Katarzyna Janina Łaniewska-Błaszczak, urodzona 20 czerwca 1933 roku w Łodzi, była niezwykle utalentowaną osobą, która zasłużyła na szacunek w polskim świecie sztuki. Zmarła 7 grudnia 2020 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w pamięci widzów.
Jako aktorka teatralna i filmowa, Łaniewska zdobyła uznanie za swoje wyjątkowe umiejętności, które pozwoliły jej na odgrywanie różnych ról w licznych produkcjach. Jej talent oraz charyzma przyciągały uwagę zarówno krytyków, jak i publiczności, co przyczyniło się do osiągnięcia przez nią wielkich sukcesów w branży.
Życiorys
Katarzyna Łaniewska urodziła się w Łodzi, gdzie oboje jej rodziców miało głębokie korzenie. Ojciec, będący działaczem spółdzielczym i byłym legionistą, niestety stracił życie w Auschwitz, gdzie został zadenuncjowany przez kolegę z pracy, co było tragiczne w obliczu jego białoruskiego pochodzenia. Wraz z matką oraz rodzeństwem doświadczyła horroru powstania warszawskiego, po którym przez jakiś czas przebywała w obozie w Pruszkowie. Szczęśliwie, 17 stycznia 1945 roku, powróciła z rodziną do Warszawy, co dało początek nowemu etapowi w jej życiu.
Po zakończeniu działań wojennych Katarzyna rozpoczęła swoją przygodę z harcerstwem. W 1955 roku uzyskała dyplom z PWST w Warszawie, a jej debiut na scenie miał miejsce 26 listopada tego samego roku. W ciągu swojej kariery pełniła rolę przewodniczącej warszawskiego oddziału Związku Artystów Scen Polskich. W latach 1992-2006 była aktywna w Komisji Skolimowskiej przy Zarządzie Głównym ZASP, co znacząco wpłynęło na polską kulturę.
Od września 2013 roku Katarzyna Łaniewska rozpoczęła działalność jako publicystka, współpracując z tygodnikiem „W Sieci”, który następnie zmienił nazwę na „Sieci”.
Działalność polityczna
W trakcie swoich studiów Katarzyna była związana z socjalistyczną organizacją młodzieżową ZMP. Jak sama zauważyła, „nie jest prawdą, co niektórzy próbują insynuować, że kierowałam ZMP. Tak nie było”, co podkreśla jej sceptyczne podejście do ocen na temat przeszłości. Później wstąpiła do PZPR, jednak na początku lat siedemdziesiątych XX wieku zaczęła angażować się w antykomunistyczną opozycję. W 1980 roku była jednym z głównych inicjatorów zorganizowania struktur NSZZ „Solidarność” w Teatrze Ateneum. Jej zaangażowanie obejmowało organizowanie koncertów patriotycznych oraz dystrybucję podziemnych wydawnictw, gdzie współpracowała z ks. Jerzym Popiełuszką.
W 2011 roku wzięła udział w wyborach parlamentarnych jako bezpartyjna kandydatka do Senatu z ramienia Prawa i Sprawiedliwości w okręgu śródmiejsko-warszawskim, zdobywając blisko 100 tys. głosów (niemal 31%), jednak przegrała z kandydatką Platformy Obywatelskiej, Barbarą Borys-Damięcką, która otrzymała prawie 197 tys. głosów. Aktywnie wspierała także działania PiS, będąc jednym z czołowych mówców podczas „Marszu Wolności i Sprawiedliwości” 13 grudnia 2015 roku.
Życie prywatne
Po ukończeniu trzeciego roku studiów, Katarzyna Łaniewska podjęła decyzję o zawarciu małżeństwa z Ignacem Gogolewskim. Para miała razem córkę, Agnieszkę, jednak związek ten zakończył się po dekadzie wspólnego życia. Jej drugim mężem został Andrzej Błaszczak. Para wzięła ślub kościelny, lecz ich szczęście nie trwało długo, gdyż Andrzej zmarł na początku kwietnia 2018 roku.
