Kowalszczyzna (Łódź)

---

Historia

Osada Kowalszczyzna, założona na terenach szlacheckich, miała swoje początki na obszarach przylegających do Chojny, nieopodal granicy z rządowym majątkiem Wiskitno. Granica ta podążała wzdłuż dzisiejszych ulic Bławatnej oraz Przyjacielskiej i sąsiadowała ze gruntami osady młyńskiej wsi Wiskitno.

Na tym obszarze istniał młyn wodny, znany jako Młynek Wiskicki, który znajdował się nad rzeką Olechówką. Kowalszczyznę założył około 1800 roku Benedykt Górski, ówczesny właściciel dóbr w Chojnach. W celu zwiększenia dochodów swojego majątku, Górski wcześniej zainicjował kolonię rolniczą na terenach leśnych, znaną jako Olędry Chojeńskie (dzisiejsza wieś Dąbrowa w Łodzi), oraz osadę szklarską Huta Chojeńska, znajdującą się w rejonie ulic Śląskiej i Ujejskiego.

Kowalszczyzna była trzecią z takich osad. Biorąc pod uwagę jej lokalizację nad Olechówką, można przypuszczać, że Górski planował założenie zakładu produkcji metalowej, znanym jako kuźnica, wykorzystującego energię wody. Niestety, zamiar ten najwyraźniej okazał się niewykonalny, ponieważ według „Tabeli miast, wsi, osad Królestwa Polskiego” z 1827 roku, opisującej stan z około 1822 roku, w osadzie Kowalszczyzna znajdowały się zaledwie dwa domy, w których mieszkało 20 osób stanu włościańskiego.

Regulacje pouwłaszczeniowe z lat 1865-70 doprowadziły do powiększenia obszaru osady, wytyczając działki rolnicze dla uwłaszczonych mieszkańców gminy Chojny. Około 1930 roku wieś liczyła już 17 domów mieszkalnych, zlokalizowanych głównie przy dzisiejszej ul. Śląskiej. Po 1935 roku zainicjowano parcelację najstarszej części wsi na działki budowlane, które znajdowały się w pobliżu Olechówki.

W latach 1942/43 obszar Kowalszczyzny przecięty został nasypem linii kolejowej Chojny – Bedoń. Warto zaznaczyć, że wieś została włączona w granice administracyjne miasta Łodzi w dniu 1 stycznia 1940 roku, jednak ten status został anulowany 19 stycznia 1945 roku, a ponownie Kowalszczyzna została włączona w lutym 1946 roku.

Historia administracyjna

Historia administracyjna Kowalszczyzny sięga 1867 roku, kiedy to stała się częścią gminy Chojny. W okresie międzywojennym obszar ten należał do powiatu łódzkiego, wchodzącego w skład województwa łódzkiego. W 1921 roku Kowalszczyzna miała zaledwie 82 mieszkańców, co wskazuje na jej niewielki rozwój w tamtym czasie.

Ważnym momentem w dziejach Kowalszczyzny jest 1 września 1933 roku, kiedy to miejscowość włączono do nowo utworzonej gromady Dąbrowa, która obejmowała również wieś Dąbrowa oraz Chojny E. Takie połączenie miało na celu efektywniejsze zarządzanie terenem oraz sprzyjanie lokalnemu rozwojowi.

Okres II wojny światowej przyniósł wiele zmian, z kolei Kowalszczyzna została włączona do III Rzeszy, co miało znaczący wpływ na losy mieszkańców. Po zakończeniu działań wojennych, wieś na krótko powróciła do powiatu łódzkiego w ramach województwa łódzkiego. Jednak już 13 lutego 1946 roku, Kowalszczyzna została włączona do Łodzi, co zacieśniło jej powiązania z miastem i zmieniło jej status administracyjny.

Granice

Granice Kowalszczyzny są szczegółowo określone, obejmując zarówno ulice, jak i ich lokalizację w stosunku do okolicy. Wschodnią granicę Kowalszczyzny stanowi linia ulic Bławatnej i Przyjacielskiej, która wyznacza częściowy zarys tej dzielnicy.

Północna granica biegnie w przybliżeniu wzdłuż równoleżnikowej części ulicy Lodowej, co również wpływa na organizację przestrzenną tego obszaru.

Jeżeli chodzi o wschodnią granicę, ta znajduje się około 60–80 metrów na zachód od linii ulicy Przedborskiej, znanej wcześniej jako ulica Zygmunta.

Natomiast południowa granica jest zarysowana w przybliżeniu według przedłużenia ulicy Kurczaki na wschód, aż do ul. Przyjacielskiej, co dopełnia z zakres granic tej części Łodzi.

---

Oceń: Kowalszczyzna (Łódź)

---