Irena Szwalm

---

Nauka i studia

Irena Szwalm ukończyła z wyróżnieniem prywatną średnią Szkołę Handlową Lucyny Siennickiej w Łodzi. Jej ambicją było stawanie się nauczycielką, co skłoniło ją do podjęcia nauki w Miejskim Seminarium Nauczycielskim im. Ewarysta Estkowskiego w Łodzi, które ukończyła w 1919 roku. W 1929 roku wybrała się na roczny Wyższy Kurs Nauczycielski w Warszawie, który skoncentrowany był na zakresie przyrodniczo-geograficznym.

W latach 1945–1951 kontynuowała naukę, studiując geografię na Uniwersytecie Łódzkim. To tam, 23 maja 1951 roku, uzyskała tytuł magistra, obroniwszy pracę magisterską na temat położenia geograficznego miasta Zgierza.

Praca nauczycielska

Po ukończeniu swoich studiów, Irena Szwalm rozpoczęła karierę jako nauczycielka w kilku szkołach w Łodzi. Jej pierwsza praca miała miejsce 1 września 1919 w Publicznej Szkole Powszechnej nr 44. Trzy lata później, od 1 września 1923 do 31 sierpnia 1931, pracowała w Miejskiej Szkole Pracy, która na początku funkcjonowała jako szkoła eksperymentalna. Później przekształciła się w Szkołę Ćwiczeń przy Miejskim Seminarium Nauczycielskim im. Anieli Szycówny.

W kolejnych latach, od 1931 do 1937, Irena Szwalm była zatrudniona w Publicznej Szkole Powszechnej nr 3 oraz w Publicznej Szkole Powszechnej nr 57 w Łodzi. Następnie, od 1937 do końca 1939, uczyła w Szkole Ćwiczeń przy Państwowym Pedagogium w Łodzi. Niestety, po zamknięciu polskich szkół przez niemieckich okupantów w końcówka 1939, musiała opuścić Łódź i przenieść się do Generalnego Gubernatorstwa.

W latach 1941–1945 pracowała jako nauczycielka w szkole powszechnej we wsi Wągry, w powiecie Brzeziny. W tym okresie zajmowała się również tajnym nauczaniem dzieci, młodzieży oraz dorosłych, co świadczy o jej determinacji i zaangażowaniu w edukację pomimo trudnych warunków.

Po wojnie, Irena wróciła do Łodzi i 6 lutego 1945 wznowiła pracę jako nauczycielka w Szkole Ćwiczeń przy Państwowym Pedagogium. Od 1 września 1945 prowadziła zajęcia z geografii oraz biologii w Gimnazjum przy tej uczelni. Po przekształceniu Gimnazjum na Kursy Przygotowawcze i Wstępne do Wyższej Szkoły Pedagogicznej, kontynuowała prace, ucząc geografii i równocześnie uczestniczyła w wykładach uniwersyteckich.

Kiedy Kursy zostały zlikwidowane w 1948, przeniosła się na etat nauczycielski do Państwowego Liceum Pedagogicznego w Zgierzu, gdzie uczyła do 1956. Następnie, w III Liceum Ogólnokształcącym oraz w Szkole Podstawowej TPD w Łodzi, która później zmieniła nazwę na III Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Kościuszki w Łodzi, pracowała aż do swojego przejścia na emeryturę w 1960. Jednakże, pozostawała w tej szkole jeszcze w niepełnym wymiarze czasu, aż do 1965, a później pracowała jako instruktor w Szkolnym Wojewódzkim Ośrodku Krajoznawczo-Turystycznym.

Dnia 21 października 1952 została mianowana kierownikiem międzyszkolnych zespołów geografii przez Wydział Oświaty w Zgierzu. Dodatkowo, brała udział w licznych kursach wakacyjnych dla nauczycieli geografii, co podkreśla jej chęć ciągłego rozwijania swoich umiejętności pedagogicznych.

Działalność pozaszkolna, krajoznawcza

Od 1919 roku Irena Szwalm aktywnie uczestniczyła w działalności Związku Nauczycielstwa Polskiego. Od 1946 prężnie działała w Łódzkim Oddziale Polskiego Towarzystwa Geograficznego, a także w Polskim Towarzystwie Szkolnym Młodzieży (PTSM). Należała do Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK) w okresie międzywojennym, a po fuzji PTT i PTK w 1951, stała się członkiem Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). W latach 1951-1970 pełniła funkcje przewodniczącej oraz wiceprzewodniczącej Komisji Krajoznawczej Łódzkiego Oddziału PTTK.

Wraz z Teofilem Katrą oraz Janiną Gemel, Irena zajmowała się inwentaryzacją krajoznawczą powiatu łódzkiego. Przygotowywała monografie dotyczące różnych miejscowości i regionów, które były wykorzystywane podczas wycieczek szkolnych. Jej ostatnią pracą, ukończoną zaledwie na krótko przed odejściem, była monografia powiatu wieluńskiego.

W czasie swojej pracy zawodowej prowadziła liczne imprezy turystyczne i krajoznawcze dla młodzieży, organizując różnorodne konkursy dotyczące wiedzy o zabytkach regionu łódzkiego oraz Łodzi. Przygotowywała młodzież oraz nauczycieli do udziału w turniejach, będąc zapaloną entuzjastką krajoznawstwa. Opracowywała także wzorcowe trasy wycieczek pieszych oraz autokarowych, w tym znaną trasę Łódź – Piotrków Trybunalski – Przedbórz – Chełmo – Radomsko – Kobiele – Wielgomłyny – Gidle – Ewina – Łódź, mającą długość 309 km.

W lipcu 1970 roku w Biuletynie PTTK Okręgu Łódzkiego znalazł się jej artykuł zatytułowany „Góra św. Genowefy”. Przed śmiercią zdecydowała o przekazaniu swojej biblioteki krajoznawczej do SWOKT-u. Zmarła po krótkiej chorobie 29 marca 1975 roku i spoczęła na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi. Po jej śmierci w czerwcu 1975 roku ukazał się wspomnieniowy artykuł w Biuletynie PTTK Okręgu Łódzkiego, obecnie znanym jako „Wędrownik”.

Była siostrą Bronisława Szwalma oraz szwagierką Haliny Szwalm.

Odznaczenia

Irena Szwalm, osoba o znaczących osiągnięciach, została uhonorowana licznymi odznaczeniami za swoją działalność. Wśród nich wyróżniają się:

• złota odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”,
• złota honorowa odznaka PTTK,
• złota odznaka PTSM,
• honorowa odznaka Miasta Łodzi,
• odznaczenia związkowe ZNP oraz inne.

---

Oceń: Irena Szwalm

---