Park im. Szarych Szeregów

---

Historia

Historia parku im. Szarych Szeregów, który został stworzony w latach 1961–1964, sięga czasów drugiej wojny światowej, kiedy to teren ten znajdował się w obrębie getta żydowskiego. W celu utworzenia parku, dokonano wyburzenia części istniejącej zabudowy oraz wyrównano teren, który w latach 50. XX wieku był w złym stanie, pełnym śmieci. Park zaprojektował K. Chrabelski, wprowadzając nie tylko zieleń, ale również kompleks wypoczynkowy.

W południowej części obszaru powstały różnorodne udogodnienia takie jak basen z brodzikiem dla dzieci, boiska do siatkówki i badmintona, ogród jordanowski, a także sztuczne lodowisko. Obecnie możemy korzystać tylko z Pływalni „Promienistych”. Co więcej, park jest początkiem Szlaku pamięci ofiar hitlerowskiego ludobójstwa.

W obrębie placu zabaw stoi pomnik-głaz, który został odsłonięty 12 maja 1963 roku z okazji upamiętnienia działalności Młodzieżowego Oddziału Gwardii Ludowej „Promieniści”. Uroczystość miała miejsce w 20. rocznicę bitwy z Niemcami, a na pomniku widnieje nieczytelny obecnie napis:

W hołdzie bohaterskim bojownikom łódzkiej organizacji młodzieżowej, w dwudziestą rocznicę walk z hitlerowskim okupantem, park ten zostaje nazwany imieniem Promienistych. Harcerze Chorągwi Łódzkiej 1963 roku.

W latach 2004-2005 zrealizowano modernizację parku, której elementami były m.in. przebudowa alejek oraz uzupełnienie nasadzeń. Odtworzono także pomnik, a przed Pomnikiem Pękniętego Serca powstał nowy wybrukowany plac. W parku przybyło również roślinności, w tym unikalne gatunki, takie jak wiąz górski odmiany Camperdowna, zwany również wiązem płaczącym, a także klon pospolity odmiany Drummonda.

Pomnik Martyrologii Dzieci

Większość terenu parku rozciąga się na północ od ul. Boya-Żeleńskiego, ograniczona ulicami Staszica, Plater, Górniczą oraz Marysińską. W środkowej części, w pobliżu ul. Brackiej, znajduje się Pomnik Martyrologii Dzieci, znany jako Pomnik Pękniętego Serca. Został on zaprojektowany przez Jadwigę Janus i odsłonięty 9 maja 1971 roku, w rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem. Monument ośmiometrowej wysokości przedstawia pęknięte serce, z wychudzonym chłopcem umieszczonym w szczelinie. Postać ta czerpie inspirację z fotografii byłego więźnia obozu dziecięcego, Edwarda Barana.

Na płycie przy pomniku odnajdujemy napis:

Odebrano Wam życie, dziś dajemy Wam tylko pamięć.

Pomnik został wzniesiony w celu upamiętnienia dzieci, które stały się ofiarami tzw. prewencyjnego obozu policji bezpieczeństwa dla młodzieży polskiej w Łodzi (Polen-Jugendverwahrlager der Sicherheitspolizei). Obóz, który rozpoczął swą działalność w grudniu 1942 roku, ulokowany był w rejonie ulic Plater, Brackiej, Górniczej oraz Sporny. Został otoczony wysokim murem, a w jego wnętrzu znajdowały się wieżyczki strzelnicze oraz reflektory.

W myśl założeń obozu, umieszczano tu dzieci, które znalazły się w nieodpowiednich okolicznościach życiowych. Zarządzenie Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy zalecało umieszczanie „przestępców lub dzieci zaniedbanych w wieku od 8 do 16 lat”. Dzieci, które osiągnęły wiek 16 lat, były przewożone do obozów koncentracyjnych. Przez oboz przeszło od kilku do kilkunastu tysięcy dzieci, z których nieliczne przeżyły do 18 stycznia 1945 roku, kiedy oboz został wyzwolony. Wysoka śmiertelność, spowodowana głodem, surowymi warunkami pracy oraz brutanym traktowaniem dzieci, składała się na tragiczny bilans tego miejsca.

Pomnik został wzniesiony z inicjatywy byłych uczniów Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Głuchych w Przemyślu. Akt erekcyjny wmurowano 13 września 1969 roku, a w jego treści dedykowano:

Niech przekaże przyszłym pokoleniom nasze wspólne wołanie: nigdy więcej wojny, nigdy więcej obozów.

Co roku, 1 czerwca, w Międzynarodowy Dzień Dziecka, przed pomnikiem odbywają się uroczystości z udziałem członków Koła Byłych Więźniów Hitlerowskiego Obozu Koncentracyjnego dla Dzieci i Młodzieży w Łodzi. Od roku 1988 wręczane są też medale „Serce – Dziecku”, które są przyznawane dorosłym, zasłużonym w pracy na rzecz dzieci. Kapituła, która przyznaje te medale, składa się z uczniów gimnazjów oraz szkół średnich, a co roku wyróżniani są ci, którzy w szczególny sposób przyczyniają się do wsparcia młodego pokolenia.

---

Oceń: Park im. Szarych Szeregów

---