Boris Czertok

---

Życiorys

Urodziny Boris Czertoka miały miejsce w Łodzi, która wówczas leżała w granicach zaboru rosyjskiego. Wkrótce jednak jego rodzina, o żydowskich korzeniach, postanowiła przeprowadzić się do Moskwy. Młody Czertok, od 17. roku życia, rozpoczął pracę jako elektryk. Mimo to, jego prawdziwą pasją stała się elektronika.

W 1930 roku podjął zatrudnienie w fabryce lotniczej, jednocześnie kształcąc się na studiach. Ukończenie nauki miało miejsce w 1940 roku, a zaraz po tym zdobył posadę w biurze Wiktora Bołochowitina, gdzie zyskał cenne doświadczenie związane z techniką rakietową. Pracował tam nad systemami eksperymentalnego samolotu myśliwskiego BI-1, który jednak nie wszedł do seryjnej produkcji.

Bezpośrednio przed zakończeniem II wojny światowej, w kwietniu 1945 roku, Czertok został członkiem specjalnej komisji, która zajmowała się badaniem niemieckiej technologii zastosowanej przy konstrukcji rakiet V-2 na terenach byłej III Rzeszy. W sierpniu 1946 roku zainaugurował swoją karierę w biurze konstrukcyjnym Siergieja Korolowa, gdzie uzyskał status zastępcy. Jego praca obejmowała systemy sterowania radzieckich statków kosmicznych, takich jak Wostok, Woschod oraz Sojuz, a także rakiety nośne, w tym R-7, znanej również jako Siemiorka, oraz N1, która miała umożliwić ZSRR misję załogową na Księżyc.

Po niepowodzeniu projektu N1 Czertok pozostał w RKK Energia, gdzie pełnił rolę zastępcy szefa projektów, aż do przejścia na emeryturę w 1992 roku. W ciągu swojej kariery został odznaczony licznymi wyróżnieniami. Otrzymał dwukrotnie Order Lenina (20 kwietnia 1956 i 17 czerwca 1961) oraz Order „Za zasługi dla Ojczyzny” IV klasy (26 sierpnia 1996). W jego dorobku znalazły się także Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (17 czerwca 1961), Order Rewolucji Październikowej (26 kwietnia 1971), Order Czerwonego Sztandaru Pracy (17 września 1975) oraz Order Czerwonej Gwiazdy (16 września 1945). Wśród innych prestiżowych tytułów przyznanych mu w ZSRR znajdują się Nagroda Państwowa ZSRR (1976) oraz Nagroda Leninowska (1957).

Boris Czertok był również autorem czterech tomów wspomnień zatytułowanych „Rakiety i ludzie” (Ракеты и люди), które napisał w latach 90. XX wieku, przekazując w nich swoje bogate doświadczenie oraz refleksje związane z historią technologii rakietowej.

Publikacje

W języku angielskim

• Boris Chertok, Rockets and People, 2005. ISBN 0-16-073239-5,
• Boris Chertok, Rockets and People, Volume 2: Creating a Rocket Industry, 2006. ISBN 0-16-076672-9,
• Boris Chertok, Rockets and People, Volume 3: Hot Days of the Cold War, 2009. ISBN 978-0160817335.

W języku rosyjskim

• Черток Б.Е. Ракеты и люди — М.: Машиностроение, 1999,
• Черток Б.Е. Ракеты и люди. Фили — Подлипки — Тюратам — М.: Машиностроение, 1999,
• Черток Б.Е. Ракеты и люди. Горячие дни холодной войны — М.: Машиностроение, 1999,
• Черток Б.Е. Ракеты и люди. Лунная гонка — М.: Машиностроение, 1999.

---

Oceń: Boris Czertok

---