Władysław Pasikowski, urodzony 14 czerwca 1959 roku w Łodzi, to znakomity polski reżyser oraz scenarzysta filmowy.
Jego wkład w polską kinematografię jest nieoceniony, a dorobek twórczy wyróżnia się oryginalnością i innowacyjnością.
Życiorys
Władysław Pasikowski urodził się w rodzinie z wieloma związkami z kinematografią, będąc synem łódzkiego biletera kinowego. W latach 1978–1983, wspólnie z Pawłem Edelmanem, studiował kulturoznawstwo, koncentrując się na filmoznawstwie na Uniwersytecie Łódzkim. Obok tej edukacji, kontynuował naukę w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Teatralnej i Telewizyjnej w Łodzi w latach 1983-1988. Po zakończeniu tych studiów, rozpoczął pracę jako asystent Andrzeja Konica, pomagając mu przy tworzeniu serialu telewizyjnego „Pogranicze w ogniu”.
Pasikowski zyskał uznanie dzięki wsparciu Juliusza Machulskiego, producenta jego dwóch pierwszych projektów filmowych: „Kroll” (1991) oraz „Psy” (1992). Obie produkcje wzbudziły wielkie kontrowersje wśród widowni, lecz odnotowały znaczący sukces frekwencyjny. Roli głównej w „Krollu” podjął się Bogusław Linda, kreując postać porucznika, który poszukuje dezertera, podczas gdy w filmie „Psy” odgrywał rolę byłego esbeka Franza Maurera, starającego się przystosować w Polsce przechodzącej kryzys zbrodni w erze transformacji ustrojowej. Oba tytuły zdobyły uznanie na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych za reżyserię i idealnie oddały nastrój społeczeństwa, które obawiało się zmian oraz możliwości utraty bezpieczeństwa w obliczu rosnącej przestępczości.
W reżyserskiej karierze Pasikowskiego kontynuowano wątek popularności „Psów” poprzez sequel „Psy 2. Ostatnia krew” (1994), a także filmem młodzieżowym „Słodko gorzki” (1996) oraz dramatem wojennym „Demony wojny według Goi” (1998). Ciekawym przedsięwzięciem było również „Operacja Samum” (1999), film sensacyjny na temat rzeczywistej misji polskiego wywiadu w czasie I wojny w Zatoce Perskiej, mającej na celu odbicie amerykańskich szpiegów. Mimo to, żaden z tych tytułów nie odniósł sukcesu na miarę „Psów”.
Niepowodzenie „Reichu” (2001), który niezamierzenie przyczynił się do postrzegania go jako parodii wcześniejszych filmów reżysera, skłoniło go do chwilowego wycofania się z produkcji filmowej. W latach 2004–2008 zajął się reżyserią serialu telewizyjnego „Glina”. Współpracował także z Andrzejem Wajdą przy scenariuszu do „Katyń” (2007) oraz z Patrykiem Vegą w „Hansie Klossie. Stawka większa niż śmierć” (2012). Powrót do kina głównego nurtu nastąpił dzięki dreszczowcowi „Pokłosie” (2011), gdzie dwaj bracia odkryli tragiczną prawdę o morderstwie Żydów w ich miasteczku, które zyskując popularność, wzbudzało kontrowersje z powodu swoich tematów, lecz doprowadziło do przypomnienia o pogromie w Jedwabnem.
W 2014 roku Pasikowski zrealizował film „Jack Strong”, który przyniósł mu wiele pochwał, w tym nagrodę za reżyserię, za sprawą rolę Marcina Dorocińskiego odtwórcy postaci Ryszarda Kuklińskiego, w kontekście politycznego thrillera. Jego film „Pitbull. Ostatni pies” (2018) stanowił powrót do serii policyjnych produkcji Patryka Vegi, który został przyjęty jako skuteczna reanimacja cyklu. Mniej pozytywnie został odebrany „Kurier” (2019), opowiadający o działalności Jana Nowaka-Jeziorańskiego w okresie II wojny światowej, który spotkał się z krytyką za przedstawianie postaci jako symbol czystości patriotycznej, co zdewaluowało jego rolę w wierze w sukces akcji.
Debiut teatralny Pasikowskiego miał miejsce w 2002 roku w warszawskim Teatrze Powszechnym, gdzie zaadaptował sztukę Edwarda Albeego „Kto się boi Virginii Woolf?” z udziałem Agnieszki Krukówny, Marka Kondrata, Szymona Bobrowskiego i Krystyny Jandy w kluczowych rolach. Ponadto jest autorem powieści science fiction „Ja, Gelerth”, która zdobyła nominację do Nagrody im. Janusza A. Zajdla w 1993 roku.
W 2014 roku Pasikowski został uhonorowany Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za swoje wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury, a w roku 2015 otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Filmografia
Władysław Pasikowski to jeden z najbardziej uznawanych twórców polskiego kina, którego dorobek artystyczny obejmuje zarówno filmy, jak i seriale telewizyjne. W swojej karierze zrealizował wiele znaczących projektów, które wpisały się w kanon polskiej kinematografii.
