Andrzej Józef Szletyński (ur. 21 grudnia 1932 w Łodzi) był postacią o niezwykle znaczącej roli w historii harcerstwa oraz ruchu niepodległościowego w Polsce. Jako instruktor harcerski i przywódca tajnej organizacji „Związek Białej Tarczy”, jego działalność miała wpływ na życie wielu osób oraz na kształtowanie postaw patriotycznych w trudnych czasach.
Urodził się w Łodzi w rodzinie o harcerskich tradycjach – jego ojcem był hm. Stefan Szletyński, komendant harcerskiej Stanicy w latach 30. oraz Szkoły Instruktorskiej na Buczu, a matką hm. Jadwiga z Wocalewskich. Zaledwie w wieku siedmiu lat, znalazł się w trudnej sytuacji, gdy jego rodzina została wysiedlona w grudniu 1939 roku. Przez kolejne lata mieszkał w Krośnie, Sandomierzu i Warszawie, gdzie jego matka pracowała w internacie dla dziewcząt. W tym czasie dwaj bracia zostali umieszczeni w internacie dla młodszych dzieci w Konstancinie, gdzie pod nieformalnym nadzorem realizowano program szkolny.
Ponadto, tragiczne wydarzenia miały miejsce w życiu jego rodziny – ojciec zginął z rąk Sowietów w Katyniu w kwietniu 1940. W czasie powstania warszawskiego matka i ciotka (Maria Wocalewska) zginęły 4 sierpnia 1944 roku, a starsze rodzeństwo, bratu Jerzemu i siostrze Zofii, udało się dostać do niewoli. Andrzej spędził ostatnie miesiące wojny w internacie w Zakopanem, a w maju 1945 wrócił do Łodzi, w której mieszkanie było ograbione.
W po wojennym okresie, w 1945 roku, Andrzej rozpoczął naukę w XV Gimnazjum Męskim, a rok później wstąpił do XV ŁDH im. Andrzeja Małkowskiego. Uroczystość przyrzeczenia harcerskiego miała miejsce 10 czerwca 1946 na ręce phm. B. Jakubowskiego. Pełnił funkcję drużynowego XV ŁDH w latach 1948–1949. W późniejszym czasie dołączył do organizacji niepodległościowej o kryptonimie „Związek Białej Tarczy”, która została utworzona na terenie XV LO przez Alicję Perz, uczennicę tej placówki.
Jako dowódca tej organizacji, składano przysięgę na przedwojenny sztandar XV ŁDH, który został ukryty przez dh Zdzisława Orłowskiego w domu Szletyńskich przed konfiskatą. Niestety, 24 czerwca 1950 roku Andrzej został aresztowany przez WUBP w Łodzi, a następnie skazany na 15 lat więzienia. Osadzony był zarówno w Łodzi przy ul. Sterlinga 16, jak i w Rawiczu oraz Jaworznie. Jego uwięzienie zakończyło się w listopadzie 1954 roku, kiedy to zwolniono go w ramach amnestii.
W lutym 1955 roku Andrzej zawarł związek małżeński z Alicją Perz, która również była skazana w tym samym procesie. Po miesiącu został powołany na dwa lata do wojska w Wojskowym Korpusie Górniczym, gdzie pracował jako żołnierz-górnik. Po zakończeniu służby wojskowej podjął pracę fizyczną oraz kontynuował edukację w Technikum Chemicznym, które ukończył na czołowej pozycji. Wkrótce również awansował.
Powroty do harcerstwa były dla Andrzeja ważnym aspektem życia. Ukończył kurs drużynowych w Łódzkiej Komendzie Chorągwi ZHP w Inowłodzu, zdobywając stopień instruktorski. Niemniej jednak, z powodu trudnych warunków materialnych, musiał zrezygnować z harcerskiej działalności. Odczuwał zresztą, że w ZHP zdominowały elementy socjalistyczne, co skłoniło go do ograniczenia aktywności. Od lat 70. ponownie nawiązał kontakty z macierzystą drużyną, co pozwoliło mu na gromadzenie materiałów dokumentujących historię harcerstwa oraz rodziny Wocalewskich-Szletyńskich.
W 1990 roku Andrzej zaangażował się społecznie w Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego, a w grudniu tego roku przeszedł na emeryturę jako kierownik Wydziału Syntez ŁZF Polfa. Warta podkreślenia, Andrzej Szletyński został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi w 2003 roku oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski w 2023 roku, co świadczy o jego niezłomnym duchu i zasługach dla kraju.
Przypisy
- M.P. z 2023 r. poz. 680
- M.P. z 2004 r. nr 19, poz. 338
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Wacław Gabczyński | Adam Walczak (działacz partyjny) | Bolesław Nowicki | Jerzy Dłużniewski | Romana Toruńczyk | Claudia Torres-Bartyzel | Bogdan Grzeloński | Włodzimierz Strzemiński | Ludwik Waszkiewicz | Tomasz Trela | Jerzy Marendziak | Mirosław Małachowski | Antoni Harasz | Marcin Gołaszewski | Jerzy Fidler | Jan Stefan Haneman | Stanisław Duniak | Henryk Bitner | Jan Karbowiak | Marek MichalikOceń: Andrzej Szletyński