Willa Ludwika Grohmana

---

Historia

Willa, będąca integralną częścią historycznego zespołu fabrycznego, zyskała swoje miejsce w południowo-zachodniej części kwartału zamkniętego ulicą Tylną. Jej historia zaczyna się w latach 40. XIX wieku, kiedy to wzniesiono pierwsze budynki, w tym parterowy dom mieszkalny Traugotta Grohmana – ojca Ludwika. Nieopodal, przy ulicy Targowej, powstała pierwsza przędzalnia z tkalnią, która stanowiła kluczowy element tego założenia. W 1881 roku, kilka lat po śmierci swojego ojca, Ludwik Grohman zdecydował się na budowę okazałej rezydencji, która otoczona została dziedzińcem oraz oficyną gospodarczą i mieszkalną, a także oranżerią, wszystko to w sąsiedztwie pięknego ogrodu.

Willa, zaprojektowana w stylu renesansu włoskiego, została stworzona według projektu uznanego architekta Hilarego Majewskiego. Do jej wejścia prowadziła okazała brama i furta, wykonane z kutej kraty, które były ozdobione podwójnymi filarami oraz przylegającą kordegardą. W 1894 roku, po ślubie syna – Leona Grohmana, willa przeszła istotne zmiany. Została rozbudowana i podzielona na dwie części dla rodziców oraz dzieci. Tak powstała nowa część z paradną klatką schodową i ogrodem zimowym, która zyskała dodatkowe pomieszczenia. W 1913 roku nastąpiła kolejna rozbudowa, która objęła część południowo-wschodnią, gdzie dobudowano piętrowy aneks z osobnym wejściem.

Wejście główne, prowadzące do reprezentacyjnego holu, obramowane było portykiem filarowym, co nadawało całej aranżacji elegancji. Główna klatka schodowa stanowiła oś komunikacyjną, łączącą wnętrza zajmowane przez liczne pokolenia rodziny. W przeciwieństwie do typowych willi, parter miał nieregularny układ, który łączył pomieszczenia zarówno reprezentacyjne, jak i mieszkalne. Wnętrze wypełniały tradycyjne elementy, takie jak jadalnia, biblioteka, salon, gabinety oraz sala balowa. Gabinet z kominkiem oraz sala koncertowa stanowią szczególne atrakcje architektoniczne, w których zachowały się oryginalne żyrandole. Na terenie willi znajdowały się również windy, w tym osobowa oraz trzy dźwigi gospodarcze wyprodukowane przez firmę berlińską.

Wnętrza willi wyróżniały się przepychem oraz luksusem, a ich wystrój z bogatymi sztukateriami zawierał alegoryczne przedstawienia malarskie i rzeźbiarskie. Do ich aranżacji użyto szlachetnych materiałów takich jak marmur oraz różnorodne gatunki drewna, z elementami polichromii i marmoryzowania, które imitowały drogie gatunki kamieni oraz drewna. Całość utrzymana była w estetyce renesansu włoskiego. Warto również zauważyć, że willa otoczona była ogrodem, który zaaranżowano równolegle z jej budową, a obecne tereny tego ogrodu to park im. J. Kilińskiego.

Willa ta była miejscem wielu wydarzeń kulturalnych, w tym kręcono tam film Wojciecha Marczewskiego pt. Ucieczka z kina „Wolność”, w którym zrealizowano pamiętną scenę upadku głównej postaci po wejściu na dach.

---

Oceń: Willa Ludwika Grohmana

---