Pomnik Władysława Stanisława Reymonta w Łodzi

---

Historia budowy

Inspiracja do zbudowania pomnika znanego pisarza pojawiła się we wrześniu 1976 roku, gdy łódzki Cech Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych obchodził swoje 150-lecie, przypadające na 1977 rok. W krótkim czasie powołano specjalny komitet honorowy, którego przewodniczącym został Bolesław Koperski, ówczesny I sekretarz Komitetu Łódzkiego PZPR. Stanisław Wójcik, ruchomy duch łódzkiego rzemiosła, pełnił rolę przewodniczącego komitetu organizacyjnego.

W odpowiedzi na ogłoszony w 1977 roku konkurs, spośród pięciu nadesłanych propozycji, wybrano projekt Wacława Wołosewicza – uzdolnionego rzeźbiarza. Artysta, urodzony w 1911 roku w Wilnie, osiedlił się po II wojnie światowej w Łodzi i był wykładowcą w Akademii Sztuk Pięknych im. Władysława Strzemińskiego. Warto nadmienić, że Wołosewicz był również współautorem takich pomników jak Wdzięczności Armii Czerwonej w parku im. księcia Józefa Poniatowskiego, a także Czynu Rewolucyjnego w parku Czynu Rewolucyjnego oraz w parku im. Józefa Piłsudskiego na Zdrowiu.

Uroczysta ceremonia wmurowania aktu erekcyjnego miała miejsce 15 października 1977 roku na placu Reymonta, a dokonał jej Bolesław Koperski. W trakcie uroczystości Iwona Kapuścińska, reprezentująca młodzież szkolną z Łodzi, zobowiązała się do zorganizowania zbiórki surowców wtórnych, aby zgromadzić środki na budowę pomnika. Dzięki tej inicjatywie, a także składkom społecznym oraz zbiórce złomu, łącznie udało się zebrać przekroczoną kwotę 1 175 355 złotych.

W procesie tworzenia figury W. Reymonta istotną rolę odegrały łódzkie Zakłady Sprzętu Przeciwpożarowego „Progaz”, które wykonały odlew. To przedsięwzięcie było unikalne w dziejach tych zakładów, ponieważ gotowy odlew ważył aż 4 tony i składał się z 21 poszczególnych elementów. Cokół, na którym figura stoi, został wyprodukowany z granitu strzegomskiego przez Borowskie Kamieniołomy Drogowe z Borowa k. Strzegomia. Na przedniej ścianie cokół pomnika znajduje się autograf pisarza, co dodaje mu charakterystycznej wartości artystycznej.

Obiekt wokół pomnika, wykonany z betonu, powstał dzięki pracy łódzkiego Kombinatu Robót Drogowych. Cały proces budowy dokumentował łódzki fotograf Włodzimierz Małek, który był zatrudniony w Łódzkiej Drukarni Prasowej. Ideę udokumentowania budowy pomnika zaczerpnął od pomysłodawców – Cechu Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych. W dniach 9–27 września 2013 roku, na wystawie zorganizowanej w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Łodzi, zaprezentowano ponad 60 zdjęć autorstwa Małka pod tytułem „Jak powstawał pomnik Władysława Reymonta”, z okazji obchodów 35-lecia odsłonięcia tego szczególnego obiektu.

Uroczystość odsłonięcia

Pomnik Władysława Reymonta swoją obecność w Łodzi zaznaczył wyraźnie podczas uroczystości odsłonięcia, która miała miejsce 21 października 1978 roku o godzinie 11:00. Wydarzenie to zgromadziło znaczną liczbę osób, w tym I sekretarza KŁ PZPR oraz przewodniczącego Rady Narodowej m. Łodzi Bolesława Koperskiego, a także prezydenta m. Łodzi Józefa Niewiadomskiego. Wśród uczestników znalazł się również sekretarz i członek Prezydium Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego Edward Zgłobicki, prezes Zarządu Centralnego Związku Rzemiosła Andrzej Zawarczyński, sekretarz Zarządu Głównego Związku Literatów Polskich Jan Koprowski oraz licznie zebrani mieszkańcy Łodzi i okolicznych wsi, które łączyły się z postacią W. S. Reymonta.

W imieniu Cechu Rzemiosł Metalowych i Elektrotechnicznych, na ręce Bolesława Koperskiego, przekazanie pomnika miastu odbyło się poprzez starszego cechu Henryka Blocha. Po tym ważnym momencie, przemówienia wygłosili Bolesław Koperski oraz Jerzy Wawrzak, pełniący funkcję prezesa zarządu oddziału łódzkiego Związku Literatów Polskich.

Po odsłonięciu pomnika, przed jego postacią kwiaty złożyli przedstawiciele organizacji politycznych i społecznych, młodzież oraz członkowie rodziny pisarza. Uroczystość zakończyła się odegraniem hymnu państwowego, co podkreśliło jej znaczenie.

Dodatkowo, z okazji odsłonięcia pomnika, w Ogólnokształcącej Szkole Muzycznej I i II stopnia im. Henryka Wieniawskiego urządzono wystawę pt. „Łódź Reymontowi”, połączoną z seminarium poświęconym twórczości pisarza oraz jego powiązaniom z Łodzią. Po zakończeniu seminarium, Bolesław Koperski uhonorował osoby, które w szczególny sposób przyczyniły się do budowy pomnika. Wśród nagród znalazły się:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – dla Stanisława Wójcika, przewodniczącego komitetu organizacyjnego,
• Złoty Krzyż Zasługi – dla Edwarda Skuli,
• Srebrne Krzyże Zasługi – dla Bogdana Chrzanowskiego i Janusza Szczepańskiego,
• Brązowe Krzyże Zasługi – dla Zbysława Dreslera, Henryka Tobiańskiego i Romana Zielińskiego,
• Odznaki Honorowe Miasta Łodzi – dla Bogdana Chrzanowskiego, Wacława Glapskiego, Andrzeja Szałkowskiego, Czesława Telerzyńskiego, Zdzisława Walczaka oraz Wacława Wołosewicza, który był autorem projektu pomnika,
• odznaki Zasłużonego Działacza Kultury – dla Kazimierza Karpińskiego, Edwarda Skuli, Janusza Szczepańskiego, Wacława Wołosewicza oraz Stanisława Wójcika.

W pobliżu

W bezpośredniej okolicy pomnika Władysława Stanisława Reymonta odkryjemy szereg interesujących miejsc, które warto odwiedzić.

• Na północ znajduje się park im. Władysława Stanisława Reymonta oraz Biała Fabryka Geyera, oba stanowiące cenne zabytki;
• na południe usytuowany jest plac Niepodległości, obok którego wznosi się pomnik św. Faustyny Kowalskiej;
• warto również zwrócić uwagę na dworek Ludwika Geyera, usytuowany przy ulicy Piotrkowskiej 286;
• zachwyca także kamienica Jana Starowicza „Pod Góralem” umiejscowiona przy ulicy Piotrkowskiej 292.

---

Oceń: Pomnik Władysława Stanisława Reymonta w Łodzi

---