Marek Smurzyński, urodzony 10 czerwca 1954 roku w Łodzi, a zmarły 12 grudnia 2009 roku w Krakowie, był znanym polonistą, kulturoznawcą oraz iranistą. Jego wpływ na rozwój polskiej iranoznawstwa oraz działalność w opozycji antykomunistycznej czyni go postacią niezwykle ważną w polskiej kulturze współczesnej.
Smurzyński spędził swoje dzieciństwo na Bałutach, w skromnej rodzinie robotniczej. Już w latach 70. i 80. zaangażował się w działalność opozycyjną, stając się inicjatorem licznych akcji sprzeciwiających się reżimowi komunistycznemu. Działalność ta zyskała szczególne znaczenie po śmierci Stanisława Pyjasa, kiedy to, jako jeden z organizatorów, wziął udział w akcji petycyjnej studentów polonistyki w maju 1977 roku.
W okresie swojego studenckiego życia uczestniczył w wykładach Towarzystwa Kursów Naukowych w Łodzi oraz seminarium poświęconym kulturom wschodnim, kierowanym przez mgr. Sławomira Cieślikowskiego. Jego zainteresowania skłoniły go do podjęcia studiów doktoranckich z zakresu iranistyki w Warszawie, podczas których aktywnie działał w opozycji i kolportował podziemne wydawnictwa aż do 1980 roku.
W latach 90. XX wieku Marek Smurzyński zdecydował się na podjęcie pracy na Uniwersytecie Teherańskim. Tam, przez ponad dekadę, pełnił rolę wykładowcy literaturoznawstwa porównawczego oraz związał się z irańskim środowiskiem akademickim. W 1997 roku obronił doktorat z literatury perskiej na Uniwersytecie Teherańskim, a następnie nostryfikował go na Uniwersytecie Warszawskim.
Od 1998 roku był zatrudniony w Instytucie Filologii Orientalnej Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie przeszedł drogę od lektora do adiunkta, tworząc niezwykle cenione prace naukowe dotyczące literatury, kultury i historii Iranu. Jego osiągnięcia obejmowały również tłumaczenie perskiej poezji na język polski oraz tworzenie polskiej poezji w tłumaczeniu na język perski.
Smurzyński był również członkiem takich instytucji jak Societas Iranologica Europaea i The Middle East Studies Association, a także tłumaczem przysięgłym języka perskiego. W latach 1982-84 współpracował z firmą Budimex w Iranie, a w 2005 roku pełnił rolę tłumacza ISAF/NATO w Kabulu.
Jego życie zakończyło się w Krakowie, gdzie został pochowany na Cmentarzu Batowickim, pozostawiając po sobie niezwykle bogaty dorobek zarówno akademicki, jak i kulturowy.
Książki
Oto lista książek autorstwa Marka Smurzyńskiego, które wyróżniają się w jego dorobku literackim.
- W mgnieniu słów. Poezje Rumi, tłumaczył M. Smurzyński, Wydawnictwo Homini, ISBN 978-83-89598-63-9, 2008,
- Adam-ha ru-ye pol (pers. آدمها روی پل). Wybór poezji Wisławy Szymborskiej. Marek Smurzyński, Shahram Sheydaee, Choka Chakad, Wydawnictwo Nashr-e Markaz, Teheran, (w jęz. perskim) ISBN 964-305-294-X, 1997.
Przypisy
- RenataR. Rusek-Kowalska RenataR., In Memoriam: Marek Smurzyński (1954–2009), „Iranian Studies”, 43 (4), 2010, s. 549–550, DOI: 10.1080/00210862.2010.495607, ISSN 0021-0862 [dostęp 20.08.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Halina Augustyniak | Józef Macjon | Alicja Szymczak | Jadwiga Czarnecka | Krzysztof Kwiatkowski (pedagog) | Paweł Starosta | Aharon Kacir | Ewa Ziegler-Brodnicka | Marek Janiak | Anna Lanota | Tomasz Bocheński | Andrzej Pelisiak | Mieczysław Gajewicz | Violetta Krawczyk-Wasilewska | Gustaw Wuttke | Lesław Gajek | Maria Nalepińska | Teresa Skubalanka | Jacob Rubinovitz | Piotr StalmaszczykOceń: Marek Smurzyński