Andrzej Braun

---

Życiorys

Rodzina Andrzeja Brauna miała bogate korzenie. Jego matka, Anna z Żylińskich (1889–1952), pochodziła z rodziny szlacheckiej, a ojciec, Jan Tymoteusz Braun (ur. 1887), był wnukiem górala z Bawarii. Jego przodek przybył do Łodzi w poszukiwaniu pracy w połowie XIX wieku. Jan Braun od 1926 roku kierował Szkołą Powszechną nr 30 im. św. Stanisława Kostki w Łodzi. Działał także jako lider okręgowy Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz pełnił funkcję prezesa Polskiej Organizacji Wojskowej w tym regionie. Andrzej miał dwóch braci – Włodzimierza (ur. i zm. w 1917) oraz Michalinę Wisłocką (1921–2005), znaną lekarz-ginekologa i seksuolożkę, a także brata Jana (1926–2015), sumerologa.

Andrzej ugotował zdany przedmiot matury w Łodzi, kończąc naukę w wieku 16 lat. W 1939 roku aplikował do Szkoły Morskiej w Gdyni. Przed II wojną światową rodzina mieszkała w pomieszczeniu służbowym przy szkole, której dyrektorem był jego ojciec. W październiku 1939 roku rodzina została wykwaterowana z powodu przejęcia szkoły przez niemieckich okupantów. Po krótkim pobycie w obozie przesiedleńczym na Radogoszczu w Łodzi, zostali przetransportowani do Krakowa. Tam osiedli w wsi Narama, gdzie ojciec Andrzeja objął stanowisko nauczyciela i pozostał do końca okupacji, podczas gdy Michalina przeprowadziła się do Warszawy, gdzie za mąż wyszła.

Andrzej Braun był żołnierzem ZWZ-AK już od 1940 roku, a w 1944 roku brał udział w działaniach partyzanckich na Kielecczyźnie. Po wojnie zadebiutował w 1946 roku jako poeta na łamach tygodnika „Kuźnica” (Łódź). Kształcił się na filologii polskiej zarówno na Uniwersytecie Łódzkim, jak i na Uniwersytecie Wrocławskim. Uczęszczał także do Wydziału Dramatycznego w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie. W 1947 roku wstąpił do PPR, a później, od 1948 do 1968 roku, był członkiem PZPR. W 1949 roku rozpoczął pracę w wydziale kultury KC PZPR.

W latach 1950–1952 pełnił ważną rolę w redakcji tygodników „Nowa Kultura” jako kierownik działu poetyckiego, a także w „Sztandar Młodych”. W okresie 1953–1954 pracował w szpitalu Polskiego Czerwonego Krzyża w Korei Północnej, a później jako korespondent wojenny dziennika „Trybuna Ludu” w Pekinie (1954-1956). W międzyczasie, od 1957 do 1963 roku, pełnił funkcję kierownika literackiego Zespołu Filmowego „Droga”, a w latach 1963–1966 kierował Redakcją Filmową Telewizji Polskiej.

W latach 1973–1974 uzyskał stypendium University of Iowa w USA. Od 1975 roku był prezesem Polskiego Klubu Conradowskiego, a od 1994 przewodniczącym Rady Kultury przy prezydencie RP. W nocy 23 sierpnia 1980 roku podpisał apel 64 wybitnych osobistości do władz o rozpoczęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami. Pełnił także funkcję prezesa Stowarzyszenia Pisarzy Polskich w latach 1990-1993.

Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 51-1-5). Jego wybranka, Zofia ze Świeżawskich (1918–1995), była matką ich córki Ewy Braun, która odniosła sukces jako scenograf i dekorator.

Twórczość

Tomiki poezji

• Szramy,
• Reportaż serdeczny,
• Młodość,
• Wiosna sześciolatki (wspólnie z Andrzejem Mandalianem i Wiktorem Woroszylskim).

Powieści

• Lewanty,
• Zdobycie nieba,
• Próżnia,
• Próba ognia i wody,
• Bunt,
• Rzeczpospolita chwilowa,
• Wallenrod,
• Królestwo konieczności.

Tomy opowiadań

• Zwycięzcy znad Tatu-Ho,
• Noc długich noży,
• Piekło wybrukowane i inne opowiadania.

Inne (reportaże, opowieści, szkice)

• W kraju odzyskanych przyjaciół,
• Blask ciemności,
• Samolotem i lektyką,
• Śladami Conrada,
• Kreacje Costaguany. Świat południowoamerykański u Conrada,
• Piękna śmierć (opowiadanie z maja 1946).

Ordery i odznaczenia

Andrzej Braun został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego zasługach w różnych dziedzinach.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Medal Zasługi (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna),
• Medal Zwycięstwa (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna),
• Odznaka Honorowa Ochotniczych Wojsk Chińskich.

Nagrody

Andrzej Braun, znany polski pisarz, zdobył liczne nagrody za swoją twórczość literacką, które doceniały jego nieprzeciętne umiejętności i wkład w literaturę.

• 1955 – wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za powieść Lewanty,
• 1972 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za powieść Próżnia,
• 1976 – nagroda Instytutu Wydawniczego CRZZ za powieść Próba ognia i wody,
• 1998 – nagroda literacka im. W. Reymonta.

Ekranizacje

Temat dotyczący ekranizacji utworów Andrzeja Brauna łączy się z różnorodnymi filmowymi adaptacjami jego pracy. Obejmuje to różne formy artystyczne, które przenoszą literackie idee na duży ekran.

---

Oceń: Andrzej Braun

---