Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi to instytucja edukacyjna, która funkcjonowała do 1945 roku. Było to miejsce, w którym młodzież zdobywała wiedzę oraz umiejętności, a jego działalność miała duży wpływ na lokalną społeczność.
Gimnazjum znajdowało się w budynku przy obecnej Alei Tadeusza Kościuszki 65 w Łodzi, co czyniło je dobrze zlokalizowanym punktem na mapie edukacyjnej miasta. Obecnie, ta ulica, znana jako Aleja Tadeusza Kościuszki, jest miejscem wielu wydarzeń kulturalnych i społecznych w Łodzi.
Początki
Szkoła została założona dzięki ukazowi carskiemu z 1905 roku, który umożliwiał tworzenie placówek edukacyjnych z narodowym językiem wykładowym na terenie zaboru rosyjskiego. Komitet Budowy Gimnazjum zawiązany został pod koniec 1907 roku, w skład którego weszli m.in. Ernst Leonhardt oraz Louis Schweikert, reprezentujący środowisko niemieckich przemysłowców.
Gimnazjum rozpoczęło swoją działalność we wrześniu 1908 roku. Początkowo lekcje odbywały się w wynajętym budynku przy ul. Pańskiej. Zadanie zaprojektowania nowego obiektu powierzono niemieckiemu architektowi Otto Herrngringowi. W sierpniu 1909 roku złożono kamień węgielny pod budowę nowej siedziby przy ówczesnej ul. Rozwadowskiej, dzisiejszej ul. Zamenhofa, w sąsiedztwie Alei Tadeusza Kościuszki.
Budowa zakończyła się w 1910 roku, a od tego czasu Gimnazjum funkcjonowało w nowym budynku aż do 1945 roku. Po II wojnie światowej, prawdopodobnie od drugiej połowy 1945 roku, a z pewnością od 1946 do 1952 roku, budynek stał się siedzibą Centralnej Szkoły Partyjnej PPR, a później PZPR.
W późniejszych latach mieściło się tu nieistniejące już X Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej. Od 1970 roku w budynku działał Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej oraz Instytut Anglistyki Uniwersytetu Łódzkiego. W 1981 roku budynek stał się kluczowym miejscem strajku studentów z łódzkich uczelni.
W 2014 roku nieruchomość przy al. Kościuszki została zakupiona przez Sąd Apelacyjny w Łodzi. Ponadto, budynek został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/307 w dniu 10 grudnia 1984 roku.
Budynek
Budynek, który przedstawia przykład modernizmu berlińskiego, został wzniesiony na planie przypominającym literę „L”, wzbogacony o różne elementy posecesyjne. Na jego fasadzie można dostrzec dekoracyjne motywy klasyczne, w tym reliefy przedstawiające efebów, które dodają mu wyjątkowego charakteru.
Wejście do obiektu usytuowane jest w sposób asymetryczny, nad którym można zobaczyć kartusz z wizerunkiem sowy oraz ula, do którego z latami pszczoły, co symbolizuje mądrość oraz pracowitość. Ściany budynku pokryte są tynkiem żłobkowanym, co nadaje im szczególny urok. Na elewacji od strony ulicy Zamenhofa uwagę zwracają płaskorzeźby z dwoma marabutami, które nadają budynkowi elegancki wygląd.
Cały gmach wieńczy mansardowy dach, a poziome ciągi dużych okien umieszczonych w pilastrach delikatnie dzielą jego elewację, dodając jej harmonii. Co więcej, charakterystycznym elementem architektonicznym, mieszczącym się w okrągłej wieżyczce wznoszącej się na narożniku budynku, było pierwsze w Łodzi obserwatorium astronomiczne.
Dyrektorzy szkoły
Na przestrzeni lat, Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi miało wielu dyrektorów, z których każdy wnosił coś unikalnego do rozwoju instytucji. Poniżej przedstawiamy listę osób, które pełniły tę funkcję na różnych etapach jej historii:
- 1906–1910 – Heinrich Johannsen,
- 1910–1918 – Hugo von Eltz,
- 1918–1921 – dr Alfred Wolf,
- 1921–1928 – Felix von Ingersleben,
- 1928–1929 – prof. dr Edmund Erdmann,
- 1929–1933 – Bruno Guthke,
- 1933–1937 – Franciszek Michejda,
- 1937–1939 – Władysław Gluchowski,
- 1939–1942 – dr Martin Petran,
- 1942–1945 – Ernst Wechselberg.
Nauczyciele
W naszej analizie nauczycieli, niezwykle istotne jest zwrócenie uwagi na wybitne postacie związane z Niemieckim Gimnazjum Reformowanym w Łodzi, które odegrały kluczową rolę w kształtowaniu edukacji w tym regionie.
- Fryderyk Beckman,
- August Gerhardt,
- Eugen Oskar Kossmann,
- Erhard Patzer.
Absolwenci
Zagadnienia dotyczące absolwentów Niemieckiego Gimnazjum Reformowanego w Łodzi są niezwykle interesujące i wzbogacają historię tej instytucji. W gronie znanych uczniów znajdują się:
- Samuel Aronson – wybitny polski chirurg,
- Dorota Friedler – utalentowana polska tancerka,
- Alfred Kiss – znany niemiecki fotograf,
- Eugen Oskar Kossmann – polsko-niemiecki historyk oraz geograf,
- Fryderyk Kunitzer – utalentowany niemiecki malarz,
- Eugen Nippe – niemiecki działacz polityczny,
- Erhard Patzer – polsko-niemiecki przyrodnik,
- Jerzy Rawicz – uznany polski pisarz.
Każdy z tych absolwentów przyczynił się do rozwoju swojego zawodu oraz pozytywnie wpłynął na społeczeństwo. Warto bliżej poznać ich osiągnięcia i wpływ na różne dziedziny życia, które po sobie pozostawili.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 07.02.2020 r.]
- KrzysztofK. Stefański KrzysztofK., BłażejB. Ciarkowski BłażejB., Modernizm w architekturze Łodzi XX wieku, Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2018 r., s. 29.
- Mariusz Kurman, Dokumentacja Badań Konserwatorskich Budynku Dawnej Szkoły - Niemieckiego Gimnazjum Reformowanego w Łodzi ul. AL. T Kościuszki 65 (dawniej ul. Spacerowa lub Promenada), Łódź 2015, s. 3.
- a b Budynek filologii przy Kościuszki sprzedany, 10.12.2014 r., tvp.pl
Pozostałe obiekty w kategorii "Szkoły":
Ogólnokształcąca Szkoła Baletowa im. Feliksa Parnella w Łodzi | Szkoła Zgromadzenia Kupców w Łodzi | Szpital Pediatryczny im. Janusza Korczaka w Łodzi | VIII Liceum Ogólnokształcące im. Adama Asnyka w Łodzi | XII Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w Łodzi | XIII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Piotrowiczowej w Łodzi | XXI Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa w Łodzi | XXIII Liceum Ogólnokształcące im. ks. prof. Józefa Tischnera w Łodzi | XXIV Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej-Curie w Łodzi | XXV Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Łodzi | IV Liceum Ogólnokształcące im. Emilii Sczanieckiej w Łodzi | III Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Łodzi | II Liceum Ogólnokształcące im. Gabriela Narutowicza w Łodzi | I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika w Łodzi | XXXI Liceum Ogólnokształcące im. Ludwika Zamenhofa w Łodzi | XXX Liceum Ogólnokształcące im. ks. bpa Ignacego Krasickiego | XXVI Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego w ŁodziOceń: Niemieckie Gimnazjum Reformowane w Łodzi