Katarzyna Łaniewska odeszła z tego świata 7 grudnia 2020 roku w swoim warszawskim domu, po wcześniejszym pobycie w szpitalu. Ostatnie pożegnanie miało miejsce, gdy znalazła swoje miejsce spoczynku na nowym cmentarzu na Służewie przy ul. Wałbrzyskiej, gdzie została pochowana 17 grudnia 2020 roku.
Teatr
Katarzyna Łaniewska w swojej bogatej karierze artystycznej zasłynęła z licznych występów na scenach teatrów warszawskich. Jednym z kluczowych etapów jej działalności był Teatr Polski w Warszawie, gdzie występowała w latach 1955-1959 oraz ponownie od 1983 do 1995 roku.
Kontynuując swoją artystyczną podróż, dołączyła do zespołu Teatru Dramatycznego, gdzie grała od 1959 do 1962 roku, a następnie powróciła na tę scenę w latach 1966-1977. W tym okresie jej talent został dostrzeżony również w Teatrze Narodowym w Warszawie, gdzie występowała między 1962 a 1966 rokiem.
Następnie, jej ścieżka artystyczna zaprowadziła ją do Teatru Ateneum, gdzie Katarzyna Łaniewska pracowała w latach 1977-1983. Jej wszechstronność i niekwestionowany talent skłoniły ją do współpracy z Teatrem Ochoty w Warszawie, który również miał znaczący wpływ na rozwój jej aktorskiej kariery.
Filmografia
W tej sekcji przedstawiamy przegląd filmografii Katarzyny Łaniewskiej, która jest uznaną postacią w polskim kinie. W poniższej tabeli zebrano szczegółowe informacje dotyczące roli aktorki w różnych produkcjach filmowych na przestrzeni lat.
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1953 | Trzy opowieści | Maryna | film polityczny, reżyseria: Czesław Petelski |
| 1955 | Trzy starty | Basia, dziewczyna Walczaka | film sportowy, reżyseria: Czesław Petelski |
| 1956 | Nikodem Dyzma | dziewczyna pod Mostem Poniatowskiego | film komediowy, reżyseria: Jan Rybkowski |
| Pożegnanie z diabłem | Bartoszkówna, córka Bartoszkowej | film sensacyjny, reżyseria: Wanda Jakubowska | |
| 1959 | Tysiąc talarów | Aniela, dziewczyna Wieśka | film komediowy, reżyseria: Stanisław Wohl |
| Wszystko o Ewie | Ewa Harrington (polski dubbing) | film dramatyczny, reżyseria dubbingu: Romuald Drobaczyński | |
| 1960 | Rok pierwszy | kelnerka | film wojenny, reżyseria: Witold Lesiewicz |
| 1963 | Mój drugi ożenek | Jadźka Kłysowa | film obyczajowy, reżyseria: Zbigniew Kuźmiński |
| 1964 | Spotkanie ze szpiegiem | Basia Giedrowska | film sensacyjny, reżyseria: Jan Batory |
| Przerwany lot | panna młoda | film psychologiczny, reżyseria: Leonard Buczkowski | |
| 1965 | Trzy kroki po ziemi | matka chorego dziecka | film dramatyczny, reżyseria: Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski |
| Miejsce dla jednego | Sidorowa | film wojenny, reżyseria: Witold Lesiewicz | |
| Dzień ostatni, dzień pierwszy. Nad Odrą | Magda | film obyczajowy, reżyseria: Bohdan Poręba | |
| 1966 | Sublokator | Kazimiera | film komediowy, reżyseria: Janusz Majewski |
| 1968 | Molo | matka Andrzeja | film psychologiczny, reżyseria: Wojciech Solarz |
| 1969 | Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię | aktorka Teatru Dramatycznego | film kryminalny, reżyseria: Janusz Majewski |
| Nowy | Stenia | film komediowy, reżyseria: Jerzy Ziarnik | |
| 1970 | Doktor Ewa | nauczycielka Perkowska (odcinki: 3, 4) | serial telewizyjny, reżyseria: Henryk Kluba |
| Album polski | żona Mazura | film obyczajowy, reżyseria: Jan Rybkowski | |
| Abel, twój brat | Eugenia Matulakowa, matka Karola | film młodzieżowy, reżyseria: Janusz Nasfeter | |
| 1971 | Złote koło | Bartoszewska | film kryminalny, reżyseria: Stanisław Wohl |
| Trochę nadziei | dziennikarka | film obyczajowy, reżyseria: Julian Dziedzina | |
| 1972 | Gruby | matka Grubego (odcinki: 1, 2, 3, 5, 7) | serial telewizyjny, reżyseria: Wojciech Fiwek |
| 1973 | Wielka miłość Balzaka | głos kobiety (rola Julii Doncourt) | serial telewizyjny, reżyseria: Wojciech Solarz |
| 1974 | Urodziny Matyldy | Jadwiga Okoniowa, pobita pracownica | film psychologiczny, reżyseria: Jerzy Stefan Stawiński |
| Tylko się jeździ | mama Michała | film obyczajowy, reżyseria: Leokadia Migielska | |
| Święty Mikołaj pilnie poszukiwany | pani Halina, kierowniczka domu dziecka | film komediowy, reżyseria: Krzysztof Gradowski | |
| Koniec babiego lata | Kozłowa, matka Józka | film obyczajowy, reżyseria: Ewa Kruk | |
| Awans | Grzybicha, matka Mariana | film komediowy, reżyseria: Janusz Zaorski | |
| 1975 | Czterdziestolatek | Katarzyna Maliniakowa (odcinek: 8) | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza |
| 1976 | Motylem jestem, czyli romans 40-latka | Katarzyna Maliniakowa | film komediowy, reżyseria: Jerzy Gruza |
| 1978 | Ty pójdziesz górą – Eliza Orzeszkowa | Franciszka Pawłowska, matka Elizy Orzeszkowej | film biograficzny, reżyseria: Leszek Orlewicz |
| 1979 | Ja, Klaudiusz (serial 1976) | Kamilla (polski dubbing) | serial telewizyjny, reżyseria dubbingu: Izabella Falewiczowa |
| Godzina „W” | matka Jacka | film wojenny, reżyseria: Janusz Morgenstern | |
| 1980 | Grzechy dzieciństwa | pomywaczka | film młodzieżowy, reżyseria: Krzysztof Nowak-Tyszowiecki |
| Dzień Wisły | uciekinierka | film wojenny, reżyseria: Tadeusz Kijański | |
| 1981 | Mężczyzna niepotrzebny! | matka Małgosi | film psychologiczny, reżyseria: Laco Adamík |
| Fik-Mik | szatniarka Kasia | film obyczajowy, reżyseria: Marek Nowicki | |
| 1982 | Przesłuchanie | kierowniczka domu dziecka | film psychologiczny, reżyseria: Ryszard Bugajski |
| Popielec | Hladiczka | serial telewizyjny, reżyseria: Ryszard Ber | |
| 1986 | Tulipan | matka Jurka (odcinek: 1) | serial telewizyjny, reżyseria: Janusz Dymek |
| 1987 | Słońce w gałęziach | kobieta | film psychologiczny, reżyseria: Ludmiła Niedbalska |
| 1987–1991 | Smerfy | Hogata (polski dubbing) | serial animowany, reżyser dubbingu: Maria Piotrowska |
| 1988 | Pożegnanie cesarzy | Hanka, córka Tomasza | film dramatyczny, reżyseria: Roman Załuski |
| Kogel-mogel | Maria Solska | film komediowy, reżyseria: Roman Załuski | |
| 1989 | Galimatias, czyli kogel-mogel II | ||
| 1990 | Amerykańska opowieść | Mame (polski dubbing) | film animowany, reżyseria dubbingu: Barbara Sołtysik |
| Kacze opowieści | pani Dziobek (polski dubbing) | serial animowany, reżyseria dubbingu: Maria Piotrowska, Miriam Aleksandrowicz | |
| Kacze opowieści. Poszukiwacze zaginionej lampy | film animowany, reżyseria dubbingu: Maria Piotrowska | ||
| W labiryncie | Robakowa, matka porywaczki | serial telewizyjny, reżyseria: Paweł Karpiński | |
| Pogrzeb kartofla | Mazurkowa | film obyczajowy, reżyseria: Jan Jakub Kolski | |
| Korczak | pracownica w sierocińcu Korczaka | film biograficzny, reżyseria: Andrzej Wajda | |
| Urodziny Kaja | matka Magdaleny | film komediowy, reżyseria: Lone Scherfig | |
| 1991 | Niech żyje miłość | Wanda Korebowa | film melodramatyczny, reżyseria: Ryszard Ber |
| 1992 | Pierścionek z orłem w koronie | kobieta | film wojenny, reżyseria: Andrzej Wajda |
| 1993 | Nowe przygody Arsena Lupin | żona majordomusa (odcinek: La tabatiere de l’empereur) | serial telewizyjny, reżyseria: Alain Nahum |
| Dwa księżyce | Wojtalikowa | film poetycki, reżyseria: Andrzej Barański | |
| Czterdziestolatek. 20 lat później | Katarzyna Maliniakowa (odcinek: 5) | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza | |
| 1994 | Dzielny Agent Kaczor | dyrektorka domu dziecka Kwasi (polski dubbing) | serial animowany, reżyseria dubbingu: Maria Piotrowska |
| Ptaszka | Klimowa, sąsiadka Lipeckich | film obyczajowy, reżyseria: Krystyna Krupska-Wysocka | |
| Królestwo Zielonej Polany | głos | film animowany, reżyseria: Barbara Sołtysik, Krzysztof Kiwerski | |
| 1995 | Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy | Mamme (polski dubbing) | film dramatyczny, reżyseria dubbingu: Elżbieta Jeżewska |
| 1996 | 101 dalmatyńczyków (film 1961) | niania (polski dubbing) | film animowany, reżyseria dubbingu: Ewa Złotowska |
| Maszyna zmian. Nowe przygody | woźna (odcinek: 3) | serial telewizyjny, reżyseria: Andrzej Maleszka | |
| 1997 | Taekwondo | ciotka Michała | film kryminalny, reżyseria: Moon Seung-wook |
| W krainie Władcy Smoków | Elin (odcinki: 16, 17, 18, 26) | serial telewizyjny, reżyseria: Noel Price | |
| Świat królika Piotrusia i jego przyjaciół | (polski dubbing) | serial animowany, reżyseria dubbingu: Barbara Sołtysik | |
| Historie miłosne | matka Filipa | film obyczajowy, reżyseria: Jerzy Stuhr | |
| Dom | żona Sochejki (odcinek: 17) | serial telewizyjny, reżyseria: Jan Łomnicki | |
| Królestwo Zielonej Polany. Powrót | głos | film animowany, reżyseria: Barbara Sołtysik, Krzysztof Kiwerski | |
| 1999–2001 | Klan | Helena Małek, matka Grażyny Lubicz | serial telewizyjny, reżyseria: różni |
| 1998 | Miodowe lata | sąsiadka (odcinek: 13) | serial telewizyjny, reżyseria: Maciej Wojtyszko |
| 1999 | Mickey: Bajkowe święta | (polski dubbing) | film animowany, reżyseria dubbingu: Jerzy Dominik |
| Tygrysy Europy | nauczycielka | serial telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza | |
| 2000–2012 | Plebania | Józefina Lasek, gospodyni księdza | serial telewizyjny, reżyseria: różni |
| 2001 | Przedwiośnie (film 2001) | służąca Gajcowa | film kostiumowy, reżyseria: Filip Bajon |
| 2002 | Przedwiośnie (serial telewizyjny) | służąca Gajcowa (odcinki: 1, 3) | serial telewizyjny, reżyseria: Filip Bajon |
| 2003 | 101 dalmatyńczyków II. Londyńska przygoda | niania (polski dubbing) | film animowany, reżyseria dubbingu: Joanna Wizmur |
| 2004 | City | gospodyni | film obyczajowy, reżyseria: Maciej Odoliński |
| 2004–2010 | Ziarno | babcia | program religijny, reżyseria: Józef Mika |
| 2012 | Ojciec Mateusz | matka Fabisiaka (odcinek: 107) | serial telewizyjny, reżyseria: Wojciech Nowak |
| 2014 | Na dobre i na złe | Maria Szewczyk (odcinek: 559) | serial telewizyjny, reżyseria: Agnieszka Smoczyńska |
