Emilia Sukertowa-Biedrawina

---

Życiorys

Emilia Sukertowa-Biedrawina, córka przemysłowca Hugona Zacherta oraz Wiktorii Gundelach, spędziła część swojego życia w Łodzi. Po śmierci ojca, około 1900 roku, razem z matką przeniosła się do Warszawy. Tam, po ukończeniu rosyjskiego gimnazjum, nie mogła kontynuować swojej edukacji, co skłoniło ją do podjęcia nauki w Towarzystwie Kursów Naukowych, prywatnej szkole sztuk pięknych Conti oraz w Akademii Eksportowej w Wiedniu, gdzie rozwijała swoje artystyczne zainteresowania.

Przed wybuchem I wojny światowej aktywnie uczestniczyła w tajnym Towarzystwie Równouprawnienia Kobiet, które z czasem zyskało legalny status jako Stowarzyszenie Umysłowo Pracujących Kobiet. W 1914 roku, w obliczu wojennej rzeczywistości, wstąpiła do Towarzystwa Opieki nad Ofiarami Wojny. Po zakończeniu konfliktu brała udział w Mazurskim Komitecie Plebiscytowym od 1919 roku, a od 1921 działała w Związku Obrony Kresów Zachodnich.

W 1927 roku wzięła ślub z Józefem Biedrawą, z którym osiedliła się w Działdowie w 1934 roku. W Działdowie, gdzie w 1922 roku brała udział w powstaniu Mazurskiego Domu Ludowego, przyczyniła się do utworzenia Muzeum Mazurskiego w 1927 roku, gdzie pełniła funkcję kustosza. Jej zapał do pracy społecznej zaowocował także powołaniem Towarzystwa Przyjaciół Mazur w 1929 roku. W tym mieście prowadziła zajęcia krajoznawcze, pełniąc rolę opiekunki i kierowniczki koła krajoznawczego dla młodzieży przy Seminarium Nauczycielskim. Ponadto organizowała kursy rolniczo-gospodarskie dla dziewcząt, które w 1930 roku zostały przekształcone w Państwową Szkołę Rolniczą Żeńską w Malinowie.

Emilia debiutowała jako literatka w 1923 roku, wydając książkę pt. Legend mazurskie. W latach 1923–1933 aktywnie współpracowała z lokalną prasą jako sekretarz, a następnie redaktor naczelny „Gazety Mazurskiej”. Później, w latach 1924–1938, była redaktorem „Kalendarza dla Mazurów”, oraz w latach 1957–1965 redagowała kwartalnik „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, na łamach którego publikowała ogólną bibliografię Warmii i Mazur od 1944 do 1960 roku.

W czasie II wojny światowej ukrywała się pod fałszywym nazwiskiem Bernatowicz. Po wojnie osiedliła się w Olsztynie, gdzie, razem z matką i córką, objęła funkcję sekretarza generalnego oraz kierownika Instytutu Mazurskiego, który później został przekształcony w Stację Naukową Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie.

W uznaniu jej zasług, w 1967 roku Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie odznaczyło ją nagrodą wojewódzką. Rok później, w 1968, otrzymała nagrodę regionalną im. Michała Lengowskiego. Emilia Sukertowa-Biedrawina zmarła 27 grudnia 1970 roku w Pruszkowie i została pochowana w alei zasłużonych cmentarza komunalnego w Olsztynie (kwatera 12B-1-14).

Na jej cześć nosi nazwę Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie, Zespół Szkół w Malinowie k. Działdowa oraz jedna z ulic w Działdowie.

Ordery i odznaczenia

Emilia Sukertowa-Biedrawina, wybitna postać, otrzymała szereg prestiżowych odznaczeń, które odzwierciedlają jej wkład w życie społeczne i kulturalne Polski. Wśród wielu wyróżnień, można wymienić następujące:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1967 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski z roku 1959,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany 8 listopada 1930 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymała 19 lipca 1954 roku,
• Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 4 listopada 1937 roku,
• Medal „Rodła”, nadany pośmiertnie w 1986 roku,
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego z 1963 roku,
• Złota Honorowa Odznaka PTTK przyznana w 1950 roku,
• Złota Odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur”, przyznana w 1965 roku,
• Złota Odznaka Mazurskiego Związku Ludowego, otrzymana w 1919 roku.

Publikacje i twórczość

Emilia Sukertowa-Biedrawina jest autorką licznych publikacji, w których przedstawia różnorodne aspekty polskiej kultury oraz historii Mazur. Jej twórczość koncentruje się głównie na lokalnych legendach, piśmiennictwie oraz wydarzeniach historycznych.

• E. Sukertowa, Zamek w Ojcowie, Warszawa 1922,
• E. Sukertowa, Legendy mazurskie, Warszawa 1923,
• E. Sukertowa, Polskość Mazowsza Pruskiego, 1925,
• E. Sukertowa, Mazurzy w Prusach Wschodnich, Biblioteczka „Orbis”, 1927,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Legendy Nadprądnikowe, Warszawa: PTK, 1928,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Na „Szlaku Jagiełłowym”. Powiat działdowski a król Władysław Jagiełło, Działdowo 1934,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Zarys piśmiennictwa polskiego na Mazurach Pruskich, Muzeum Mazurskie, Działdowo 1935,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Diabeł na Mazurach w bajkach i podaniach, 1936,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Z przeszłości Działdowa, 1936,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Działdowo w XVIII wieku, 1937,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Przewodnik krajoznawczo-historyczny po działdowskim powiecie, 1937,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Bojownicy o wolność i polskość Mazur i Warmii na przestrzeni siedmiu wieków, Olsztyn 1953,
• E. Sukertowa-Biedrawina, T. Grygier, Walka o społeczne i narodowe wyzwolenie ludności Warmii i Mazur (Przewodnik po wystawie), Olsztyn 1956,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Działdowszczyzna po Kongresie Wersalskim, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2 (57), 1957,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Karty z dziejów Mazur, 1965,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Dawno a niedawno. Wspomnienia, Olsztyn 1965,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Wystawa Kopernika w Olsztynie, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 1 (91), 1966,
• E. Sukertowa-Biedrawina, B. Wilamowski, Rozwój nauki polskiej w Olsztynie po wyzwoleniu, Szkice Olsztyńskie, Olsztyn 1967,
• E. Sukertowa-Biedrawina, Ze wspomnień redaktora „Komunikatów”, Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 2, 1968.

W swoich dziełach autorka podejmuje ważne tematy związane z tożsamością regionalną oraz historii Mazur, przyczyniając się tym samym do zachowania i popularyzacji lokalnego dziedzictwa kulturowego.

---

Oceń: Emilia Sukertowa-Biedrawina

---