Krzysztof Kwiatkowski (pedagog)

---

Życiorys

Sławomir Kwiatkowski, ojciec Krzysztofa, był spadochroniarzem w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej, na czele której stał bohater wojenny, gen. Stanisław Sosabowski. W 1944 roku brał udział w bitwie pod Arnhem, stanowiącej część operacji Market Garden. Należał do grona polskich żołnierzy, którzy zdołali przeprawić się z Driel na północny brzeg Dolnego Renu, a następnie walczyli w Oosterbeek, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych. W czasie inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, gdy jego syn udawał się do internatu we wrześniu 1968 roku, ojciec przekazał mu niezbędne wskazówki, jak postępować w obliczu konfliktu zbrojnego. To była dla młodego Kwiatkowskiego pierwsza kluczowa lekcja przetrwania.

Krzysztof uczęszczał do prywatnego Liceum OO. Pijarów w Krakowie, a następnie kontynuował naukę w VIII LO w Łodzi. Po zakończeniu matury zapisał się na studia w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (dzisiaj Akademia Sztuk Pięknych) w Łodzi. Już jako student angażował się w działalność pedagogiczną, pracując jako niezrzeszony wychowawca uliczny oraz współpracując z domem dziecka. W międzyczasie założył nieformalną Grupę Resocjalizacyjną, która funkcjonowała przez ponad 10 lat.

Po ukończeniu studiów pedagogicznych z zakresu „pedagogiki opiekuńczej” na Uniwersytecie Łódzkim, podjął studia podyplomowe dotyczące „resocjalizacji” w Wyższej Szkole Pedagogiki Specjalnej (dziś Akademia Pedagogiki Specjalnej) w Warszawie. Przez 35 lat pracował z młodzieżą z trudnościami w Pogotowiu Opiekuńczym oraz w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym. Pracując przez około 10 lat jako nauczyciel przysposobienia obronnego, zdobył także doświadczenie w wykładaniu na Uniwersytecie Łódzkim oraz Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi (metodyka resocjalizacji), a przez jeden rok uczył na warszawskiej AWF (survival).

Od lat 80. XX wieku, Krzysztof organizował obozy survivalowe w Bieszczadach. Wziął udział w niezwykłym rajdzie Transsyberia (Gdańsk-Magadan-Gdańsk, 30 000 km), będąc odpowiedzialnym za kwestie przetrwania i jednocześnie korespondentem dla PAP Romualda Koperskiego. W 2005 roku współtworzył Międzynarodowy Festiwal Odkrywców, Podróżników i Ludzi Aktywnych Mediatravel w Łodzi, gdzie przedstawił temat survivalu oraz sylwetki jego prominentnych przedstawicieli. Interesują go różnorodne aspekty przetrwania, w tym psychologia przetrwania oraz fizjologia ekstremalna.

W swoim dorobku posiada publikacje w czasopiśmie „Survival”, a także prowadził strony internetowe, które były pierwszymi w Polsce poświęconymi tematyce survivalowej – powstała w 1997 roku oraz w 2013 roku ukazała się strona przedstawiająca survival z innej perspektywy. Od 2001 roku działa jako instruktor ratownictwa, który przeszedł trójstopniowy kurs w Wielkopolskim Centrum Edukacji Medycznej w Poznaniu. Krzysztof jest także prezesem oraz jednym z głównych założycieli Stowarzyszenia Polska Szkoła Surwiwalu, które powstało w 2010 roku.

W lutym 2013 roku, Krzysztof Kwiatkowski wraz z Pawłem Drozdem wziął udział w eksperymencie radiowym „Od zmierzchu do świtu”, polegającym na zimowym nocowaniu w lesie bez specjalistycznego sprzętu i odzieży. Eksperyment był transmitowany „na żywo” na antenie Programu III i zakończył się sukcesem. W 1998 roku został powołany przez sekretarz stanu Irenę Dzierzgowską do Zespołu ds. Reformy systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem. Krzysztof obecnie prowadzi badania nad survivalem jako metodą wspierania trudnej młodzieży, interesując się również procesami wychowawczymi w rodzinie oraz możliwością zastosowania metodyki survivalowej w poprawie relacji między dziećmi a rodzicami w okresie buntu młodzieżowego. Zajmuje się również problematyką survivalu dla osób niepełnosprawnych, a od 2008 roku aktywnie uczestniczy w projektach unijnych, które mają na celu wsparcie dzieci i młodzieży.

W ramach współpracy z zespołem specjalistów, Krzysztof Kwiatkowski projektuje kursy survivalowe przeznaczone dla polskich sił zbrojnych. W 2018 roku Centrum Informacyjne Lasów Państwowych opublikowało książkę „Leśny survival”, która została napisana przez niego jako pomysłodawcę, głównego autora oraz redaktora, przy współpracy z pięcioma innymi autorami oraz ilustratorem.

Definicja survivalu według Krzysztofa J. Kwiatkowskiego

Jedną z najprostszych definicji survivalu można uznać określenie go jako samoratownictwo. W istocie, survival obejmuje zespół postaw oraz świadomych działań, które mają na celu przygotowanie do przetrwania oraz umożliwienie przetrwania w nadchodzących, trudnych i skrajnych warunkach.

Można zauważyć, że survival jest sztuką przystosowywania się do zmieniających się warunków zewnętrznych, jak również umiejętnością kształtowania tych warunków według własnych potrzeb. Jest to szczególnie istotne w sytuacjach nagłych i nieprzewidzianych, kiedy brakuje podstawowych środków do życia oraz narzędzi.

