Jadwiga Czarnecka

---

Życiorys

Jadwiga Czarnecka przyszła na świat w 1914 roku, w rodzinie robotniczej, której przedstawicielami byli Franciszek i Marianna z Proznerów. W wyniku tragedii, jaką była śmierć jej ojca w 1916 roku, matka zdecydowała się na przeprowadzkę z Łodzi do Warszawy. Tam, w 1929 roku, Jadwiga zakończyła edukację w 7-klasowej szkole powszechnej. Następnie rozpoczęła naukę w Prywatnym Seminarium Nauczycielskim Żeńskim Katolickiego Związku Polek, gdzie uzyskała dyplom nauczycielski w 1934 roku, co umożliwiło jej zatrudnienie w szkołach, choć ostatecznie wybrała inną ścieżkę zawodową.

W 1935 roku podjęła studia w Jednorocznej Koedukacyjnej Szkole Bibliotekarskiej, prowadzonej przez Warszawską Bibliotekę Publiczną. W latach 1957–1961 kontynuowała naukę na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie zdobyła tytuł magistra bibliotekoznawstwa w 1961 roku, pisząc rozprawę o bibliografii pracy kulturalno-oświatowej w latach 1932–1939. Jej kariera zawodowa rozpoczęła się 1 września 1935 roku w Poradni Bibliotecznej Warszawskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich, kierowanej przez W. Dąbrowską, znaną bibliotekarkę, która ciężko pracowała nad rozwijaniem kultury czytelniczej.

Jadwiga Czarnecka zajmowała stanowiska jako bibliotekarka oraz sekretarka wydawnictw Poradni, w tym odpowiedzialna była za „Przewodnik Literacki i Naukowy”, który wychodził od 1935 roku jako bibliografia adnotowana dla bibliotek oświatowych. Po wybuchu II wojny światowej, od 1 listopada 1939 roku do 1 sierpnia 1944 roku, pracowała w Wypożyczalni Książek Eugenii Malinowskiej. W czasie Powstania Warszawskiego prowadziła gospodę żołnierską, a po ewakuacji do Pruszkowa udało jej się uciec z transportu i znaleźć schronienie we Włochach, koło Warszawy.

Po wojnie, jej kariera kontynuowała się w różnych instytucjach oświaty i bibliotekach. Od września 1945 do sierpnia 1946 roku pracowała w Bibliotece Centralnej Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego. Następnie, do 1949 roku, pełniła funkcję sekretarza w odnowionym „Przewodniku Literackim i Naukowym” w Ludowym Instytucie Oświaty i Kultury. Zajmowała się także referatem doboru książek dla bibliotek związkowych w Centralnej Radzie Związków Zawodowych, a od 1 kwietnia 1950 do 31 grudnia 1951 roku była wizytatorem ds. bibliotek w Ministerstwie Oświaty. W kolejnych latach jej kariera nabrała tempa – pełniła funkcje w Centralnym Zarządzie Bibliotek w Ministerstwie Kultury i Sztuki, a od września 1958 do września 1962 roku była naczelnikiem Wydziału Organizacji Bibliotek.

Od 1 września 1962 do 30 kwietnia 1969 roku pracowała jako kustosz dyplomowany w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy, gdzie kierowała Ośrodkiem Instrukcyjno-Metodycznym Bibliotek dla Dorosłych oraz dziale instruktorskim. Od 1 maja 1969 do 31 grudnia 1993 roku była pracownikiem Instytutu Książki i Czytelnictwa Biblioteki Narodowej, gdzie pełniła funkcję starszego kustosza oraz adiunkta naukowo-badawczego i kierowała Sekcją Metodyki Pracy Bibliotek.

W 1979 roku przeszła na emeryturę, jednak działała jeszcze do końca 1993 roku, wciąż angażując się w działalność instytucji czytelniczej jako instruktorka oraz autorka licznych skryptów i podręczników dla bibliotek. Organizowała wykłady na temat organizacji bibliotek i gromadzenia zbiorów na kursach prowadzonych przez Ministerstwo Oświaty i MKiS, a także Bibliotekę Publiczną w Warszawie.

