Abram Cytryn to postać, która zapisała się w historii polskiej literatury jako utalentowany pisarz i poeta. Urodził się 30 maja 1927 roku w Łodzi, jednak jego życie zakończyło się tragicznie w 1944 roku w Auschwitz-Birkenau.
Jego twórczość, pomimo krótkiemu życiu, może być świadectwem bogatej kultury żydowskiej w Polsce i jej wpływu na literaturę. Cytryn, jako artysta żydowskiego pochodzenia, staje się symbolem wielu twórców, których życia przerwał Holokaust.
Życiorys
Urodziny Abrama Cytryna miały miejsce w Łodzi, w rodzinie o żydowskich korzeniach. Był synem przemysłowca Jakuba Szymona Cytryna oraz Gołdy, z domu Pik. W młodości uczęszczał do prywatnego gimnazjum humanistycznego Icchaka Kacenelsona, które mieściło się przy ulicy Zawadzkiej 43. Jego pasja do pisania zaczęła się w wieku ośmiu lat, gdy zaczął tworzyć swoje pierwsze wiersze.
W okresie II wojny światowej Abram był uwięziony w Ghetto Litzmannstadt, gdzie kontynuował swoją twórczość literacką, pisząc zarówno wiersze, jak i opowiadania. W 1944 roku, razem z rodziną, został deportowany do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie zginął. W chwili wywózki zabrał ze sobą utwory, które sam uznał za swoje najlepsze dzieła. Po wojnie jego starsza siostra, Lucie, odnalazła w zbiorach rodzinnych jego wiersze oraz opowiadania, które pozostawił jako mniej wartościowe. Były one ukryte w mieszkaniu przy ulicy Starosikawskiej 12, które stanowiło ostatnie miejsce pobytu rodziny Cytrynów przed ich deportacją.
Obecnie prace Abrama Cytryna, spisane na przestrzeni 24 zeszytów, znajdują się w kolekcji Centrum Szymona Wiesenthala w Los Angeles. Na wniosek Jerzego Kropiwnickiego, krótki odcinek dawnej ul. Chryzantem, liczący 98 metrów i prowadzący od skrzyżowania z Bracką do głównej bramy nowego cmentarza żydowskiego w Łodzi, który znajduje się na Dołach, zyskał nazwę ul. Abrama Cytryna, upamiętniając w ten sposób jego znaczenie w kulturze żydowskiej oraz literaturze polskiej.
Twórczość
Twórczość Abrama Cytryna widzi światło dzienne w różnorodnych formach, które odzwierciedlają jego wnętrze oraz doświadczenia. Wszystkie jego dzieła niosą ze sobą silne emocje oraz przekaz, tworząc bogaty dorobek literacki.
- 2009: Wżarł się we mnie ból… Próby literackie Abrama Cytryna – dzieło to zawiera szczegółowe opracowanie jego dorobku, obejmujące zarówno utwory poetyckie, jak i prozatorskie,
- 2004: Pragnę żyć,
- 2000: Abram’s writing,
- 1998: Zeszyty,
- 1995: Les cahiers d’Abram Cytryn: récits du ghetto de Łódź; suivis des Souvenirs de Lucie Cytryn-Bialer,
- 1991: Wyrazić duszę getta.
Przypisy
- Ul. Abrama Cytryna zamiast Chryzantem?. Express Ilustrowany (przedruk w naszemiasto.pl), 07.03.2008 r. [dostęp 09.02.2011 r.]
- Przed 1939 była to część alei Cmentarnej, łączącej ulicę Wojska Polskiego (wówczas Brzezińską) z cmentarzem żydowskim – Katalog Ulice Łodzi, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. J. Piłsudskiego w Łodzi; Mapa historyczna z 1910 r., portal InterSIT.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Małgorzata Flegel-Siedler | Igor Stokfiszewski | Chaim Lejb Fuks | Paweł Edelman | Henryk Szwajcer | Artur Szyk | Włodzimierz Korcz | Antoni Starczewski | Aniela Menkes | Natalia Pacanowska-Haltrecht | Natan Szpigel | Henryk Leszczyński | Karolina Hałatek | Mariusz Kozłowski | Tomasz Wert | Eleonora Lorentz | Damian Kulec | Miłosz Magin | Aliska Lahusen | Rajmund AmbroziakOceń: Abram Cytryn