Felicja Maria Przedborska

Media i komunikacja

Felicja Maria Przedborska to postać, której życie i działalność miały znaczący wpływ na polską kulturę i edukację. Urodziła się 30 października 1888 roku w Łodzi, a jej losy związane były z wieloma obszarami życia społecznego i kulturalnego.

Była nauczycielką, poetką oraz dziennikarką, a także inspektorką pracy i aktywną działaczką oświatową. Jej wielkie zaangażowanie w sprawy społeczne doprowadziło do tego, że stała się ważną postacią wśród łódzkiej społeczności, szczególnie w kontekście walki o edukację i prawa kobiet.

Felicja Maria Przedborska, wywodząca się z żydowskiego pochodzenia, była także autorką wielu publikacji, które były opublikowane pod jej drugim imieniem, Maria. To właśnie pod tym imieniem można znaleźć dostępne dzieła jej autorstwa, które stanowią cenny wkład w literaturę i kulturę polską.

Życiorys

Felicja Maria Przedborska była córką znanego łódzkiego lekarza laryngologa, Ludwika Przedborskiego, który był także społecznikiem, działaczem oświatowym oraz filantropem, a jej matką była Paulina (Perła) z Konów.

Ukończyła studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie uzyskała doktorat z filozofii. Na początku lat 20. XX wieku podjęła pracę w żeńskim gimnazjum Fanny Poznerowej w Warszawie, które mieściło się przy ul. Twardej 27, gdzie wykładała propedeutykę filozofii.

Po pewnym czasie przeniosła się do Łodzi, gdzie w latach 30. XX wieku, chociaż dokładne daty tych wydarzeń nie są do końca potwierdzone, pełniła funkcję inspektorki pracy. Była także członkinią komisji rewizyjnej Stowarzyszenia „Urlopy Pracownicze” w Łodzi. Angażowała się w działalność Towarzystwa Krzewienia Oświaty, a jej miejsce zamieszkania znajdowało się przy ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 4.

Twórczość

Felicja Maria Przedborska spisała swoje doświadczenia związane z I wojną światową w Pamiętniku siostry Czerwonego Krzyża, który ukazał się w 1919 roku w czasopiśmie „Robotnik”. Dodatkowo, w 1922 roku wydała tomik poezji zatytułowany Czerwony Krzyż, zawierający utwory z okresu wojennego.

W okresie międzywojennym zaangażowała się w pisanie artykułów dotyczących problematyki społecznej. Jej teksty obejmowały m.in.:

  • samowolę majstrów wobec robotnic,
  • robotnicę łódzką w świetle faktów i wspomnień,
  • kobietę w łódzkim przemyśle.

Pod pseudonimem „Maria” publikowała liczne wiersze oraz recenzje w periodykach „Sfinks” oraz „Widnokrąg”. Ponadto, korzystała również z innego pseudonimu – „M-a P-a”. Jej współpraca z „Głosem Porannym” trwała przynajmniej do 1924 roku, w tym czasie publikowała tam recenzje teatralne dotyczące warszawskich teatrów oraz utwory poetyckie. W latach 1932–1936 w tym samym piśmie ukazał się cykl jej wierszy pt. Wśród kominów Łodzi.

W 1982 roku w antologii poezji o Łodzi – Kwiaty łódzkie – zamieszczono cztery jej wiersze, w tym:

  • Doły (s. 126-127),
  • Dzień powszedni i święto (s. 125-126),
  • Nie ma jej na Piotrkowskiej (s. 124-125),
  • Pokolenia (s. 127-128).

Istnieją przypuszczenia, że Przedborska wyemigrowała z Polski w 1937 roku. Istnieją jednak także dowody sugerujące, że w trakcie II wojny światowej mogła trafić do warszawskiego getta, gdzie mogła tragicznie zginąć. Wzmianka o niej znajduje się w „Pamiętnikach z getta warszawskiego. Październik 1940 – styczeń 1943” Henryka Makowera. Dodatkowe informacje na ten temat można znaleźć w niepublikowanych wspomnieniach Eugeniusza Ajnenkiela, które są dostępne w Archiwum Państwowym w Łodzi.

Data jej śmierci pozostaje nieznana, a miejsce jej spoczynku wciąż owiane jest tajemnicą.

Przypisy

  1. Marta Madejska, Maria Przedborska. Poetka z inspekcji pracy, „Herito” nr 19/2019
  2. Maria Przedborska – kolejne poszlaki w śledztwie, „W poszukiwaniu alei Włókniarek”, 30.05.2017 r. [dostęp 24.03.2018 r.]
  3. Maria Przedborska – poetka z inspekcji pracy, „W poszukiwaniu alei Włókniarek”, 12.02.2017 r. [dostęp 24.03.2018 r.]
  4. Tadeusz Gicgier: Opowieści o dawnych poetach Łodzi. Wyd. Wojciech Grochowalski „Papier-Serwice”, Łódź, 1995, ISBN 83-901093-1-X. s. 133
  5. Księga pamiątkowa Syndykatu Dziennikarzy Łódzkich, Łódź, 1939
  6. „Głos Poranny”, 1938, nr 146
  7. „Głos Poranny”, 1932, nr 272, 293, 312, 357; 1933, nr 50, 257; 1934, nr 242, 271, 354; 1935, nr 232; 1936, nr 334
  8. „Głos Poranny”, 1932, nr 106
  9. Księga adresowa m. Łodzi (…) na lata 1937–39. Łódź 1937[?], dz. II: Wykaz mieszkańców m. Łodzi, s. 345
  10. Łódź Magistrat Miasta Łodzi, Informator m. Łodzi : z kalendarzem na rok 1919. R. 1, Łódź : Magistrat, 1919, s. 177 [dostęp 30.03.2019 r.]

Oceń: Felicja Maria Przedborska

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:10