Franciszek Dominiak, znany polski aktor, przyszedł na świat 28 sierpnia 1897 roku w Łodzi. Jego życie artystyczne oraz osobiste pozostawiło znaczący ślad w polskiej kulturze.
Nie tylko jego talent, ale także wpływ, jaki miał na polskie kino, czynią go postacią wartą zapamiętania.
Odszedł z tego świata 23 października 1984 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo aktorskie.
Życiorys
Franciszek Dominiak, syn Józefa, przyszedł na świat w 1897 roku w Łodzi. W tym właśnie mieście ukończył kursy dramatyczne, co dało mu możliwość rozpoczęcia kariery aktorskiej na scenie Teatru Polskiego w latach 1915-1917. Po okresie łódzkim, jego kroki skierowały się do Poznania, gdzie w sezonie 1921/22 występował w Teatrze Narodowym, a w nadchodzącym sezonie 1922/23 grał w Teatrze Polskim, który był znacznie doceniany przez lokalną społeczność.
W latach 1923-1925 związał się z Teatrem Miejskim w Lublinie, a w sezonie 1925/26 występował w Teatrze Nowym w Poznaniu. W latach 1926-1928 dodał do swojego dorobku artystycznego występy w Teatrze Miejskim w Bydgoszczy. Po tych doświadczeniach, związał się z warszawskimi scenami, grając w Teatrze Polskim, a także w Małym Teatrze w latach 1928-1932. Od 1932 roku kontynuował swoją karierę w Teatrze Narodowym, Letnim, Polskim oraz Nowym, aż do 1939 roku.
W obliczu nadchodzącej II wojny światowej, Dominiak przygotowywał się do pozostania w zespole Teatru Narodowego na sezon 1939/40. Jednak losy wojny przerwały te plany. W 1939 roku zagrał w filmie „Przybyli do wsi żołnierze”, choć niestety produkcję wstrzymał wybuch konfliktu.
W okresie II wojny światowej, jego działalność artystyczna w Warszawie przekształciła się w występy w programach jawnego teatru Niebieski Motyl w latach 1940-1941. Wkrótce potem zmuszony był podjąć pracę jako kelner. Często mylnie posądzany był o występ w niemieckim filmie propagandowym „Heimkehr”, gdzie zagrał Bolesława Dominiaka, co budziło wiele kontrowersji w jego życiu.
Po zakończeniu wojny, w sezonie 1945/46 dołączył do zespołu Miejskich Teatrów Dramatycznych w Warszawie. Jeszcze w tym samym sezonie przeszedł do Teatru Polskiego w Warszawie, gdzie wziął udział w powojennej inscenizacji „Majątek albo imię Józefa Korzeniowskiego”. Z Teatrem Polskim był związany aż do przejścia na emeryturę, którą ogłosił na zakończenie sezonu 1966/67. W 1973 roku otrzymał tytuł członka zasłużonego SPATiF-ZASP, co było ukoronowaniem jego długoletniej kariery scenicznej.
Franciszek Dominiak był mężem Janiny z Leszczyńskich, która zmarła w 1991 roku. Zmarł w Warszawie, a 29 października 1984 roku został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 63B-5-22).
Filmografia
Franciszek Dominiak, utalentowany aktor, wystąpił w wielu filmach, które zdobyły uznanie w polskiej kinematografii. Poniżej przedstawiamy jego bogatą filmografię:
- 1929: Grzeszna miłość jako Kuba Świda,
- 1931: Dziesięciu z Pawiaka jako pułkownik żandarmerii Zienkow,
- 1932: Księżna Łowicka jako spiskowiec,
- 1933: Ostatnia eskapada,
- 1934: Śluby ułańskie,
- 1935: Dzień wielkiej przygody jako przemytnik,
- 1936: Barbara Radziwiłłówna jako wojewoda Piotr Kmita,
- 1936: Pan Twardowski jako Brzękalski, rządca w majątku Twardowskiego,
- 1936: Róża jako strażnik więzienny,
- 1937: Pan redaktor szaleje,
- 1937: Płomienne serca jako sierżant Zwardoń,
- 1937: Trójka hultajska,
- 1937: Znachor,
- 1938: Dziewczyna szuka miłości jako Stefan Korzon, przyjaciel Kotlicy,
- 1938: Florian jako Skalec, ordynans generała von Fredena,
- 1938: Kościuszko pod Racławicami jako Bartosz Głowacki,
- 1938: Szczęśliwa trzynastka,
- 1939: Czarne diamenty jako sztygar Świtała.
Ordery i odznaczenia
Franciszek Dominiak, znany jako aktor, został odznaczony wieloma wyróżnieniami w uznaniu za jego osiągnięcia zawodowe. Oto niektóre z jego odznaczeń:
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany w dniu 13 listopada 1953,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 19 stycznia 1955.
Przypisy
- Cmentarze Bródzieńskie [online], brodnowski.grobonet.com [dostęp 29.12.2023 r.]
- Adam Gaafar: HEIMKEHR. Film, który miał uzasadniać niemiecką agresję na Polskę. film.org.pl, 12.04.2017 r. [dostęp 06.02.2021 r.]
- Ci Polacy grali dla Hitlera. Fakt, 29.06.2016 r. [dostęp 06.02.2021 r.]
- Franciszek Dominiak, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 06.02.2021 r.]
- To nie Franciszek Dominiak grał w Heimkehr. „Wieczór”. 05.06.1948 r. brak numeru strony
- B. S.. „Przybyli do wsi żołnierze...”. „Światowid”. Nr 34, s. 20, 20.08.1939 r.
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- a b M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej - w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
- Dominiak, Bolesław. Baza osób polskich - Polnische Personendatenbank. [dostęp 06.02.2021 r.] (niem.).
- Franciszek Dominiak w bazie filmpolski.pl
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jan Goślicki | Bogdan Niewinowski | Jarosław Pilarski | Hanna Bedryńska | Sławomir Ćwiek | Piotr Mikucki | Paweł Jach | Andrzej Braun | Jerzy Tadeusz Mróz | Aldona Orłowska | Zbigniew Kotecki | Bolesław Nawrocki | Edward Skórzewski | Adam Tarn | Włodzimierz Jan Zakrzewski | Robert Miniak | Eliza Kruszczyńska | Jarosław Bielski | Borys Szyc | Włodzimierz Olszewski (reżyser)Oceń: Franciszek Dominiak (aktor)