Park im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, znany także pod nazwą Park na Zdrowiu, to nie tylko jeden z największych parków w Łodzi, ale także miejsce o bogatej historii, które zasługuje na szczególną uwagę. Jego powierzchnia wynosi imponujące 188,21 ha, co czyni go jednym z najbardziej rozległych terenów zielonych w tym mieście.
Usytuowany w rejonie alei Unii Lubelskiej, park otacza wiele ulic, w tym Srebrzyńska, Krakowska, Krzemieniecka oraz Konstantynowska. Jest to doskonałe miejsce na spędzanie wolnego czasu, relaks oraz delektowanie się pięknem naturalnym i historycznym tego obszaru.
Historia
W połowie XIX wieku tereny, na których obecnie znajduje się park, były częścią miejskich lasów. Niestety, w czasie I wojny światowej powierzchnia tego zielonego obszaru została znacząco zredukowana, spadając z około 400 ha do zaledwie 115 ha. Pierwsza wizja przekształcenia tych terenów w park została przedstawiona już w 1904 roku przez Teodora Chrząńskiego, który jest także znany z realizacji parku Poniatowskiego oraz parku Sienkiewicza. Jednakże, ten projekt nigdy nie został zrealizowany. W miarę upływu czasu, różni projektanci proponowali własne koncepcje zagospodarowania przestrzeni, a wśród nich znalazł się między innymi Edward Ciszkiewicz, bracia Zajkowscy oraz E. Templin. Ostateczną wersję planu ustalił Stefan Rogowicz.
We wszystkich projektach starano się zachować istniejące fragmenty lasu oraz wyznaczyć obszary przeznaczone do uprawiania sportu i rekreacji. Park ten zachował swój pierwotny charakter aż do dziś. Prace nad jego zagospodarowaniem rozpoczęły się w latach 20. XX wieku, a do 1928 roku na terenach parku zasadzono blisko 300 000 drzew, wykopano stawy oraz zorganizowano tereny sportowe z stadionem i kortami tenisowymi.
W latach 30. XX wieku powstał również ogród zoologiczny, zakończono budowę stadionu, ogródka jordanowskiego i strzelnicy, a także wieży spadochronowej. Dodatkowo, w tym okresie zrealizowano pierwszy w Łodzi ogród działkowy, ciągnący się wzdłuż wschodniej granicy parku, tuż przy torach kolejowych. Wkrótce przed II wojną światową tempo prac znacznie zwolniło, głównie z powodu niedoboru funduszy, w wyniku czego nie wszystkie pomysły Rogowicza zostały zrealizowane, w tym m.in. planowane tereny wystawowe.
W zamyśle parku znalazł się również Ogród Botaniczny, który został ostatecznie zrealizowany dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku i dziś stanowi odrębny obiekt. Cały park został zaprojektowany w kształcie półkola, z wschodnią częścią przylegającą do alei Unii Lubelskiej. Zachodnią granicą parku są ulice Krakowska i Krzemieniecka, a jego przestrzeń rozcina ulica Konstantynowska, przy której rosną dwa rzędy lip krymskich.
Na północ od ulicy Konstantynowskiej znajduje się Pomnik Czynu Rewolucyjnego, który został odsłonięty w 1975 roku w miejscu, gdzie wcześniej stała zniszczona przez hitlerowców Kolumna Rewolucjonistów z 1923 roku. Pomnik ten upamiętnia rewolucjonistów straconych w latach 1905-1907, którzy w tym miejscu zostali pochowani.
27 maja 2019 roku na Wzgórzu Niepodległości, usypanym na miejscu dawnej rosyjskiej strzelnicy wojskowej, która między 1906 a 1908 rokiem służyła jako miejsce straceń, odsłonięto Pomnik Pamięci Łódzkich Rewolucjonistów – Bojowników o Wolność.
Przyroda
Park na Zdrowiu jest miejscem, które zachwyca różnorodnością przyrody. Położona w jego sercu leśna część parku obejmuje szereg gatunków drzew, w tym sosnę zwyczajną, brzozę brodawkowatą, dąb szypułkowy, grab oraz olchę czarną, która preferuje tereny podmokłe. Dodatkowo, można tu podziwiać ogród dendrologiczny, w którym zgromadzono rzadko spotykane odmiany drzew, takie jak świerk pospolity w odmianie wężowej oraz olsza czarna odmiany strzępolistnej.
W ogrodzie można również znaleźć egzotyczne gatunki, które nie występują naturalnie w naszym klimacie, takie jak tulipanowiec oraz platan klonolistny. Dziś cały obszar parku, wraz z otaczającymi go terenami, określa się jako kompleks leśno-rekreacyjny na Zdrowiu. W jego skład wchodzą nie tylko parki, ale również:
- ogród botaniczny,
- ogród zoologiczny,
- ogródek dendrologiczny,
- lunapark,
- tereny sportowe (w tym kąpielisko Fala),
- rezerwat przyrody Polesie Konstantynowskie.
W parku znajduje się także 18 drzew uznawanych za pomniki przyrody, w tym:
- brzoza brodawkowata (220 cm),
- 3 buki pospolite (115, 230, 300 cm),
- dąb czerwony (265 cm),
- 2 dęby szypułkowe (250 i 310 cm),
- kasztanowiec biały (255 cm),
- 2 klony srebrzyste (235, 260 cm),
- 2 lipy drobnolistne (305 i 320 cm),
- 2 skrzydłorzechy kaukaskie (225 i 285 cm),
- wierzba biała odm. zwisła (245 cm),
- oraz dwie grupy klonów srebrzystych (37 egz. o obw. pni 65 – 270 cm, oraz 14 egz. o obw. 205 – 300 cm).
Każde z tych drzew jest uznawane za cenny element lokalnej przyrody, wzbogacający park i przyciągający miłośników natury.
Przypisy
- Odsłonięto pomnik Łódzkich Rewolucjonistów - Bojowników o Wolność [online], Urząd Miasta Łodzi [dostęp 28.05.2019 r.]
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodorowania przestrzennego miasta Łodzi [online], październik 2010 r., s. 43 [dostęp 21.04.2017 r.]
- Rejestr zabytków nieruchomych województwa łódzkiego. nid.pl, 30.06.2012 r., s. 37 [dostęp 24.01.2013 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Parki":
Park nad Jasieniem w Łodzi | Park Skrzywana w Łodzi | Park Źródła Olechówki | Plac Piastowski w Łodzi | Skwer im. Maksymiliana Kolbego w Łodzi | Stawy Jana w Łodzi | Park 3 Maja w Łodzi | Skwer im. Henryka Dubaniewicza w Łodzi | Park im. księcia Józefa Poniatowskiego w Łodzi | Park przy ul. Brójeckiej w Łodzi | Park im. Tadeusza Rejtana w Łodzi | Park im. Szarych Szeregów | Park im. Stanisława Staszica w Łodzi | Park im. Legionów w Łodzi | Park im. Adama Mickiewicza w Łodzi | Park Baden-Powella w Łodzi | Park im. Jana Kilińskiego w Łodzi | Park Widzewska Górka w Łodzi | Park Sielanka w Łodzi | Park przy ul. Konnej w ŁodziOceń: Park na Zdrowiu