Halina Machulska

---

Wykształcenie

Halina Machulska zdobyła swoje wykształcenie w kilku renomowanych instytucjach. W 1954 roku ukończyła Wyższą Szkołę Pedagogiczną w Łodzi, gdzie uzyskała tytuł magistra z filologii polskiej. Następnie, w 1971 roku, związała się z Wydziałem Reżyserskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, również zdobywając tytuł magistra. W 1960 roku uzyskała tytuł aktorski przyznany przez Komisję Egzaminów Eksternistycznych ZASP, a 1976 roku miała okazję uczestniczyć w studiach dramy w Wielkiej Brytanii.

Życiorys

Halina Machulska rozpoczęła swoją karierę zawodową jako nauczycielka języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Olsztynie w 1955 roku. Już 3 listopada tego samego roku miała okazję zadebiutować na scenie Teatru Ziemi Opolskiej, gdzie zagrała rolę Hanki Dobrzańskiej w premierowym spektaklu Maturzyści autorstwa Zdzisława Skowrońskiego, w reżyserii Szymona Szurmieja.

W latach 1956–1957 była aktorką w Teatrze w Opolu, a także pracowała jako spikerka radiowa w Rozgłośni Opolskiej. W następnych latach, w okresie 1958–1963, kontynuowała swoją karierę w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie, gdzie stała się znaną postacią na lokalnej scenie teatralnej.

W 1961 roku, wspólnie ze swoim mężem, Halina Machulska stała się współzałożycielką „Reduty 61”, która miała na celu prezentację polskich sztuk współczesnych. W latach 1963–1966 pracowała w Teatrze Nowym w Łodzi, a od 1967 roku była związana z Teatrem Polskim w Warszawie, gdzie pełniła rolę aktorki.

W 1970 roku Halina Machulska wraz z mężem Janem Machulskim zdecydowali się na kolejny krok w swoim życiu zawodowym, zakładając Teatr Ochoty w Warszawie. Instytucja ta była prowadzona przez nich aż do 1996 roku i miała na celu wspieranie młodych talentów teatralnych, w tym również wielu późniejszych, znanych polskich aktorów, którzy uczęszczali do Ogniska Teatralnego przy tym Teatrze.

Drama w edukacji

W 1981 roku Halina Machulska otrzymała stypendium na kształcenie w dziedzinie dramy w Anglii, które organizowane było pod okiem prof. Dorothy Heathcote. Całkowity koszt kształcenia pokrył British Council. Od tego samego roku Machulska rozpoczęła swoją działalność w Teatrze Ochoty, gdzie prowadziła zajęcia z zakresu dramy. W tym czasie opracowała również innowacyjny program szkoleniowy dedykowany nauczycielom, który dotyczył edukacji teatralnej.

Po roku 1996, gdy odeszła z Teatru Ochoty, przez wiele lat zajmowała się prowadzeniem szkoleń dla nauczycieli, pedagogów oraz instruktorów w metodzie dramy. Jej warsztaty teatralne i dramowe organizowane były głównie przez PO ASSITEJ. Jako ekspert w dziedzinie dramy edukacyjnej była wielokrotnie zapraszana do dzielenia się swoją wiedzą na wykładach, konferencjach oraz szkoleniach w całej Polsce. Machulska była również odpowiedzialna za sprowadzanie do Polski specjalistów z Wielkiej Brytanii, aby prowadzić zajęcia warsztatowe.

W latach 1998-2001 brała udział w badaniach naukowych KBN prowadzonych przez prof. J. Trzebińskiego, które miały na celu ocenę efektywności dramy. W 2004 roku organizowała międzynarodową konferencję zatytułowaną „Drama metodą edukacji XXI wieku”, która została zorganizowana przez PO ASSITEJ. Ponadto, Halina Machulska była wykładowcą na wydziałach pedagogicznych, a także w latach 1995-2010 uczyła na zaocznym wydziale Wiedzy o Teatrze w Akademii Teatralnej, gdzie prowadziła zajęcia z dramy.

Polski Ośrodek Assitej

W 1981 roku Halina Machulska, współpracując z Januszem Warmińskim oraz innymi twórcami, którzy z pasją zajmowali się teatrem dla młodego odbiorcy, powołała do życia Polski Ośrodek Międzynarodowego Stowarzyszenia Teatrów dla Młodzieży Assitej. Jest to jeden z 76 narodowych ośrodków Assitej International, które istnieje na świecie od 1965 roku. Pełniła funkcję założycielki oraz dyrektorki Międzynarodowego Festiwalu Teatrów dla Dzieci i Młodzieży „Korczak” w Warszawie, którym kierowała od 1994 do 2006 roku.

