Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense, z siedzibą przy ul. Pomorskiej 18 w Łodzi, została zainicjowana przez Arnolda Mostowicza. Jej głównym celem jest podejmowanie różnorodnych działań, które mają na celu ochronę oraz zachowanie dorobku kulturowego Żydów łódzkich, a także przypomnienie i utrwalenie pamięci o tej ważnej i bogatej historii.
Od momentu rozpoczęcia działalności fundacji, szczególną uwagę skupiono na łódzkim cmentarzu żydowskim przy ulicy Brackiej, który jest największym tego typu miejscem w Europie. W ramach prowadzonych działań, w starej części cmentarza wytyczono, oczyszczono oraz oznakowano tablicami informacyjnymi aleje i ulice, co sprzyja zachowaniu pamięci o zmarłych oraz ich tradycjach.
Działalność
W 1998 roku dzięki dotacji uzyskanej od Fundacji Polsko-Niemieckiej, zainicjowano działania konserwatorskie dotyczące grobowca rodziny Jarocińskich, które zakończono w 2002 roku. Fundusze te pozwoliły również na zabezpieczenie mauzoleum rodziny Sielbersteinów. W 2004 roku przystąpiono do kolejnych prac zabezpieczających, które rozpoczęły pierwszy etap konserwacji mauzoleum rodziny Poznańskich. Dodatkowo, z dotacji rządowej z 2000 roku, wybudowano mur ogrodzeniowy, który znajduje się od strony ul. Zagajnikowej.
Środki gromadzone przez fundację, w tym te od Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, konserwatora zabytków Urzędu Miasta Łodzi oraz Związku Łodzian w Izraelu, są wykorzystywane na prace porządkowe na cmentarzu. Celem tych prac jest usunięcie roślinności, która zarasta kwatery oraz przeprowadzenie restauracji obiektów, które mają wyjątkową wartość historyczną i artystyczną. Fundacja również aktywnie poszukuje sponsorów dla projektów badawczych i popularyzatorskich związanych z łódzkim cmentarzem żydowskim.
W 2005 roku, dzięki dotacji od Josefa Buchmanna z Frankfurtu n. Menem, powstała komputerowa baza danych osób pochowanych na cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej. Wszystkie zebrane informacje zostały przekazane Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi. W ramach tych funduszy rozwijany jest również portal internetowy cmentarza, który umożliwia odnalezienie informacji o miejscu pochówku poszukiwanej osoby.
Warto zaznaczyć, że w 2004 roku, przy wsparciu Michaela Traisona i innych darczyńców, fundacja postawiła macewy na grobach osób, które miały szczególne zasługi i zmarły w getcie łódzkim. W tym samym roku, razem ze Związkiem Łodzian w Izraelu oraz byłymi uczniami Gimnazjum Józefa Aba, odrestaurowano zdewastowane grobowce jego rodziny, a macewę ufundował Jan Potz.
W 2004 roku, z pomocą miejskiego konserwatora zabytków i prywatnych darczyńców, rozpoczęto również budowę lapidarium na zewnętrznej stronie cmentarza. Lapidarium to powstaje z macew, które zostały przeniesione z części cmentarza przeznaczonej pod rozbudowę ul. Zagajnikowej, a prace te kontynuowane są do dziś.
W 2004 roku szczególnie istotnym celem była organizacja obchodów 60. rocznicy likwidacji getta łódzkiego. Na cmentarzu dokonano porządkowania Pola Gettowego, gdzie powstał obelisk upamiętniający zagładę Żydów łódzkich oraz rozpoczęto wytyczanie i znakowanie kwater w tej części cmentarza. Na podstawie dokumentacji przygotowanej przez fundację, w trakcie wizyt w Polsce w 2005 roku, żołnierze armii izraelskiej Cahalu ustawili 400 tabliczek imiennych na grobach, deklarując kontynuację tej ważnej pracy.
Fundacja przyczyniła się również do powstania Muzeum Miasta Łodzi w 1999 roku, tworząc gabinet pamięci prof. Jana Karskiego, wybitnego łodzianina, który w trakcie okupacji niemieckiej wielokrotnie przekazywał raporty polskiego podziemia do władz RP na uchodźstwie, a także alarmował organizacje żydowskie w USA o zagładzie Żydów.
W 2004 roku fundacja współpracowała z Muzeum Tradycji Niepodległościowych oraz Muzeum Kinematografii, organizując wystawę poświęconą likwidacji getta łódzkiego. W 2005 roku zorganizowano koncert muzyki klezmerskiej oraz występ kantora Bencjona Millera z okazji Dnia Holokaustu w ramach akcji Kolorowa Tolerancja.
Fundacja również aktywnie brała udział w akcjach mających na celu zwalczanie antysemityzmu, wspierając młodzież przy malowaniu napisów oraz organizując Malowanie Granic Getta w 2004 roku, dostarczając farbę potrzebną do tych działań.
Wśród zadań realizowanych przez fundację znajduje się również popularyzacja historii łódzkiej społeczności żydowskiej. Dzięki jej wsparciu powstały znaczące publikacje takie jak: „Polacy, Niemcy, Żydzi w Łodzi” pod redakcją prof. dr Pawła Samusia oraz „Getto łódzkie. Vademecum” autorstwa Juliana Baranowskiego.
W 2004 roku fundacja, we współpracy z Archiwum Państwowym w Łodzi oraz Oficyną Bibliofilów, wydała publikację „Żydzi wiedeńscy w getcie łódzkim”, a w 2005 roku, z okazji rocznicy śmierci, opracowano okolicznościowy druk poświęcony Arnoldowi Mostowiczowi. Fundacja wystąpiła również do Rady Miejskiej w Łodzi z propozycją nazwania ulicy prowadzącej do Parku Ocalałych jego imieniem oraz przedstawiła wnioski o nadanie patronatu nowym ulicom dla Józefa Aba i Abrama Cytryna, młodego poety, który został zamordowany w Auschwitz w 1944 roku.
Oprócz własnych działań, fundacja wspiera również inicjatywy osób trzecich, oferując pomoc przy tworzeniu tablic pamięci na murze cmentarza oraz wspierając potomków łódzkich Żydów w odnajdywaniu ich korzeni. Fundacja bierze również udział w organizacji pobytu kluczowych gości w Łodzi, takich jak ambasador USA, Wiktor Asch, oraz burmistrz Tel Awiwu, Ron Chuldaj.
Zakończenie prac porządkowych na Polu Gettowym, gdzie chowano zmarłych w getcie łódzkim, stanowi kluczowy cel fundacji, obok stworzenia pełnej dokumentacji fotograficznej oraz opracowania aktualnego planu cmentarza, który umożliwi dokładne oznakowanie miejsc pochówku.
Pozostałe obiekty w kategorii "Fundacje":
Fundacja Normalne Miasto – Fenomen | Fundacja Ulicy Piotrkowskiej | Instytut Spraw Obywatelskich | Fundacja na rzecz Kultury Żywej „Białe Gawrony” | Centrum Informacji Kulturalnej w Łodzi | Fundacja Gajusz | Fundacja Projekt ŁódźOceń: Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense