Piotr Amsterdamski

---

Życiorys

W młodych latach Piotr Amsterdamski był aktywnym członkiem Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” oraz pracował w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika w Warszawie. Był również działaczem „Solidarności”, co wpłynęło na jego późniejsze życie. W czasie stanu wojennego został internowany.

W 1979 roku uzyskał tytuł magistra w dziedzinie fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Łódzkim. Następnie, pod kierunkiem profesora Jamesa Hartle’a, obronił pracę doktorską na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara. Jego kariera naukowa obejmowała długoletnie związki z Instytutem Astronomii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zielonej Górze, a później z Uniwersytetem Zielonogórskim.

W ramach swojej działalności naukowej koncentrował się na takich tematach jak kosmologia, mechanika kwantowa oraz astrofizyka wysokich energii. W 1990 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego, a jego rozprawa nosiła tytuł „Nadprzewodzące struny kosmiczne”. Został profesorem na Uniwersytecie Zielonogórskim, gdzie przekazywał swoją wiedzę innym naukowcom i studentom.

Po 1990 roku Amsterdamski skupił się na tłumaczeniach z języka angielskiego, co zaowocowało przetłumaczeniem ponad 100 publikacji, w tym 77 książek naukowych i popularnonaukowych. Wśród jego osiągnięć tłumaczących można wymienić „Krótką historię czasu” autorstwa Stephena Hawkinga oraz monumentalne dzieło Richarda Rhodesa, które dotyczyło historii amerykańskiej bomby atomowej, opublikowane w 2000 roku (Jak powstała bomba atomowa).

W 2003 roku Piotr Amsterdamski miał zaszczyt jako pierwszy odebrać nagrodę im. Jerzego Kuryłowicza za najlepsze tłumaczenie książek naukowych, co podkreśla jego wkład w popularyzację nauki. Należy tu wymienić m.in. „Wszechświat w skorupce orzecha” Hawkinga oraz „Harry Potter – nauka i magia” Rogera Highfielda.

W wieku 45 lat rozpoczął intensywną wspinaczkę, zdobywając m.in. kilka trudnych ścian w Tatrach, gdzie miał również swój wkład w tworzenie nowych dróg wspinaczkowych. Nie ograniczał się jedynie do polskich gór – wspinał się także we Francji oraz Włoszech, a wśród jego osiągnięć znajduje się przejście wielkiej południowej ściany Marmolady.

Niestety, 12 lutego 2008 roku, podczas samotnej wspinaczki na Filarze Mięguszowieckiego Szczytu Wielkiego w Tatrach, Piotr Amsterdamski tragicznie zginął. Jego ciało zostało odnalezione przez zespół ratowników TOPR, którzy przygotowywali się do takiej samej wspinaczki.

Uroczystości pogrzebowe miały miejsce 22 lutego 2008 roku, a Piotr Amsterdamski został pochowany na cmentarzu komunalnym w Łodzi przy ulicy Smutnej, w kwaterze IVB, rzędzie 6, grobie 22. Pośmiertnie, 3 maja 2008 roku, został odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, jako wyraz uznania dla jego wkładu w naukę oraz działalność społeczną.

Niektóre przekłady

Piotr Amsterdamski miał znaczący wkład w świat literacki, a zwłaszcza w dziedzinę tłumaczeń. Poniżej przedstawione są niektóre z jego najważniejszych przekładów, które zyskały uznanie w środowisku czytelniczym:

• Robert Harris – Ghostwriter,
• Dan Brown – Cyfrowa twierdza,
• Albert Einstein – Teoria względności i inne eseje,
• Roger Highfield – Harry Potter – nauka i magia,
• Stephen Hawking – Krótka historia czasu. Od wielkiego wybuchu do czarnych dziur,
• Stephen Hawking – Wszechświat w skorupce orzecha,
• Sylvia Nasar – Piękny umysł,
• Lynne Olson – Buntownicy (możliwe, że była ostatnią przetłumaczoną książką),
• Roger Penrose – Nowy umysł cesarza,
• Richard Rhodes – Jak powstała bomba atomowa,
• Peter Schweizer – Wojna Reagana,
• Richard M. Watt – Gorzka chwała,
• Stephen Hawking i Lucy Hawking – Jerzy i tajny klucz do Wszechświata.

Oprócz literatury pięknej, Amsterdamski zajmował się również tłumaczeniem przewodników turystycznych, co pokazuje jego różnorodność i wszechstronność w pracy translatorskiej.

---

Oceń: Piotr Amsterdamski

---