- Pogranicze w ogniu (serial telewizyjny 1988–1991) – asystent reżysera,
- Kroll (1991) – reżyseria, scenariusz,
- Psy (1992) – reżyseria, scenariusz,
- Psy 2. Ostatnia krew (1994) – reżyseria, scenariusz,
- Słodko gorzki (1996) – reżyseria, scenariusz, obsada aktorska (wampir na przyjęciu),
- Demony wojny według Goi (1998) – reżyseria, scenariusz,
- Operacja Samum (1999) – reżyseria,
- Reich (2001) – reżyseria, scenariusz, obsada aktorska,
- Katyń (2007) – scenariusz (współautor),
- Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć (2012) – scenariusz,
- Pokłosie (2012) – reżyseria, scenariusz,
- Jack Strong (2013) – reżyseria, scenariusz,
- Pitbull. Ostatni pies (2018) – reżyseria, scenariusz,
- Kurier (2019) – reżyseria, scenariusz,
- Psy 3. W imię zasad (2020) – reżyseria, scenariusz.
Wśród jego osiągnięć znajdują się również znakomite dzieła telewizyjne, takie jak Glina, które miało premierę w TVP w latach 2003–2008. Pasikowski wyreżyserował dwa sezony tego serialu, tworząc łącznie 25 odcinków, które zdobyły uznanie widzów i krytyków.
Nagrody filmowe
Władysław Pasikowski, znany polski reżyser i scenarzysta, może pochwalić się licznymi wyróżnieniami filmowymi przyznawanymi mu w ciągu jego kariery. Poniżej znajdują się najważniejsze nagrody, które zdobył:
- 2012: Złota Kaczka za film Kroll w kategorii Najlepszy polski film sensacyjny,
- 1996: Nagroda Złote Lwy za film Słodko gorzki 21 FPFF w kategorii Nagroda za reżyserię,
- 1995: Nagroda „Valenciennes” za film Psy w kategorii: Nagroda Główna,
- 1994: Nagroda „Valenciennes” za film Psy w kategorii: Nagroda za reżyserię,
- 1994: Nagroda Złote Lwy za film Psy 19 FPFF Nagroda Przewodniczącego Komitetu Kinematografii dla najbardziej kasowej produkcji roku,
- 1993: Złota Kaczka za film Psy w kategorii: najlepszy film polski,
- 1992: Nagroda Złote Lwy za film Psy 17 FPFF w kategorii Nagroda za reżyserię,
- 1991: Nagroda Grand Fajans za film Kroll Przegląd Polskich Filmów Fabularnych we Włocławku,
- 1991: Nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP – Syrenka Warszawska za film Kroll,
- 1991: Nagroda Złote Lwy za film Kroll 16 FPFF w kategorii Nagroda Specjalna Jury,
- 1991: Nagroda Złote Lwy za film Kroll 16 FPFF w kategorii Nagroda za debiut reżyserski,
- 1991: Nominacja Złote Lwy za film Kroll 16 FPFF w kategorii Najlepszy film,
- 1991: Nominacja Złote Lwy za film Kroll 16 FPFF w kategorii Najlepszy scenariusz.
Przypisy
- Małgorzata Fiejdasz: Władysław Pasikowski. culture.pl. [dostęp 01.10.2016 r.]
- “Psy 3. W imię zasad”: Linda i Pazura na pierwszych zdjęciach z planu. Onet.pl. [dostęp 15.07.2019 r.]
- PITBULL. OSTATNI PIES. W starym, dobrym stylu [online], Film.org.pl, 17.03.2018 r. [dostęp 21.12.2019 r.]
- Pitbull. Ostatni pies nie zastąpi kultowych Psów, ale to powrót serii, na jaki wszyscy czekali [online], rozrywka.blog – Cyfrowy styl życia, 16.03.2018 r. [dostęp 21.12.2019 r.]
- MichałM. Walkiewicz MichałM., Poczta Polska – Recenzja filmu Kurier (2019) [online], Filmweb [dostęp 21.12.2019 r.]
- Recenzja – „Kurier”: Daleko od Hollywood [online] [dostęp 21.12.2019 r.]
- ArturA. Wyrzykowski ArturA., KURIER [online], nieskonczone.pl [dostęp 21.12.2019 r.]
- a b Władysław Pasikowski [online], Culture.pl [dostęp 21.12.2019 r.]
- Kroll [online], FilmPolski [dostęp 21.12.2019 r.]
- Psy [online], FilmPolski [dostęp 21.12.2019 r.]
- Słodko-gorzki [online], FilmPolski [dostęp 21.12.2019 r.]
- Demony wojny według Goi [online], FilmPolski [dostęp 21.12.2019 r.]
- Operacja Samum [online], FilmPolski [dostęp 21.12.2019 r.]
- Jack Strong [online], FilmPolski [dostęp 21.12.2019 r.]
- 59 odznaczonych za zasługi dla wolności [online], prezydent.pl, 05.06.2014 r. [dostęp 05.06.2014 r.]
- Wręczenie medali „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis”, [w:] www.mkidn.gov.pl [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 21.10.2015 r. [dostęp 25.12.2022 r.]
- Lubelski 2015 ↓, s. 625–627.
- Lubelski 2015 ↓, s. 627.
- Lubelski 2015 ↓, s. 668–669.
- Lubelski 2015 ↓, s. 652.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Piotr Hertel | Katarzyna Śmiechowicz | Piotr Dejmek | Tadeusz Kokietek | Karol Szczeciński | Włodzimierz Kotkowski | Michał Sobociński | Ewa Maria Morelle | Janina Borońska | Bogdan Dowlasz | Mirosław Pietkiewicz | Andrzej Sapkowski | Piotr Bańka | Marian Lichtman | Tomasz Kasprzyk (muzyk) | Aleksander Marten | Jolanta Hanisz | Jerzy Śliwiński | Grażyna Bacewicz | Dobrosław MaterOceń: Władysław Pasikowski