Eliezer Grynfeld

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Eliezer Grynfeld urodził się jako jedynak. Po rozwodzie jego rodziców, pozostał wyłącznie z matką, co znacząco wpłynęło na jego wczesne lata. Mieszkał w Łodzi przy ul. Nowomiejskiej 4 i uczęszczał do polskiej szkoły podstawowej, gdzie zdobywał podstawowe wykształcenie. Uzupełniał swoją edukację judaistyczną pod okiem mełameda, co ukierunkowało jego dalsze życiowe wybory. Po zakończeniu szkoły podstawowej kontynuował naukę w polskim gimnazjum popołudniowym, równocześnie pracując w sklepie, najpierw w obuwniczym, a później w papierniczym. W kolejnych latach, aż przez dwa lata, Eliezer był zatrudniony w fabryce, której produkty były sprzedawane w miejscu jego pracy.

W Litzmannstadt Getto

W kwietniu 1940 roku, w atmosferze rosnącego zagrożenia, Eliezer oraz inne rodziny żydowskie zostali zmuszeni do osiedlenia się w getcie, które hitlerowcy utworzyli na terenie dzielnicy Bałuty. Początkowo pracował jako listonosz w poczcie gettowej, a następnie przez dwa lata pełnił funkcję urzędnika w szpitalu. Ostatnie dwa lata jego pobytu w getcie minęły na pracy w administracji, gdzie był urzędnikiem u Jakubowicza, pomocnika Chaima Mordechaja Rumkowskiego, znanego Przełożonego Starszeństwa Żydów w Litzmannstadt Getto. W okresie tym Grynfeld prowadził notatki, które można określić mianem pamiętnika. Niestety, dokumenty te zaginęły podczas transportu do obozu.

Getto zostało zlikwidowane 29 sierpnia 1944 roku, co zbiegło się z ostatnim transportem Żydów do Auschwitz. Po zakończeniu akcji deportacyjnej, pozostała w Łodzi grupa żydowskich więźniów, która zajmowała się porządkowaniem terenów getta oraz odzyskiwaniem cennego mienia, które zostało ukryte przez mieszkańców przed deportacją. Eliezer Grynfeld znajdował się wśród tej grupy. Jego wywóz do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen-Oranienburg miał miejsce dopiero 21 października 1944 roku, gdzie otrzymał numer obozowy 107846. W marcu 1945 roku, w obliczu likwidacji obozu, więźniowie zostali zmuszeni do marszu, znanego jako marsz śmierci, z którego Eliezerowi udało się uciec.

Po wojnie w Łodzi

W Łodzi, na jednym ze spotkań organizacji syjonistycznej, poznał przyszłą żonę, Rachel Grynglas. Ich związek zaowocował małżeństwem, które miało miejsce 26 marca 1946 roku. Wkrótce po ślubie postanowili wyjechać do Niemiec, z zamiarem dotarcia do Izraela poprzez oboz UNRRA w Leipheim. Niestety, Eliezer zachorował, co skłoniło matkę do przywiezienia go z powrotem do Łodzi w październiku 1946 roku, podczas gdy Rachel wróciła do Łodzi rok później. Wkrótce potem z powodów administracyjnych wstrzymano wydawanie zezwoleń na wyjazd do Izraela, co sprawiło, że Eliezer i Rachel mieszkały oraz pracowały w Łodzi przez niemal dekadę.

W tampoelementach zniknęło sporo kluczowych idei, Eliezer Grynfeld szukał możliwości samorealizacji. Uczył się rzemiosła kaletniczego i garbarskiego w szkole ORT, osiągając uprawnienia mistrzowskie. Stworzył warsztat kaletniczy wspólnie ze swoim znajomym, co przyniosło im znaczące dochody. Przez kilka lat zamieszkiwali w małym pomieszczeniu, które wcześniej pełniło funkcję składu. Dopiero na krótko przed wyjazdem do Izraela przeprowadzili się do większego mieszkania.

