Romana Toruńczyk

---

Życiorys

Romana Toruńczyk przyszła na świat w rodzinie Adama Szykiera (1886–1935) oraz Cecylii z Glicksbergów (1887–1944). Jej starsza siostra to Sabina Nowicka. W okresie młodzieńczym zaangażowała się intensywnie w działalność Komunistycznego Związku Młodzieży Polski, a jej relacje z Bolesławem Mołojcem były istotnym elementem jej życia. W latach 1939-1940, jako członkini Kominternu, przebywała we Francji, a następnie w Moskwie. W ZSRR uczestniczyła w grupie polskich komunistów, która później w kraju założyła Polską Partię Robotniczą (PPR).

W latach 1943-1944 pełniła funkcję oficera polityczno-wychowawczego w Polskim Samodzielnym Batalionie Specjalnym, używając nazwiska Pawłowska. Po zakończeniu wojny, w latach 1944–1945, objęła stanowisko kierownika Wydziału Propagandy Masowej w Resorcie Propagandy PKWN, a nieco później została dyrektorem departamentu w Ministerstwie Propagandy Rządu Tymczasowego. Jej służba wojskowa zakończyła się 11 marca 1946, gdy została zdemobilizowana w stopniu kapitana.

W latach 1946-1950 Romana Toruńczyk pracowała w Akademii Nauk Politycznych, a także pełniła funkcję sekretarza w Zarządzie Głównym Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych. Między 12 października 1949 a 31 grudnia 1950 zajmowała stanowisko wicedyrektora Muzeum Polskiego w Rapperswilu. W 1955 roku, dokładnie 15 stycznia, została uhonorowana Medalem 10-lecia Polski Ludowej.

3 czerwca 1965 obroniła doktorat w Wyższej Szkole Nauk Społecznych, który nosił tytuł „Komunistyczny Związek Młodzieży Polski w latach 1933–1936. Walka o front Młodego Pokolenia”. Praca ta została napisana pod kierunkiem Tadeusza Daniszewskiego i ukazała się drukiem dopiero w 1970 roku. W dalszej karierze, prowadziła prace w Zakładzie Historii Partii, gdzie jednak, 28 marca 1968, dyrekcja Zakładu, w porozumieniu z sekretarzem KC PZPR, Witoldem Jarosińskim, zdecydowała o jej zwolnieniu, co związane było z postępowaniem śledczym dotyczącym jej córki.

Toruńczyk była także autorką haseł zamieszczonych w Słowniku biograficznym działaczy polskiego ruchu robotniczego. W życiu osobistym była drugą żoną Henryka Toruńczyka. Jej synem jest Adam Henryk, a córką Barbara.

Ostatnie chwile życia spędziła na cmentarzu, gdzie została pochowana na wojskowych Powązkach (kwatera A 25-Tuje-18).

Wybrane publikacje

Romana Toruńczyk przyczyniła się do rozwoju literatury dotyczącej historii młodzieżowych ruchów rewolucyjnych, publikując szereg ważnych prac.

• Z dziejów rewolucyjnej walki młodzieży w latach 1929–1933, Warszawa: „Iskry” 1961,
• (redakcja) Kazetempowcy: zbiór szkiców i biograficznych wspomnień, pod red. Romany Toruńczyk i Władysława Góry, przedmowa S. Wygodzki, Warszawa: „Iskry” 1963,
• O Komunistycznym Związku Młodzieży Polski, Warszawa: Zarząd Propagandy i Agitacji Głównego Zarządu Politycznego WP 1965,
• W walce o front młodego pokolenia. Komunistyczny Związek Młodzieży Polski w latach 1933–1936, Warszawa: „Iskry” 1970.

---

Oceń: Romana Toruńczyk

---