Jako autorka i współautorka ponad 60 publikacji, w tym 12 książek, była uznaną postacią w dziedzinie bibliotekoznawstwa. Wpisując się w historię polskiej biblioteki, publikowała na łamach takich pism jak „Poradnik Bibliotekarza” czy „Bibliotekarz”. Wspólnie z Henrykiem Sawoniakiem pracowała nad modernizacją katalogów rzeczowych według Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej, wprowadzając nowe porządki w polskich bibliotekach publicznych.

W latach 1959–1962 (z przerwą w 1960 roku) była redaktorem naczelnym czasopisma „Bibliotekarz” oraz aktywnie działała w Związku Bibliotekarzy Polskich oraz Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich, gdzie w latach 1963–1966 pełniła funkcję członka Zarządu Głównego oraz przewodniczącej Sekcji Bibliotek Powszechnych i Związkowych. W 1997 roku została uhonorowana godnością Członka Honorowego SBP.

Jadwiga Czarnecka odeszła z tego świata 9 stycznia 2008 roku w Warszawie, a jej ostatnim miejscem spoczynku stał się cmentarz parafialny w Pyrach (kwatera I-7-15).

Ordery i odznaczenia

Jadwiga Czarnecka otrzymała wiele prestiżowych odznaczeń, które odzwierciedlają jej osiągnięcia oraz wkład w rozwój kultury i społeczeństwa. Poniżej przedstawiamy szczegółową listę przyznanych jej nagród:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi (11 lipca 1955),
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Honorowa Odznaka Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich.

Książki (według chronologii)

Oto bogaty zbiór publikacji, które ukazały się w powojennej Polsce, odnoszących się do różnych aspektów bibliotekarstwa oraz organizacji księgozbiorów.

• 555 książek wydanych w okresie powojennym. Warszawa: Ludowy Instytut Oświaty i Kultury, 1946 [współautor Wanda Dąbrowska i Józefa Słomczewska],
• Gromadzenie i ewidencja księgozbioru. Katalogi i katalogowanie. Klasyfikacja zbiorów bibliotecznych. Oprawa, rozmieszczenie i kontrola zbiorów bibliotecznych. Warszawa: Związek Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, 1951–1953 (wyd. poprawione i uzupełnione 1954, 1957, 1967),
• Jak pracować w bibliotece. Wskazówki dla pracowników bibliotek społecznych. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1951 [współautor Zofia Rodziewicz],
• Biblioteka fachowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1952 (wyd. nast. 1956, 1965, 1973, 1978) [współautor Edward Assbury, Tadeusz Bruszewski],
• Katalog rzeczowy w bibliotekach gromadzkich i powiatowych. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1956 [współautor Klara Siekierycz],
• Klasyfikacja i katalog rzeczowy. Warszawa: Państwowy Ośrodek Kształcenia Korespondencyjnego Bibliotekarzy, 1975 (wyd. nast. 1978, 1987, 1988) [współautor Henryk Sawoniak]. Książka otrzymała nagrodę Rektora Uniwersytetu Warszawskiego,
• Organizacja księgozbiorów w wypożyczalniach z wolnym dostępem do półek. Wyniki badań ankietowych. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1975 [współautor Ewa Szałajska],
• Katalog rzeczowy w średnich bibliotekach publicznych. Schemat układu oparty na UKD poprzedzony wstępem metodycznym. Warszawa: SBP, 1977 (wyd. 2, 1978) [współautor Teresa Turowska],
• Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna FID 546. Warszawa: SBP, 1978 [współautor Henryk Sawoniak],
• Wykaz działów katalogu rzeczowego dla małych bibliotek publicznych. Warszawa: SBP, 1979 (wyd. nast. 1984, 1991),
• Uniwersalna Klasyfikacja Dziesiętna FID 667. Warszawa: SBP, 1988 [współautor Henryk Sawoniak],
• Katalog przedmiotowy na podstawie opisów z „Przewodnika Bibliograficznego”. Warszawa: Biblioteka Narodowa, 1997 (wyd. 2, 2000).

---

Oceń: Jadwiga Czarnecka

---