Włodzimierz Tadeusz Kowalski

---

Życiorys

W 1956 roku Włodzimierz Tadeusz Kowalski zakończył studia prawnicze na Uniwersytecie Łódzkim. Jego kariera zawodowa obejmowała różnorodne instytucje i działalności naukowe. W latach 1960-1968 był pracownikiem Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, gdzie rozwijał swoje zainteresowania naukowe. W 1962 roku obronił pracę doktorską, co było kluczowym krokiem w jego karierze akademickiej, a w 1968 roku habilitował się, zdobywając kolejny stopień w swojej naukowej ścieżce.

W następnych latach Kowalski pracował w Zakładzie Historii Stosunków Polsko-Radzieckich Polskiej Akademii Nauk od 1968 do 1972 roku, a potem w Instytucie Krajów Socjalistycznych PAN w latach 1972-1975. Po tym okresie, od 1975 do 1984 roku, ponownie związał się z PISM, natomiast od 1984 roku rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie. W 1969 roku został członkiem PZPR i od 1974 roku pełnił funkcję profesora nadzwyczajnego, a od 1986 roku profesora zwyczajnego.

Kowalski specjalizował się w historii II wojny światowej oraz polityce międzynarodowej. Jako autor i współautor zaangażował się w tworzenie scenariuszy filmowych. Jego osiągnięcia obejmują m.in. Operację Himmler (1979), Polonię Restitutę (1980 i 1982), Katastrofę w Gibraltarze (1983), a także spektakli telewizyjnych takich jak Poczdam (1975) i Przed Burzą (1977). W latach siedemdziesiątych oraz osiemdziesiątych był gospodarzem programów telewizyjnych, które koncentrowały się na tematyce historycznej.

Ciekawym aspektem jego biografii jest fakt, że podczas naukowych podróży do Europy Zachodniej przewoził do kraju z zagranicy wydawnictwa emigracyjne, w tym „Zeszyty Historyczne”. Z kolei Paryska Kultura, w kontekście jego śmierci, zauważyła, że „zbyt często jednostronnie oceniał wydarzenia najnowszej historii”.

Dokumenty zgromadzone w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej wskazują na jego rolę w latach 1970–1980 jako konsultanta Służby Bezpieczeństwa, gdzie używał pseudonimu „Witek”. W uznaniu jego osiągnięć w PRL został odznaczony Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a także otrzymał dwukrotnie Srebrny oraz Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”.

Wśród jego licznych wyróżnień należy wymienić również Nagrodę PISM II stopnia (1965), Nagrodę PISM (1972), Nagrodę Ministra Obrony Narodowej II stopnia (1972), Nagrodę tygodnika Polityka (1978), Nagrodę specjalną na Festiwalu Twórczości TV za spektakl Teatru TV Przed burzą (1978, wspólnie z Ryszardem Frelkiem) oraz Nagrodę Złotego Ekranu (1978, również wspólnie z Ryszardem Frelkiem).

Wybrane publikacje

Włodzimierz Tadeusz Kowalski, znany polski historyk, ma na swoim koncie szereg ważnych publikacji dotyczących historii Polski i jej relacji międzynarodowych. Poniżej przedstawiamy wybrane z nich:

• Bitwa nad Bzurą, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1964,
• ZSRR a granica na Odrze i Nysie Łużyckiej 1941-1945, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1965,
• Walka dyplomatyczna o miejsce Polski w Europie 1939-1945, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1966 (wyd. 2 – 1967, wyd. 3 – 1970, wyd. 4 – 1972, wyd. 5 – 1979, wyd. 6 – 1985 ISBN 83-05-11212-8),
• Obrona Modlina, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1967,
• ZSRR a zachodnie granice Polski, Warszawa: Rada Naczelna Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich – Polska Agencja Interpress RSW „Prasa” 1967,
• Ostatnia bitwa generała Kleeberga, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1969,
• ZSRR a sprawa granic i niepodległości Polski, Warszawa: „Interpress” 1969,
• Jałta i Poczdam, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1970,
• Rola ZSRR w ustalaniu granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej, Warszawa: Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej 1970,
• Granica na Odrze i Nysie Łużyckiej: zbiór materiałów i dokumentów, t. 1-2, oprac., wybór i wstęp Włodzimierz T. Kowalski, Piotr Lippóczy, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Zakład Problemów Bezpieczeństwa Europejskiego 1971,
• Polityka zagraniczna RP 1944-1947, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1971,
• Wielka koalicja 1941-1945, t. 1: 1941-1943, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1972 (wyd. 2 – 1973, wyd. 3 – 1976, wyd. 4 – 1978),
• (współautor: Ryszard Frelek), Poczdam 1945: scenariusz widowiska telewizyjnego, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1973,
• Poczdamski ład pokojowy, Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej 1974 (wyd. 2 – 1975, wyd. 3 – 1986 ISBN 83-11-07335-X),
• (współautor: Ryszard Frelek), Sprawa polska 1944: scenariusz widowiska telewizyjnego, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1975,
• Wielka koalicja 1941-1945, t. 2: Rok 1944, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1975 (wyd. 2 – 1976, wyd. 3 – 1978, wyd. 4 – 1980),
• Wielka Koalicja 1941-1945, t. 3: Rok 1945, Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1977 (wyd. 2 – 1978),
• (współautor: Ryszard Frelek), Przed burzą 1939, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1978,
• Rok 1918, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1978 (wyd. 2 – 1989),
• (współautor: Ryszard Frelek), Polska – czas burzy i przełomu 1939-1945, t. 1, (scenariusz telewizyjny), Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji 1980 ISBN 83-212-0116-4,
• (współautor: Andrzej Skrzypek), Stosunki polsko-radzieckie 1917-1945, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1980,
• Układ polsko-radziecki o przyjaźni, pomocy wzajemnej i współpracy powojennej, oprac. Włodzimierz T. Kowalski, Lublin: Wydawnictwo Lubelskie 1980 ISBN 83-222-0092-7,
• Wielka Koalicja 1941-1945, t. 1: (1941-1943), Warszawa: Wydawnictwo MON 1980,
• Wielka koalicja 1941-1945, t. 3: Rok 1945, Warszawa: Wydawnictwo MON 1980,
• Tragedia w Gibraltarze, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1982 (wyd. 2 – 1989 ISBN 83-7003-460-8),
• Wielka Koalicja 1941-1943, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1983 ISBN 83-03-00178-7,
• Zachód a Polska (XVIII-XX w.), Warszawa: „Książka i Wiedza” 1984 ISBN 83-05-11326-4,
• Teheran, Jałta, Poczdam, Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej „Współpraca” 1985 ISBN 83-7018-016-7,
• Zakręt ’44, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza 1985 ISBN 83-03-00837-4,
• Polska w świecie 1945-1956, Warszawa: „Książka i Wiedza” 1988 ISBN 83-05-11924-6,
• (współautor: Jadwiga Sosnkowska), W kręgu mitów i rzeczywistości, Warszawa: „Interpress” 1988 ISBN 83-223-2477-4,
• Ostatni rok Europy (1939), Warszawa: Wydaw. Min. Obrony Narodowej 1989 ISBN 83-11-07707-X,
• Polska w polityce międzynarodowej (1939-1945): zbiór dokumentów, t. 1: 1939, wybrał, przedmową i przypisami opatrzył Włodzimierz Tadeusz Kowalski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1989 ISBN 83-06-01777-3.

---

Oceń: Włodzimierz Tadeusz Kowalski

---