Paweł Edelman

---

Życiorys

Paweł Edelman jest cenionym operatorem filmowym i wykładowcą, który w swojej karierze zdobył uznanie zarówno na krajowej, jak i międzynarodowej scenie filmowej. Ukończył kulturoznawstwo na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie jego zainteresowania koncentrowały się na teorii oraz historii filmu, a następnie kontynuował naukę na PWSFTviT w Łodzi, który ukończył w 1990 roku.

Po zakończeniu nauki, przez krótki czas pełnił rolę wykładowcy historii filmu na pozyskanym wykształceniu w ojczystym uniwersytecie. Dodatkowo prowadził również ćwiczenia na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, co przyczyniało się do jego wszechstronnego rozwoju akademickiego.

W 1989 roku zadebiutował jako operator filmowy, pracując nad filmem fabularnym „Głuchy telefon”, który był reżyserowany przez Piotra Mikuckiego. Od tego momentu rozpoczęła się jego współpraca z wieloma uznawanymi reżyserami, takimi jak Władysław Pasikowski oraz Andrzej Wajda, dzięki czemu jego prace zyskały uznanie w branży filmowej.

Paweł Edelman zyskał międzynarodową sławę, w szczególności dzięki współpracy z renomowanym reżyserem Romanem Polańskim, co przyczyniło się do jego uznania jako jednego z najwybitniejszych operatorów filmowych.

W 2018 roku uzyskał tytuł doktora w dziedzinie sztuk filmowych, a w 2024 roku został uhonorowany tytułem profesora w tej samej dziedzinie, co świadczy o jego głębokiej wiedzy i wieloletnim doświadczeniu.

Jest także aktywnym członkiem wielu prestiżowych organizacji, takich jak Polska Akademia Filmowa, Europejska Akademia Filmowa (EFA), Amerykańska Akademia Filmowa oraz Stowarzyszenie Autorów Zdjęć Filmowych (PSC). Jest dumnym ojcem Macieja Edelmana, który także działa w branży filmowej jako operator, oraz Michała Edelmana, reżysera, co potwierdza rodzinną tradycję artystyczną.

Filmografia

Filmografia Pawła Edelmana jest niezwykle bogata i zróżnicowana, prezentując jego wszechstronność jako operatora filmowego i współpracownika wielu wybitnych reżyserów. Przyjrzyjmy się jego osiągnięciom w kolejności chronologicznej.

• 1989 – Głuchy telefon, reżyseria: Piotr Mikucki,
• 1991 – Kroll, reżyseria: W. Pasikowski,
• 1992 – Psy, reżyseria: W. Pasikowski,
• 1994 – Nastazja, reżyseria: A. Wajda,
• 1994 – Psy 2. Ostatnia krew, reżyseria: W. Pasikowski,
• 1996 – Słodko gorzki, reżyseria: W. Pasikowski,
• 1997 – Historie miłosne, reżyseria: Jerzy Stuhr,
• 1997 – Kroniki domowe, reżyseria: Leszek Wosiewicz,
• 1997 – Szczęśliwego Nowego Jorku, reżyseria: Janusz Zaorski,
• 1998 – Demony wojny według Goi, reżyseria: W. Pasikowski,
• 1999 – Operacja Samum, reżyseria: W. Pasikowski,
• 1999 – Pan Tadeusz,
• 1999 – Prawo ojca, reżyseria: Marek Kondrat,
• 2000 – Duże zwierzę, reżyseria: J. Stuhr,
• 2001 – Reich, reżyseria: W. Pasikowski,
• 2001 – Boże Skrawki, reżyseria: Yurek Bogayevicz,
• 2002 – Zemsta, reżyseria: A. Wajda,
• 2002 – Pianista, reżyseria: Roman Polański,
• 2004 – Ray, reżyseria: Taylor Hackford,
• 2005 – Oliver Twist, reżyseria: R. Polański,
• 2006 – Wszyscy ludzie króla, reżyseria: Steven Zaillian,
• 2007 – Katyń, reżyseria: Andrzej Wajda,
• 2009 – Tatarak, reżyseria: Andrzej Wajda,
• 2010 – Autor widmo, reżyseria: Roman Polański,
• 2011 – Rzeź, reżyseria: Roman Polański,
• 2011 – Roman Polański: moje życie, reżyseria: Laurent Bouzereau,
• 2012 – Pokłosie, reżyseria: Władysław Pasikowski,
• 2013 – Wenus w futrze, reżyseria: Roman Polański,
• 2013 – Wałęsa. Człowiek z nadziei, reżyseria: Andrzej Wajda,
• 2014 – Obywatel, reżyseria: Jerzy Stuhr,
• 2014 – Kamienie na szaniec, reżyseria: Robert Gliński,
• 2016 – Powidoki, reżyseria: Andrzej Wajda,
• 2016 – #WszystkoGra, reżyseria: Agnieszka Glińska,
• 2019 – J’accuse, reżyseria: Roman Polański,
• 2023 – The palace, reżyseria: Roman Polański.

Powyższa lista ukazuje, jak wszechstronny jest Paweł Edelman, który współpracował z wieloma renomowanymi osobistościami w polskim kinie. Jego prace są symbolem kreatywności i profesjonalizmu, które wniosły wiele do polskiej kinematografii.

Nagrody i odznaczenia

Paweł Edelman, jako uznany operator filmowy, zdobył liczne nagrody, które dowodzą jego talentu i wkładu w sztukę filmową. W 2005 roku otrzymał Hollywoodzką Nagrodę Filmową w kategorii „Operator roku”, co było istotnym osiągnięciem w jego karierze.

• 1991: Kroll – najlepsze zdjęcia FPFF Gdynia,
• 1996: Zdjęcia dla Operacja Samum,
• 1997: Kroniki domowe – Brązowa Żaba Camerimage,
• 1997: Kroniki domowe – najlepsze zdjęcia FPFF Gdynia,
• 1999: Demony wojny według Goi – (nominacja) Orzeł, najlepsze zdjęcia,
• 2000: Pan Tadeusz – Orzeł, najlepsze zdjęcia,
• 2002: Boże skrawki – (nominacja) Orzeł, najlepsze zdjęcia,
• 2002: Pianista – Europejska Nagroda Filmowa dla najlepszego operatora,
• 2003: Pianista – Orzeł, najlepsze zdjęcia,
• 2003: Pianista – César, najlepsze zdjęcia,
• 2003: Pianista – (nominacja) BAFTA, najlepsze zdjęcia,
• 2003: Pianista – (nominacja) Oscar, najlepsze zdjęcia,
• 2008: Katyń – Orzeł, najlepsze zdjęcia.

W 2014 roku Edelman został uhonorowany Marburger Camera Preis oraz Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, co dodatkowo potwierdza jego wyjątkowe osiągnięcia w dziedzinie operatorstwa filmowego. Jego prace pozostają inspiracją dla wielu młodych twórców.

---

Oceń: Paweł Edelman

---