Izrael Szumacher

---

Życiorys

Izrael Szumacher urodził się w rodzinie o solidnych podstawach finansowych, co umożliwiło mu rozwój artystyczny już w młodzieńczych latach. Jego pierwsze kroki na scenie związane były z działalnością w kole dramatycznym Towarzystwa Szkół Średnich w Łodzi, gdzie kształtował swoje umiejętności aktorskie. W 1927 roku, po ukończeniu szkoły, nawiązał współpracę z Mojżeszem Brodersonem, znanym awangardowym aktorem, który wspólnie z żoną Miriam kierował teatrem „Ararat”.

Występy u boku Szymona Dżigana przyniosły mu największy rozgłos. Tworzyli niezapomniany duet, w którym Szumacher odgrywał rolę przemądrzałego doradcy, podczas gdy Dżigan wcielał się w postać prostodusznego wieśniaka. Razem wystąpili także na dużym ekranie w filmach takich jak Ał che(j)t (jid., Za grzechy, 1936), Frejliche kabconim (jid., Weseli biedacy, 1937) oraz On a hejm (jid., Bezdomni, 1939). Szumacher krótko współpracował z Teatrem Popularnym w Warszawie, gdzie zareżyserował sztukę Bar Kochba, napisaną przez A. Goldfadena.

Po wybuchu II wojny światowej, Szumacher i Dżigan udali się do Białegostoku, a w obliczu agresji Niemiec nazistowskich musieli kontynuować swoją wędrówkę dalej na wschód. Występowali w żydowskich teatrach w miastach takich jak Charków, Kijów, Mińsk i Moskwa, co miało kluczowe znaczenie dla żydowskiej społeczności, spragnionej kontaktu z kulturą jidysz, zagrożoną przez politykę okupacyjną. Następnie dotarli do Taszkentu, gdzie występowali przed Armią Czerwoną oraz na wydarzeniach organizowanych przez NKWD. Ich próba dołączenia do oddziałów gen. Andersa została źle zrozumiana i Szumacher został aresztowany, co zakończyło się pobytem w więzieniu, a później w obozie pracy w Oktiabińsku przez cztery lata.

Po zakończeniu wojny Szumacher znalazł się w trudnej sytuacji, kiedy to został uznany za syjonistę, co w Związku Radzieckim było traktowane jako zdrada. Po krótkim uwięzieniu do Polski wrócił w 1947 roku, osiedlając się w Łodzi, gdzie kontynuował karierę aktorską. W tym okresie wystąpił w filmie Nasze dzieci (Unzere Kinder, 1949), reżyserowanym przez Natana Grossa, który był ostatnim dziełem w jidysz.

W powojennej rzeczywistości Szumacher kontynuował występy razem z Szymonem Dżiganem w Ameryce Południowej, lecz nie zdołali zdobyć tam większej popularności. Po odbyciu tournee po Europie w 1949 roku postanowił osiedlić się w Izraelu, po czym przeniósł się do Argentyny, gdzie przez rok zarządzał swoim teatrem wspólnie z Dżiganem. W 1952 roku ostatecznie zasiedlił się w Izraelu, gdzie znany duet uległ rozbiciu i obaj aktorzy zaczęli występować samodzielnie. Szymon Dżigan później opublikował książkę pod tytułem Der Kojech fun jidiszn humor (jid. Siła żydowskiego humoru, 1974), w której opisał ich wspólne doświadczenia artystyczne.

Izrael Szumacher zmarł 21 maja 1961 roku. W swoich wystąpieniach często dotykali tematów aktualnych wydarzeń, które opisywano w prasie. Tematyka ich kabaretów obejmowała między innymi postaci publiczne oraz zjawiska takie jak antysemityzm w Polsce. Z lubością żartowali z przedstawicieli władzy. Do autorów ich tekstów należeli między innymi Icyk Manger oraz Szymon Goldstein. Często też adaptowali utwory Szolema Alejchema. Szczególne uznanie zdobyli dzięki występom w teatrze „Ararat”, który stanowił istotne centrum żydowskiego aktorstwa w Łodzi.

Filmografia

Izrael Szumacher, znany z różnorodnych ról filmowych, zadebiutował w branży w latach 30-tych XX wieku. W swoim dorobku artystycznym ma wiele znaczących wystąpień, które do dziś są pamiętane przez miłośników kina.

• 1936: Za grzechy jako Awrejmeł,
• 1937: Weseli biedacy jako przyjaciel zegarmistrza,
• 1939: Bezdomni jako Fiszel,
• 1948: Nasze dzieci.

---

Oceń: Izrael Szumacher

---