Ludwik Waszkiewicz

---

Studia i praca zawodowa

Ukończył studia na kierunku historia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Już na początku swojej kariery zawodowej podjął pracę jako nauczyciel gimnazjalny w Łodzi. W tym czasie zaangażował się również w działalność społeczną, pełniąc funkcję prezesa Związku Stowarzyszeń Polskiej Młodzieży Niepodległościowej oraz Zarzewia. Od 1910 roku działał w Polskich Drużynach Strzeleckich. Jako człowiek z pasją do historii, współpracował z publikacjami takimi jak „Zarzewie” oraz „Sprawa Robotnicza”.

W obliczu wybuchu I wojny światowej, w latach 1914–1915, służył jako żołnierz w Legionach. Po zakończeniu wojny, w okresie 1917–1919, wykładał historię w Seminarium Nauczycielskim oraz w Gimnazjum im. M. Kopernika w Łodzi. Jego zainteresowania polityczne skupiły się wokół Narodowego Związku Robotniczego (NZR), a od 1920 roku był aktywnym członkiem Narodowej Partii Robotniczej (NPR).

W wyniku wyborów z stycznia 1919 roku, został wybrany na posła do Sejmu Ustawodawczego. W trakcie swojej kadencji pełnił liczne funkcje, w tym sekretarza klubu NZR i NPR, przewodniczącego komisji ochrony pracy oraz członka komisji spraw zagranicznych. W 1920 roku został delegowany do uczestnictwa w konferencji pokojowej dotyczącej wojny polsko-bolszewickiej w Rydze. Swoje członkostwo w Sejmie zachował aż do 1938 roku, przynależąc do różnych klubów jak NZR, NPR (1920–1926), NPR-Lewicy (1928–1930) oraz BBWR (1930–1935). W Sejmie I i II kadencji został wybrany w okręgu nr 13, natomiast w IV kadencji w okręgu nr 17.

Po przewrocie majowym zdeklarował swoje wsparcie dla Józefa Piłsudskiego, co zaowocowało założeniem prosanacyjnej NPR-Lewicy wspólnie z Antonim Ciszakiem, w której pełnił rolę wiceprezesa. Od 1930 roku związał się z BBWR. Dodatkowo, był aktywnym działaczem Robotniczych Związków Zawodowych w Łodzi oraz członkiem Rady Miejskiej m. Łodzi w latach 1919–1922 i 1927–1936.

Był również założycielem i wiceprezesem Uniwersytetu Ludowego w Łodzi, a jego działalność naukowa doprowadziła do zorganizowania w Łodzi archiwum, które miało na celu gromadzenie źródeł historycznych oraz inspirowanie badania dziejów regionu łódzkiego. Od 1933 roku aż do wybuchu II wojny światowej kierował Archiwum Miejskim w Łodzi. W czasie okupacji przebywał w Warszawie, gdzie w latach 1941–1944 pracował jako archiwista w Archiwum Akt Dawnych. Działał też w konspiracyjnej organizacji Polski Związek Wolności. Uczestniczył w powstaniu warszawskim, a po jego kapitulacji trafił do niewoli jako jeniec oflagu II C Woldenberg.

Po zakończeniu wojny powrócił z niewoli niemieckiej do Łodzi w lutym 1945 roku, obejmując stanowisko dyrektora Archiwum Miejskiego, którym kierował do 1949 roku. W latach 1957–1967 powrócił do pracy w tym archiwum już pod nazwą Archiwum Państwowe Miasta Łodzi i Województwa Łódzkiego.

Działalność naukowa

Przez długi czas Ludwik Waszkiewicz nawiązywał współpracę z Uniwersytetem Łódzkim, gdzie w roku akademickim 1949/1950 prowadził wykłady dotyczące historii przemysłu włókienniczego w Królestwie Polskim. W tym samym okresie, od 1945 do 1950 roku, piastował również stanowisko prezesa Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Jego badania historyczne skupiały się głównie na wydarzeniach związanych z powstaniem listopadowym i styczniowym, a także na strajkach szkolnych, które miały miejsce w 1905 roku oraz na instytucjach kulturalnych w Łodzi do roku 1914.

Waszkiewicz zgromadził znaczny zbiór materiałów archiwalnych poświęconych powstaniu styczniowemu, niestety, wiele z tych cennych dokumentów zostało zniszczonych w trakcie powstania warszawskiego. Mimo to, w planach miał przygotowanie monografii na temat powstania styczniowego w regionie łódzkim, jednak nie zdołał jej ukończyć. Jego wkład w tę tematykę obejmował kilka opublikowanych artykułów, w tym istotny tekst zatytułowany „Z dziejów powstania styczniowego w Łodzi i okolicy (Represje w łódzkim okręgu wojennym w świetle papierów naczelnika wojennego A. Broemsena)” opublikowany w roku 1963.

W uznaniu za swoje zasługi w dziedzinie historii, w 1937 roku został uhonorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Działalność popularyzatorska

Ludwik Waszkiewicz był zaangażowany w popularyzację historii Łodzi oraz jej regionu. W ramach tej działalności wygłosił wiele wykładów, które przyciągnęły wiele osób zainteresowanych lokalną przeszłością. Co więcej, opublikował liczne artykuły, które ukazywały się na łamach Dziennika Łódzkiego, przyczyniając się tym samym do zwiększenia świadomości historycznej wśród mieszkańców.

Ostatecznie, Ludwik Waszkiewicz spoczywa na Starym Cmentarzu w Łodzi, gdzie jego pamięć jest nadal kultywowana przez lokalną społeczność.

---

Oceń: Ludwik Waszkiewicz

---