Hena Evyatar

---

Życiorys

Hena Evyatar, dawniej znana jako Hena Kohn, przyszła na świat jako córka kaletnika Herszela oraz Ity Rywki, z domu Charłupska. W 1930 roku, wraz z rodziną, osiedliła się w Belgii, w stolicy tego kraju – Brukseli, w dzielnicy Midi, gdzie zamieszkało wielu żydowskich emigrantów z Polski. Tam też przyszła na świat jej siostra, Pola. Rodzice byli przeciwnikami syjonizmu i współczuli ruchom komunistycznym.

W wyniku inwazji Niemiec na Belgię, Kohnowie zostali zmuszeni do ucieczki do Francji. Jednak po zajęciu tego kraju przez hitlerowskie wojska, wrócili do Brukseli. Latem 1942 roku Hena wraz z siostrą Polą zostały ukryte przez rodziców u pani Van der Stiekelen. Po pięciu dniach przetransportowano je do letniego obozu Czerwonego Krzyża w zamku Bois d’Arlon, usytuowanym w Ardenach. Pięć dni po ich wyjeździe gestapo aresztowało rodziców, którzy zostali deportowani do Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęli we wrześniu tego samego roku.

Po zakończeniu letniego obozu, pani Van der Stiekelen skontaktowała się z ruchem oporu, aby zorganizować bezpieczne schronienie dla dziewczynek. Młody ksiądz katolicki, Edouard Eddy Robert, ukrył Polę u rodziny na wsi, natomiast Henę w domu dwóch starszych sióstr. Po kilku miesiącach przeniesiono ją do klasztoru prowadzonego przez katolicką szkołę. Uznana za bezpieczną, Hena trafiła następnie do rodziny Jacquemart w pobliskim mieście, a później do domu matki księdza Edouarda. Ksiądz uczył ją łaciny, muzyki oraz malarstwa, a także wspierał ruch oporu, dostarczając kartki żywnościowe dla rodzin zabezpieczających żydowskie dzieci.

W lecie 1944 roku ruch oporu ostrzegł księdza Edouarda przed zagrożeniem, ponieważ Niemcy dowiedzieli się o jego działalności związanej z zrzutami spadochronowymi w okolicy. Hena udała się z nim do klasztoru położonego w odległej wiosce, gdzie przebywali przez blisko dwa tygodnie w izolacji. Po zakończeniu wojny Hena powróciła do Brukseli i rozpoczęła naukę w katolickiej szkole z internatem Soeurs de Notre Dame, gdzie dołączyła również jej siostra.

Hena Kohn ukończyła szkołę średnią w wieku siedemnastu lat, a aby móc utrzymać siebie i siostrę, podjęła pracę jako sekretarka w firmie transportowej. Wówczas związała się z lokalną społecznością żydowską, angażując się w młodzieżowy ruch syjonistyczny Gordonia, który stał się jej nowym kręgiem znajomych i pozwolił jej aktywnie uczestniczyć w działalności społecznej. Mimo że ksiądz Edouard Robert, który opuścił kapłaństwo, poprosił ją o rękę, Hena odmówiła, zniechęcana przez swoich przyjaciół z ruchu syjonistycznego.

W 1952 roku Hena osiedliła się w Izraelu, gdzie poślubiła Azriela Gutwirtha (późniejszego Evyatara), swojego przyjaciela z Gordonia. Po przybyciu do Izraela rozpoczęła naukę w szkole artystycznej Histadrutu w Hajfie, a następnie studiowała w Oranim Seminar, pracując pod okiem rzeźbiarza Dova Fagina. Po ukończeniu nauk, Hena uczyła się także ceramiki u Emanuela Lutzettiego i Petera Volkusa. W 1964 roku wyjechała na stypendium do Stanów Zjednoczonych, gdzie studiowała w Chicago School of Art.

W 1996 roku Hena wznowiła kontakt z Edouardem Robertem, a w sierpniu 1999 roku Instytut Yad Vashem uhonorował Edouarda Roberta tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Twórczość

Hena Eviatar to artystka, która w swojej wspaniałej karierze skupiła się głównie na rzeźbie. W latach 70. XX wieku jej prace oscylowały wokół abstrakcyjnych form, co przyniosło jej uznanie w dziedzinie sztuki nowoczesnej.

Artystka eksperymentowała z różnymi materiałami, w tym z pleksiglasem, co świadczy o jej innowacyjnym podejściu do sztuki. Z biegiem lat jej twórczość przeszła ewolucję w kierunku form figuratywnych, których symbolika i techniki sprawiają, że jej dzieła są niezwykle różnorodne.

W 1963 roku Eviatar stworzyła ceramiczną płaskorzeźbę, która ozdobiła hotel Dan Carmel w Hajfie, co podkreśliło jej talent na międzynarodowej scenie artystycznej. Natomiast w 1994 roku zrealizowała pomnik poświęcony ofiarom Holokaustu w Belgii, znajdujący się w Neve Ilan, co stanowi znaczącą część jej wkładu w pamięć historyczną i kulturę.

---

Oceń: Hena Evyatar

---