Po zakończeniu swojej współpracy z Teatrem Ochoty, działalność edukacyjna Machulskich w pełni przeniosła się do Polskiego Ośrodka Assitej. W październiku 1999 roku powstała przy tym ośrodku Szkoła Aktorska Haliny i Jana Machulskich, przeznaczona dla dorosłych. Na początku miała formę dwuletniego kursu, a od 2002 roku przekształciła się w trzyletnią policealną szkołę zawodową, w której Halina Machulska sprawowała rolę dyrektora oraz nauczyciela dramy aktorskiej. W 2002 roku wznowione zostało także Ognisko Teatralne „U Machulskich”, do którego uczęszczali uczniowie gimnazjów oraz liceów.

W 2014 roku, dzięki inicjatywie Haliny Machulskiej oraz wyborowi Polski przez delegatów 17. Światowego Kongresu Assitej, który odbył się w Kopenhadze w 2011 roku, Warszawa miała zaszczyt organizować i gościć 18. Światowy Kongres Assitej. Kongres ten był połączony ze Specjalną Edycją Festiwalu Korczak, co stanowiło istotny krok w kierunku promocji teatru dla młodego widza w Polsce.

Indywidualne osiągnięcia Haliny Machulskiej mogą być podziwiane przez jej wychowanków i sympatyków. W 2009 roku, z okazji 80. urodzin Haliny Machulskiej, odbył się niezwykły Benefis w Teatrze Rampa, który przyciągnął wielu znakomitych gości, w tym licznych jej byłych uczniów. Kolejne urodziny, w 2014 roku, świętowano na 85-lecie w Teatrze 6. Piętro w trakcie Światowego Kongresu Assitej.

Aktualnie, twórczość i projekty Haliny Machulskiej koncentrują się na stronie internetowej www.assitej.pl, co pozwala na bieżąco śledzić jej działalność oraz inspiracje w świecie teatru dziecięcego.

Wybrane prace reżyserskie

Halina Machulska, utalentowana reżyserka, jest autorką wielu znaczących spektakli, które zapisały się w historii polskiego teatru. Oto niektóre z jej wybitnych prac reżyserskich:

• „Wszystko w ogrodzie” – autorstwa Edwarda Albee, Teatr im. Stefana Jaracza Łódź, 24 czerwca 1970 roku,
• „Montserrat” – autorstwa Emmanuela Roblesa, Teatr Ochoty Warszawa, 27 marca 1971 roku,
• „Czarownice z Salem” – dzieło Arthura Millera, Teatr Ochoty Warszawa, 9 marca 1972 roku,
• „Śmierć Gubernatora” – autorstwa Leona Kruczkowskiego, Teatr Ochoty Warszawa, 4 listopada 1972 roku,
• „Romeo i Julia” – autorstwa Williama Shakespeare’a, Teatr Ochoty Warszawa, 26 marca 1973 roku,
• „W pewnym sensie jestem Jacob” – autorstwa Johna Bartha (reżyseria wspólnie z Janem Machulskim), Teatr Ochoty Warszawa, 22 lutego 1975 roku,
• „Diabelska góra” – autorstwa Károly Szakonyi, Teatr Ochoty Warszawa, 18 czerwca 1977 roku,
• „Sen nocy letniej” – dzieło Williama Shakespeare’a, Teatr Ochoty Warszawa, 1 czerwca 1978 roku,
• „Szalona Greta” – autorstwa Stanisława Grochowiaka, Teatr Ochoty Warszawa, 6 kwietnia 1979 roku,
• „Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca” – autorstwa Aleksandra Fredry, Teatr Polski Bydgoszcz, 30 grudnia 1979 roku,
• „Przygody Kubusia Puchatka” – autorstwa A.A. Milne’a, Teatr Ochoty Warszawa, 13 grudnia 1980 roku,
• „Toto” – autorstwa Ernesta Brylla i Małgorzaty Goraj, Teatr Ochoty Warszawa, 7 maja 1983 roku,
• „Król Lear” – dzieło Williama Shakespeare’a, Teatr Ochoty Warszawa, 16 lipca 1983 roku,
• „Pali się” – autorstwa Wandy Chotomskiej, Teatr Ochoty Warszawa, 15 grudnia 1984 roku,
• „Stachura – szedłem prosto dalej” – autorstwa Edwarda Stachury, Teatr Ochoty Warszawa, 25 września 1985 roku,
• „Ten trzeci” – autorstwa Eduarda Hoornika, Teatr Ochoty Warszawa, 5 marca 1986 roku,
• „Porywacze marzeń” – dzieło Roberta Alexandera, Teatr Ochoty Warszawa, 25 marca 1987 roku,
• „Sędziowie” – autorstwa Stanisława Wyspiańskiego, Teatr Ochoty Warszawa, 1 lutego 1989 roku,
• „Eksperyment Magdalena” – autorstwa Andrzeja Maleszki, Teatr Ochoty Warszawa, 5 maja 1989 roku,
• „Emil i detektywi” – dzieło Ericha Kästnera, Teatr Ochoty Warszawa, 9 maja 1991 roku,
• „Wszystko w ogrodzie” – autorstwa Edwarda Albee, Teatr Ochoty Warszawa, 19 marca 1993 roku,
• „Bankructwo małego Dżeka” – autorstwa Janusza Korczaka, Teatr Ochoty Warszawa, 8 czerwca 1994 roku,
• „Rasmus i włóczęga” – autorstwa Astrid Lindgren, Teatr im. A. Mickiewicza Częstochowa, 27 marca 1996 roku.

