Gołda Tencer

---

Życiorys

Gołda Tencer, urodzona w Łodzi w rodzinie żydowskiej, jest postacią niezwykle wyróżniającą się w polskim świecie teatralnym. Jej ojciec, Szmul Tencer (1915–1971), był kaletnikiem, który ocalał z Holocaustu, a matka, Sonia Tencer (1926–2004), przeżyła wojnę z rodziną na terenie Związku Radzieckiego. W młodości uczyła się w Szkole Podstawowej nr 27 oraz w XXVII Liceum Ogólnokształcącym im. Icchoka Pereca przy ulicy Więckowskiego 13 w Łodzi, które były szkołami dedykowanymi młodzieży żydowskiej.

Na tamtym etapie zaczęła rozwijać swoje talent aktorski, a jej pierwsze kroki na scenie przypadły na teatr szkolny. W dzieciństwie występowała również w Teatrze Powszechnym w Łodzi, co stanowiło ważny element jej wczesnej kariery.

W 1969 roku, w poszukiwaniu nowych wyzwań, przeniosła się do Warszawy, gdzie rozpoczęła Studium Aktorskie przy Teatrze Żydowskim, które ukończyła w 1971. W tej ważnej dla niej instytucji artystycznej znaczący wpływ na jej rozwój miał dyrektor teatru, Szymon Szurmiej. W 1984, dzięki stypendium rządu Stanów Zjednoczonych, mogła poznać życie teatralne w USA, które wzbogaciło jej doświadczenia artystyczne oraz pozwoliło na rozwój kariery.

Gołda Tencer pełni wiele ról w teatrze, będąc zarówno aktorką, jak i scenarzystką oraz reżyserem w Teatrze Żydowskim im. Ester Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie. Jest również założycielką i prezesem Fundacji Shalom, organizując od 2004 roku Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera, który przyczynia się do promocji kultury żydowskiej. Jej aktywność nie kończy się w theaterze – jest pomysłodawczynią filmu „Perecowicze”.

Ponadto, Gołda Tencer jest także członkinią Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie, a także Kolegium społecznego tej instytucji, co świadczy o jej zaangażowaniu w zachowanie dziedzictwa kulturowego. W 2019 roku otrzymała Nagrodę im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego oraz „Złotą Lirę”, najwyższe wyróżnienie w Izraelu za zasługi w promowaniu kultury żydowskiej.

Znana jest także z nagrań piosenek w języku jidysz oraz w języku polskim, w tym utworu „Miasteczko Bełz”, który podkreśla jej wszechstronność artystyczną. W życiu osobistym była żoną Szymona Szurmieja (1923–2014), a ich syn, Dawid, urodził się w 1985 roku.

Filmografia

Aktorka filmowa

Gołda Tencer w swym dorobku artystycznym ma wiele pamiętnych ról, które zapisały się w historii kina. Jej talent został w pełni uwieczniony w różnych produkcjach filmowych, gdzie występowała w niezapomnianych rolach. Oto niektóre z nich:

• 2007: Liebe nach Rezept – jako Rosha,
• 2004: Alles auf Zucker! – jako Golda Zuckermann,
• 1985: War and love,
• 1983: The winds of war,
• 1983: Haracz szarego dnia – jako Żydówka Róża,
• 1982: Hotel Polan und Seine Geste – jako pani Menasze,
• 1982: Austeria – jako Blanka,
• 1979: Komedianci,
• 1979: Gwiazdy na dachu,
• 1979: Dybuk – jako Lea,
• 1979: David.

Reżyser

Jako reżyserka, Tencer wniosła znaczący wkład w polskie kino, pracując nad kilkoma filmami, które podkreślały jej wizję artystyczną. Poniżej przedstawiono jej osiągnięcia w tej roli:

• 2006: Dla mnie bomba,
• 2002: Cud purymowy,
• 2000: Kamienica na Nalewkach (wraz z Szymonem Szurmiejem),
• 1997: Ballada o brunatnym teatrze (wraz z Szymonem Szurmiejem),
• 1993: My Żydzi polscy (wraz z Szymonem Szurmiejem),
• 1992: Trubadur z Galicji,
• 1986: Pieśń o zamordowanym… (wraz z Szymonem Szurmiejem).

Ordery i odznaczenia

Gołda Tencer, będąca postacią znaczącą w polskiej kulturze, otrzymała szereg prestiżowych odznaczeń, które świadczą o jej wkładzie w rozwój sztuki oraz działalność na rzecz kultury. W jej dorobku znaleźć można następujące odznaczenia:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2011 roku,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 2005 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 2000 roku,
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, przyznany w 2009 roku.

Nagrody

Gołda Tencer, ceniona postać w polskim świecie teatralnym, zdobyła szereg prestiżowych nagród w ciągu swojej kariery.

• W 2019 roku została uhonorowana Nagrodą im. Tadeusza Boya-Żeleńskiego, doceniając jej wkład w tworzenie nowych przestrzeni w polskim teatrze, szczególnie w kontekście jej działalności w Teatrze Żydowskim, który jest przez nią prowadzony i unowocześniany,
• W 2023 roku otrzymała Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii Teatr.

---

Oceń: Gołda Tencer

---