńskim z Katarzyną, córką Jana Czarnockiego, która również była geologiem i przeżyła do 2020 roku.

Wybrane prace naukowe

Oto wybrane osiągnięcia naukowe Stanisława Pawłowskiego, które mają znaczący wpływ na rozwój geologii w Polsce.

• anomalie magnetyczne w Polsce (1947),
• kredowy i jurajski rów lubelski (1961),
• zarys budowy geologicznej okolic Chmielnika-Tarnobrzega (1965),
• budowa geologiczna tarnobrzeskiego złoża siarki (1985).

Ordery i odznaczenia

Stanisław Pawłowski, geolog i uznany specjalista w swojej dziedzinie, otrzymał szereg wyróżnień oraz odznaczeń za swoje osiągnięcia i wkład w naukę.

• Order Budowniczych Polski Ludowej,
• Order Sztandaru Pracy I klasy (1959),
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (21 czerwca 1955),
• Złoty Krzyż Zasługi (1 października 1952),
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966).

Nagrody i wyróżnienia

Wśród osiągnięć Stanisława Pawłowskiego wyróżniają się liczne nagrody i odznaczenia, które potwierdzają jego znaczący wkład w dziedzinę geologii.

• nagroda państwowa I stopnia za odkrycie złóż siarki o dużym znaczeniu gospodarczym (1955),
• nagroda Prezesa Rady Ministrów (1955),
• nagroda Komitetu Nauki i Techniki (1968, 1969),
• nagroda państwowa I stopnia (zespołowa) (1976),
• wpis do „Księgi zasłużonych dla województwa tarnobrzeskiego” (1979).

Te osiągnięcia świadczą o jego niezłomnym zaangażowaniu oraz znaczeniu jego pracy na polskim rynku naukowym.

---

Oceń: Stanisław Pawłowski (geolog)

---