Filmografia

Halina Machulska jest znaną postacią w polskiej kinematografii. Poniżej znajduje się wyczerpująca lista jej osiągnięć filmowych, które ukazują jej różnorodne role na przestrzeni lat.

• Wyspa złoczyńców (1965) – w filmie odgrywała rolę przewodniczki w muzeum,
• Indeks. Życie i twórczość Józefa M. (1977) – wcieliła się w matkę Andrzeja,
• Tajemnica Enigmy (serial telewizyjny) (1979) – wystąpiła jako celniczka w urzędzie pocztowym (odc. 1. Marsz w historię),
• Bezpośrednie połączenie (1979) – zagrała postać Ireny Tietz, siostry Haliny,
• Tylko Kaśka (serial telewizyjny) (1980) (odc. 6 Porwanie) – jej rola w tej produkcji dodała repertuaru,
• Białe tango (serial telewizyjny) (1981) – wystąpiła jako matka Teresy (odc. 3. Klucz),
• Dolina Issy (1982) – w tym filmie zagrała Akulonisową,
• Kingsajz (1987) – odtworzyła rolę matki Ewy,
• Matki, żony i kochanki (serial telewizyjny) (1995, 1998) – wcieliła się w postać Zofii Stokowej, byłej dyrektorki szkoły pielęgniarskiej,
• Miodowe lata (serial telewizyjny) (2000) – w tej produkcji zagrała Lasakową (odc. 53. Obiecujący młody człowiek),
• Miasteczko (serial telewizyjny) (2000–2001) – wcieliła się w rolę babci Oli, matki Wandy Tarnawskiej,
• Superprodukcja (2003) – zagrała starszą panią na konferencji prasowej.

Wszystkie te produkcje pokazują wszechstronność i talent Haliny Machulskiej w różnych gatunkach filmowych, co czyni ją niezapomnianą postacią w polskiej telewizji i kinie.

Odznaczenia i nagrody

Halina Machulska, wybitna postać w dziedzinie kultury i sztuki, została uhonorowana licznymi odznaczeniami i nagrodami za swoją niezwykłą działalność. Z jej osiągnięciami związane są następujące wyróżnienia:

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 3 maja 2003 roku, za szczególne zasługi w dziedzinie twórczości teatralnej oraz działalności dydaktycznej,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 1988 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Order Uśmiechu,
• Odznaka Honorowa miasta Poznania,
• „Syrenka Warszawska” przyznana w 1980 roku,
• Medal IV Wieki Stołeczności Warszawy z 1996 roku,
• Nagroda miasta Warszawy, którą otrzymała wspólnie z mężem Janem Machulskim w 1985 roku,
• Nagroda Towarzystwa Krzewienia Kultury Świeckiej za lata 1976–1977, przyznana w 1978 roku,
• Nagroda „Trybuny Ludu”, również przyznana wspólnie z mężem Janem Machulskim, za wkład w rozwój Teatru Ochota oraz Ośrodka Kultury Teatralnej wśród robotników i młodzieży Warszawy w 1980 roku.

---

Oceń: Halina Machulska

---