| 2016 | Ojciec Mateusz | Aniela, babcia Lecha (odcinek: 196) | serial telewizyjny, reżyseria: Wojciech Nowak |
| Smoleńsk | Anna Walentynowicz | film dramatyczny, reżyseria: Antoni Krauze | |
| 2019 | Miszmasz, czyli kogel-mogel 3 | Maria Solska | film komediowy, reżyseria: Kordian Piwowarski |
| 2022 | Koniec świata, czyli kogel-mogel 4 | film komediowy, reżyseria: Anna Wieczur-Bluszcz |
Odznaczenia
Katarzyna Łaniewska, ceniona postać w polskiej kulturze, została wyróżniona wieloma prestiżowymi odznaczeniami za swoje osiągnięcia i zaangażowanie na rzecz społeczeństwa oraz kultury. Poniżej przedstawiamy szczegółową listę jej nagród i odznaczeń:
- 1966 – Złoty Krzyż Zasługi,
- 1966 – Nagroda CRZZ,
- 1967 – Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego,
- 1969 – Złota Odznaka „Za zasługi dla Warszawy”,
- 1970 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 1975 – Złoty Medal „Za Zasługi dla Obronności Kraju”,
- 1975 – Odznaka „Zasłużony Działacz Frontu Jedności Narodu”,
- 1998 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 1999 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” za działalność wydawniczą drugiego obiegu w okresie stanu wojennego,
- 2006 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” za zasługi dla polskiej kultury,
- 2007 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (za „wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za zaangażowanie w walkę o wolność słowa i wolne media, za osiągnięcia w podejmowanej z pożytkiem dla kraju pracy zawodowej i społecznej”),
- 2013 – Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy,
- 2020 – Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kategorii Całokształt Twórczości.
Przypisy
- Dominika Kruszakin: Pogrzeb Katarzyny Łaniewskiej. Znamy szczegóły. plejada.pl. [dostęp 10.12.2020 r.]
- Konrad Szczęsny: Skromny pogrzeb Katarzyny Łaniewskiej. Tak pożegnali ją bliscy i rodzina. viva.pl, 17.12.2020 r. [dostęp 18.12.2020 r.]
- Łaniewska, Gołas, Dłużewska, Wencel, Lorenc i Roszkowski laureatami Nagrody Ministra 2020. gov.pl, 25.11.2020 r. [dostęp 27.11.2020 r.]
- Dramat Babci Józi z „Plebanii”. Po śmierci męża przeżywa koszmar, „Pikio.pl”, 16.04.2018 r. [dostęp 09.09.2018 r.]
- Katarzyna Łaniewska przemawiała do uczestników V Marszu Wolności i Solidarności. onet.pl, 13.12.2015 r. [dostęp 13.12.2015 r.]
- Rozmowa Niezależna. Katarzyna Łaniewska. gazetapolska.pl, 14.07.2011 r.
- Rozmowa przeprowadzona z aktorką Katarzyną Łaniewską przez Jacka i Michała Karnowskich, [w:] tygodnik „W Sieci”, nr 6 (10) 2013 z 11–17.02.2013 r.
- Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 6, 20.06.1969 r., s. 5.
- M.P. z 1998 r. nr 20, poz. 303.
- M.P. z 2008 r. nr 31, poz. 273 – pkt 5.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Lena Pillico | Marian Wojtczak | Jerzy Smyk | Ryszard Janikowski (kaskader) | Irena Szymańska | Michał Wiśniewski | Kazimierz Jerzy Oberfeld | Jarosław Kamiński (montażysta) | Bogumił Antczak | Eugenia Herman | Sara Gliksman | Włodzimierz Nowak (aktor) | Anna Orlikowska | Teofila Reich-Ranicka | Wojciech Król (operator) | Jacek Bierezin | Jan Madejski | Zdzisław Głowacki | Lucyna Skompska | Zbigniew NicińskiOceń: Katarzyna Łaniewska