Wiktor Spodenkiewicz, urodzony 27 lipca 1909 roku w Łodzi, to postać, która wywarła znaczący wpływ na polską muzykę i jej naukę. Zmarł 1 grudnia 1984 roku we Wrocławiu, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny.
Był nie tylko wybitnym muzykologiem i pedagogiem, ale także aktywnym krytykiem oraz publicystą muzycznym. Wiktor także pasjonował się grą na instrumentach, będąc utalentowanym altowiolistą oraz skrzypkiem, co czyniło go niezwykle wszechstronnym artystą.
Życiorys
Wiktor Spodenkiewicz zyskał wszechstronne wykształcenie muzyczne na przestrzeni swojego życia. Uczył się wPaństwowym Gimnazjum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi, gdzie z powodzeniem zdał maturę w 1929 roku. Od 1923 do 1929 roku doskonalił swoje umiejętności gry na skrzypcach w Konserwatorium Muzycznym w Łodzi. Następnie, w latach 1929-1931, kontynuował naukę w prestiżowej École Normale de Musique w Paryżu oraz w prywatnych lekcjach u S. Culbertsona. Po powrocie do Polski w 1931 roku, odbył służbę wojskową, a następnie rozpoczął pracę jako nauczyciel skrzypiec w miejscowym konserwatorium.
W 1936 roku postanowił poszerzyć swoje horyzonty i zapisał się na studia z zakresu muzykologii oraz romanistyki na Uniwersytecie Poznańskim. W trudnym okresie między 1939 a 1942 rokiem mieszkał w Łodzi, gdzie był zaangażowany w tajne nauczanie, zarówno w przedmiotach ogólnokształcących, jak i w zakresie muzyki. Później pracował jako urzędnik w Warszawie.
Po zakończeniu II wojny światowej ponownie kontynuował studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Pod okiem Zdzisława Jachimeckiego uzyskał dyplom magistra w 1948 roku. W latach 1945-1956 był altowiolistą w Państwowej Filharmonii Krakowskiej. Równocześnie, w latach 1946-1948, pełnił funkcję asystenta w Instytucie Muzykologii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz pracował jako redaktor muzyczny i kierownik płytoteki w Krakowskiej Rozgłośni Polskiego Radia.
Od 1948 roku był kierownikiem redakcji muzycznej Polskiego Radia w Krakowie, a w 1949 roku osiedlił się we Wrocławiu, gdzie do 1953 roku również kierował redakcją muzyczną tamtejszej rozgłośni. W latach 1952–1984 pełnił rolę wykładowcy w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej we Wrocławiu, obecnie znanej jako Akademia Muzyczna im. Karola Lipińskiego. W 1963 roku awansował na starszego wykładowcę, a jego zajęcia obejmowały zauważane przedmioty, takie jak literatura muzyczna, kontrapunkt klasyczny, historia dyrygentury czy analiza dzieła muzycznego.
Na uczelni, Wiktor Spodenkiewicz aktywnie uczestniczył w organizacji, pełniąc funkcje kierownika Katedry Wykonawstwa Zespołowego oraz prodziekana Wydziału Instrumentalnego. W okresie lat 1953-1970 odnosił sukcesy jako zastępca dyrektora w Państwowej Podstawowej Szkole Muzycznej i Liceum Muzycznym we Wrocławiu, gdzie uczył form muzycznych oraz gry na skrzypcach. Był również członkiem Sekcji Teorii Muzyki Okręgowego Zespołu Metodyczno-Programowego.
Wiktor Spodenkiewicz wykazał się dużą aktywnością w organizacji koncertów, będąc jednym z współorganizatorów cyklu „Filharmonia Młodych” w latach 1973-1984. Był także członkiem Koła Terenowego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków, w którym pełnił funkcje w zarządzie. Jego zaangażowanie obejmowało również redagowanie programów Festiwali Chopinowskich w Dusznikach oraz inicjowanie cyklu koncertowego „Dzieło Jana Sebastiana Bacha”.
Życie prywatne
Wiktor był synem Antoniego i Anny z domu Rychter. Jego żoną była aktorka – Barbara Pijarowska-Spodenkiewicz, z którą miał dwóch synów: Adama Spodenkiewicza, znanego astronoma i wiolonczelistę (ur. 1945), oraz Marka Pijarowskiego, który urodził się w 1951 roku i jest profesorem sztuk muzycznych oraz dyrygentem. Po jego śmierci, Wiktor Spodenkiewicz znalazł swoje miejsce na wieczność na Cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.
Publikacje
Wiktor Spodenkiewicz zasłynął jako autor różnorodnych felietonów oraz recenzji muzycznych, które ukazywały się w wielu renomowanych publikacjach. Jego twórczość można było znaleźć w takich pismach jak: „Słowo Polskie” w roku 1954, „Sprawy i Ludzie” w 1956, „Nowe Sygnały” w latach 1956–1957, a także w „Odrze” w latach 1958 i 1960. Dodatkowo jego teksty publikowane były w „Wiadomościach” w 1975 roku oraz „Ruchu Muzycznym” od 1958 do 1971, a także w „Gazecie Robotniczej” w okresie 1966–1984.
Oprócz recenzji, Spodenkiewicz napisał również prace dotyczące biografistyki muzycznej oraz historii muzyki, w tym:
- Sylwetki kompozytorów wrocławskich, w: „Studia i rozprawy. Kultura muzyczna Dolnego Śląska. Przeszłość i dzień dzisiejszy”, Warszawa 1971,
- Karol Szymanowski i Paweł Kochański. Przyjaźń i współpraca…, w: „Zeszyty Naukowe PWSM we Wrocławiu”, 1973 nr 5,
- Paweł Kochański skrzypek, przyjaciel kompozytora…, w: „Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej im. Karola Lipińskiego we Wrocławiu”, 1984 nr 36,
- 10 pogadanek z historii muzyki, Warszawa 1957.
Odznaczenia
Wśród przyznanych odznaczeń dla Wiktora Spodenkiewicza wyróżniają się następujące:
- krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- złoty krzyż zasługi,
- złota odznaka SPAM.
Przypisy
- Inwentarz archiwalny [online], inwentarz.ipn.gov.pl [dostęp 07.12.2023 r.]
- Wiktor Spodenkiewicz (ID: psb.31239.1) [online], sejm-wielki.pl
- Polski slownik biograficzny: Sowiński Jan-Stanisław August Poniatowski, Skład główny w księg, Gebethnera i Wolffa, 1935 [dostęp 07.12.2023 r.]
- Nasz wiek. Gimnazjum i Liceum imienia Mikołaja Kopernika w Łodzi 1906–2006. Zarys historyczny. Wspomnienia, Henryk Władysław Skorek (red.), Łódź: I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi i Stowarzyszenie Wychowanków Gimnazjum i Liceum im. Mikołaja Kopernika w Łodzi, 2006, s. 488, ISBN 83-908655-0-5.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jerzy Antoni Woźniak | Azriel Awret | Abram Jakub Szenfeld | Arnold Rutkowski | Aleksander Bardini | Zofia Nalepińska-Bojczuk | Zbigniew Stolarek | Marta Kronig | Barbara Sobolczyk | Ewa Polińska-Mackiewicz | Wiesław Śniadecki | Sabina Nowicka | Gołda Tencer | Cezary Harasimowicz | Władysław Hańcza | Osip Abdułow | Jerzy Koenig | Emilia Sukertowa-Biedrawina | Zofia Charewicz | Jerzy Pomianowski (pisarz)Oceń: Wiktor Spodenkiewicz