Po odwilży październikowej, Eliezer Grynfeld uzyskał pozwolenie na wyjazd do Izraela. Sprzedał swoje udziały w warsztacie wspólnikowi i razem z żoną oraz dwójką dzieci opuścił Łódź. Jego matka, po wyjściu za mąż za Mendla Koplowicza, który także przeżył getto, straciła syna, Abramka Koplowicza, który zginął w Auschwitz. Abram, uznawany za poetę, pozostawił po sobie wiersze, które zostały odkryte po wojnie i dzięki Eliezerowi znalazły się w druku. Eliezer często mówił o sobie jako o przyrodnim bracie Abramka.

W Izraelu

Eliezer i Rachel przybyli do Izraela 21 października 1956 roku. Proces asymilacji był dla nich wyzwaniem, szczególnie w obliczu tragicznych wydarzeń, jak wypadek samochodowy, który wydarzył się krótko po ich przyjeździe. W roku 1957 Eliezer znalazł zatrudnienie w przemyśle zbrojeniowym, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę.

Działalność społeczna

Po zakończeniu kariery zawodowej Eliezer Grynfeld skupił się na działalności społecznej, która miała na celu upamiętnienie historii Żydów polskich oraz łódzkich. Jego zaangażowanie przejawiało się m.in. poprzez współpracę z Instytutem Jad Waszem, gdzie zajmował się dokumentowaniem wydarzeń związanych z Holocaustem.

W jego inicjatywach znalazło się także wydanie wierszy Abramka Koplowicza, które najpierw ukazały się w języku polskim, a później zostały przetłumaczone na hebrajski oraz inne języki, co świadczy o chęci szerzenia kultury i historii żydowskiej.

Podczas emerytury zdecydował się na budowę domu w Holonie, mieście, w którym postanowił osiedlić się na stałe. Jego zaangażowanie w życie lokalnej społeczności zostało docenione, a on sam otrzymał tytuł honorowego obywatela tego miasta.

Oprócz tego, Eliezer był aktywnym członkiem zarządu Stowarzyszenia Łódzkich Żydów w Izraelu oraz Towarzystwa Przyjaźni Izraelsko-Polskiej, co pokazuje jego dążenie do łączenia społeczności żydowskiej w różnych krajach. Jego miłość do rodzinnego miasta przypominały wizyty, które odbywał wraz z żoną, w trakcie których czynnie uczestniczyli w obchodach rocznic likwidacji Litzmannstadt Getto – 60. oraz 65. rocznicy tych tragicznych wydarzeń.

Odznaczenia i upamiętnienia

Eliezer Grynfeld, który był znaczącą postacią w historii, został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej w roku 2008. Odznaczenie to przyznał mu ówczesny Prezydent RP, Lech Kaczyński, co podkreśla wkład Grynfelda w życie społeczne i kulturalne Polski.

Dodatkowo, jego pamięć jest uhonorowana poprzez drzewko posadzone w Parku Ocalałych w Łodzi, które stanowi symboliczne miejsce upamiętnienia jego życia oraz osiągnięć.

Publikacje

Eliezer Grynfeld wspólnie z żoną stworzył wyjątkową książkę biograficzną zatytułowaną Rachel i Eliezer Grynfeldowie Gwizd życia. Publikacja ta, pierwotnie ukazała się w języku hebrajskim, a następnie została przetłumaczona na język polski, gdzie doczekała się dwóch wydań. W szczególności, drugie wydanie, które jest uzupełnione, miało swoją premierę w Łodzi w 2009 roku i posiada numer ISBN 978-83-88552-66-3.

Dodatkowo, Eliezer Grynfeld jest także współautorem artykułu opublikowanego w periodyku „Tygiel Kultury”, wydanym w Łodzi w 2009 roku, w numerze 7-9, na stronach 170-171.

---

Oceń: Eliezer Grynfeld

---