Natan Szpigel to postać o niezwykle interesującej biografii, który wzbogacił polski krajobraz artystyczny swoimi unikalnymi dziełami. Urodził się w 1886 roku w Łodzi, mieście znanym z bogatej tradycji przemysłowej i kulturalnej, która w tamtym okresie stawała się centrum artystycznym Polski. Jako malarz i rysownik żydowskiego pochodzenia, Szpigel pozostawił po sobie ślady nie tylko w formie swoich prac, ale także jako świadek swojej epoki.
Jego życie zakończyło się tragicznie w 1942 roku w Treblince, co stanowi smutny element historii wielu twórców z tamtych lat. Pomimo dramatycznych okoliczności, jego dziedzictwo artystyczne wciąż inspiruje i skłania do refleksji nad kulturą oraz historią Żydów w Polsce.
Życiorys
Natan Szpigel był istotną postacią w polskiej sztuce, a jego życie i twórczość zasługują na szczegółowe przedstawienie. Członek ugrupowania Srebrny Wóz oraz łódzkiego Startu, Szpigel zaczynał swoją karierę artystyczną w Łodzi. Jego debiut miał miejsce w 1918 roku na wystawie organizowanej przez Stowarzyszenie Artystów i Zwolenników Sztuk Pięknych.
W 1921 roku prace Szpigela były prezentowane w Warszawie, co otworzyło mu drzwi do dalszego rozwoju artystycznego, a następnie, dzięki stypendium, wyjechał do Rzymu. Tam uczył się w Akademii Greinera oraz w pracowni Henryka Glincensteina. Lata 1923–1925 spędził w Berlinie, Dreźnie i Paryżu. W 1924 roku jego prace zaprezentowano w paryskim Salonie Jesiennym.
W 1927 roku jego dzieła pojawiły się w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi, a rok później znów na wystawie w Warszawie. W okresie 1929–1931 Szpigel wielokrotnie podróżował do Paryża, Wenecji i Londynu, gdzie w 1930 miał indywidualną wystawę w żydowskim muzeum Ben Uri Literary and Art Society. Kolejne wystawy odbyły się w Krakowie w 1934 roku oraz w Warszawie i Lwowie w 1937 roku.
Ogromny wpływ na twórczość Szpigela miała tradycja ekspresjonistyczna, w której obrębie tworzył i współpracował z grupą „Jung Idysz” oraz poznańskim „Buntem”. Na początku swojej kariery artysta skupiał się na tematyce społecznej, przedstawiając m.in. prace takie jak Wyzyskiwany i Nędza, które ukazywały trudności egzystencjalne ówczesnego społeczeństwa. W późniejszym okresie malował portrety, pejzaże oraz martwe natury, stosując często technikę akwarelową.
Regularnie twórczo współpracował z Kazimierzem Dolnym, tworząc w tym malowniczym otoczeniu. Podczas II wojny światowej przebywał w łódzkim getcie, gdzie stworzył szereg rysunków ukazujących dramatyczne realia niewolniczej pracy Żydów, ich nędzę oraz głód. Te dzieła przetrwały, a obecnie można je znaleźć w zbiorach Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Przypisy
- Mordechaj Canin, Przez ruiny i zgliszcza. Podróż po stu zgładzonych gminach żydowskich w Polsce, tłum. Monika Adamczyk-Garbowska, Warszawa 2018 r., s. 84.
- Miniony świat. Malarstwo Artystów Żydowskich. Katalog wystawy w Galerii Rynku Sztuki, Łódź 27.08.2004 r. – 04.09.2004 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Abram Cytryn | Małgorzata Flegel-Siedler | Igor Stokfiszewski | Chaim Lejb Fuks | Paweł Edelman | Henryk Szwajcer | Artur Szyk | Włodzimierz Korcz | Antoni Starczewski | Aniela Menkes | Henryk Leszczyński | Karolina Hałatek | Mariusz Kozłowski | Tomasz Wert | Eleonora Lorentz | Damian Kulec | Miłosz Magin | Aliska Lahusen | Rajmund Ambroziak | Jerzy HutekOceń: Natan Szpigel