Survival angażuje człowieka w działania, które mają na celu ochronę samego siebie, swojego gatunku, ale również środowiska naturalnego i społecznego, które go otacza. Można go rozumieć jako zbiór metod wychowawczych, w których występują elementy samorozwoju, terapii oraz resocjalizacji. W takim ujęciu, survival może być postrzegany jako „szkoła życia i przetrwania”.

Tego typu podejście można zakwalifikować do pedagogiki przygody, która jest związana z metodami takimi jak Outward Bound czy Erlebnis-Pädagogik. Doskonalenie umiejętności survivalowych często przybiera formę zabawy oraz rekreacji, czerpiąc jednocześnie inspirację z teorii ćwiczenia przygotowawczego Karla Groosa oraz z poglądów Jeana Piageta i Erika Eriksona.

Publikacje

Krzysztof Kwiatkowski, znany pedagog i autor, ma na swoim koncie wiele publikacji, które koncentrują się głównie na tematyce survivalu i resocjalizacji. Jego prace są dowodem na zaangażowanie w rozwijanie i propagowanie nowoczesnych metod wychowania. Poniżej przedstawiamy listę istotnych publikacji, które ukazały się w latach:

• 1996: „Survival po polsku„, F-ma Tomczak, ISBN 83-85797-79-3,
• 1996: „Refleksje o resocjalizacji – po pobycie w USA„, Opieka Wychowanie Terapia, 3(27),
• 2001: „Survival po polsku. Szkoła przeżycia dla normalnych i szalonych„, F-ma Tomczak, ISBN 83-85797-77-7,
• 2003: „Mój survival„, [w:] „SURVIVAL” nr 4-5 (4),
• 2007: „Survival, czyli sztuka przetrwania – możliwości wykorzystania programu w resocjalizacji„, [w:] Pospiszyl I., Konopczyński M. (red.), Resocjalizacja – w stronę środowiska otwartego, Pedagogium, APS, ISBN 83-922456-1-X,
• 2009: „Inni – wyznania bardzo osobiste„, [w:] Chrzanowska I., Jachimczak B., Podgórska-Jachnik D. (red.), Miejsce innego we współczesnych naukach o wychowaniu. T. 3., WSP/EGP Łódź, ISBN 978-83-926719-8-5,
• 2009: „Sztuka przetrwania – modus vivendi„, [w:] Bergier J., Sroka M. (red.), Survival w teorii i praktyce, Wyd. PWSZ im. Papieża Jana Pawła II Biała Podlaska, ISBN 978-83-61044-56-7,
• 2009: „Survivalowe rozmyślania„, [w:] Bergier J., Sroka M. (red.), Survival w teorii i praktyce, Wyd. PWSZ im. Papieża Jana Pawła II Biała Podlaska, ISBN 978-83-61044-56-7,
• 2009: „Szerokie horyzonty survivalu„, [w:] Dycht M., Marszałek L. (red.), Dylematy (niepełno)sprawności – rozważania na marginesie studiów kulturowo-społecznych, Wyd. Salezjańskie, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, ISBN 978-83-7201-398-9,
• 2010: „Survival„, [w:] Rokicka B. (red.), Poradnik pedagoga szkolnego, Wyd. Raabe Warszawa, ISBN 978-83-7696-089-0,
• 2010: „Zapomniane wpływy natury. Survival drogą do samego siebie?„, [w:] Hirszel K., Szczepanik R., Zbonikowski A., Modrzejewska D. (red.), Psychospołeczne uwarunkowania defaworyzacji dzieci i młodzieży, Wyd. Engram/Difin Warszawa, ISBN 978-83-7641-323-5,
• 2011: „Tacy sami inni„, [w:] Chrzanowska I., Jachimczak B., Podgórska-Jachnik D. (red.), Miejsce innego we współczesnych naukach o wychowaniu. T. 4., Wydawnictwo Naukowe WSP Łódź, ISBN 978-83-62684-08-3,
• 2012: „Przygoda survivalu„, [w:] Palamer-Kabacińska E., Leśny A. (red.), Edukacja przygodą, Fundacja Pracownia Nauki i Przygody Warszawa, ISBN 978-83-935273-1-1,
• 2012: „Wiem, że to możliwe… Praktyka łamiąca stereotypy w resocjalizacji„, [w:] Kantowicz E., Leszczyńska-Rejchert A. (red.), Stereotypy w pedagogice, pracy socjalnej i resocjalizacji, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit Toruń, ISBN 978-83-63955-07-6,
• 2015: „Survival po polsku. III Edycja„, Sagalara, Łódź, ISBN 978-83-62174-35-5,
• 2017: „Zachłyśnięcie pozytywną przygodą„, [w:] Głos Pedagogiczny (86), Poznań, luty,
• 2017: „Wstać, przynieść wody, narąbać drzewa„, [w:] Droga (15-16), Kraków, sierpień,
• 2017: „Nie ma uczniów trudnych„, [w:] Wychowawca (10), Kraków, październik,
• 2017: „Survival po polsku. Początek„, Sagalara, Łódź, ISBN 978-83-62174-45-4,
• 2017: „Survival po polsku. Sztuka i rzemiosło„, Sagalara, Łódź, ISBN 978-83-62174-46-1,
• 2017: „Survival po polsku. Ścieżki„, Sagalara, Łódź, ISBN 978-83-62174-47-8,
• 2018: „Leśny survival„, (współredaktor i współautor), Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, Warszawa, ISBN 978-83-63895-41-9,
• 2023: „Operacja Market-Garden; Oczami żołnierzy 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Stanisława Sosabowskiego„, (współautor z ojcem – Sławomirem Kwiatkowskim, redaktor), Fundacja Projekt Historia, Wrocław, ISBN 978-83-966519-0-7.

---

Oceń: Krzysztof Kwiatkowski (pedagog)

---